Οι κινήσεις που γίνονται αυτές τις μέρες με επίκεντρο το Ουκρανικό δείχνουν δύο αλληλένδετα πράγματα. Κατ’ αρχάς μιαν ενίσχυση της τάσης μονιμοποίησης του πολέμου. Κερδίζουν, σε ΗΠΑ και Ευρώπη, οι θέσεις εκείνων των κύκλων που ποντάρουν τη στρατηγική προοπτική της Δύσης σε μια σύγκρουση φθοράς Δύσης-Ρωσίας σε πολλαπλά μέτωπα. Ο Τραμπ διολισθαίνει με αξιοσημείωτη ταχύτητα σε μια στοίχισή του με τους νεοσυντηρητικούς και τους άλλους ανάλογων τοποθετήσεων, που προνομοποιούν τέτοιες λογικές. Κατά δεύτερον μονιμοποιούνται οι χωρίς προηγούμενο ανακολουθίες των εξαγγελιών της αμερικανικής διοίκησης – ο όρος ανακολουθίες είναι ευφημισμός για μια πολιτική που λέει το ένα τη μια στιγμή, και χωρίς κανένα φρένο και έρμα λέει το αντίθετο την αμέσως επόμενη. Έτσι αποκαλύπτεται σε πλανητική θέα η αδυναμία να ελεγχθούν τα μη διαχειρίσιμα αδιέξοδα που φέρνει στην επιφάνεια η κρίση ηγεμονίας της Δύσης. Στη συμπεριφορά Τραμπ προσωποποιείται με ανοιχτό τρόπο ένας χαρακτηριστικός διχασμός που τρώει τα σωθικά των ελίτ των ΗΠΑ εδώ και αρκετά χρόνια: ανάμεσα στην κεκτημένη ιδέα που έχουν για το τι μπορούν να επιβάλουν στον υπόλοιπο πλανήτη, και στις πραγματικές τους υποχωρούσες δυνατότητες.
Ουκρανία: Πόλεμος χωρίς τέλος
Η πορεία που έχει διαγράψει μέχρι τώρα ο Τραμπ συνοπτικά: Διαδοχικές επεισοδιακές προσπάθειες παγώματος του πολέμου στην Ουκρανία. Με όρους σταθερά απαράδεκτους για τη Ρωσία, που αγνοούν τις στρατηγικές της ανησυχίες και προτεραιότητες. Οι παραπάνω προσπάθειες Τραμπ αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό την πίεση από την αδυναμία των ΗΠΑ να επιβληθούν στρατιωτικά έναντι της Ρωσίας στο δεδομένο μέτωπο, συνεχίζοντας στο τρέχον επίπεδο του πολέμου φθοράς. Ο Τραμπ πρέπει να ισορροπήσει εσωτερικά ανάμεσα σε δύο πόλους: στους νεοσυντηρητικούς, που το πάνε για πόλεμο μέχρις εσχάτων, και τις δυνάμεις που αρθρώνονται γύρω από το MAGA, οι οποίες εκφράζoυν θέσεις μιας ασαφούς αντιμετώπισης της θηριώδους «αυτοκρατορικής υπερεξάπλωσης» των ΗΠΑ.
Μετά τη συνομιλία Τραμπ-Πούτιν της 3/7, που φαίνεται να υπήρξε σημείο καμπής ως προς τις δυνατότητες επιτυχίας των επιδιώξεων Τραμπ να εμφανιστεί ότι κλείνει το μέτωπο της Ουκρανίας με τους όρους που προαναφέραμε, αυτός κάνει τώρα μια στροφή γεμάτη αντιφάσεις και ασταθείς ισορροπίες. Μέσα σε μόλις δύο 24ωρα ανακοίνωσε, πήρε πίσω, και ξαναανακοίνωσε –παρουσία του Μ. Ρούτε, γ.γ. του ΝΑΤΟ– ότι τελικά θα συνεχίσει τον εξοπλισμό της Ουκρανίας με όπλα αντιπυραυλικής άμυνας (Πάτριοτ), αλλά και παίζοντας με την προοπτική παράδοσης πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, που θα επέτρεπαν στρατηγικά χτυπήματα βαθιά μέσα στη Ρωσία. Οι διάλογοι Τραμπ-Ζελένσκι που «διέρρευσαν», με τον πρώτο να ρωτάει τον δεύτερο αν έχει την ευχέρεια να χτυπήσει τη Μόσχα και την Αγ. Πετρούπολη, και στη συνέχεια η αναδίπλωση Τραμπ, αποτυπώνουν τη σπασμωδικότητα και τον τυχοδιωκτισμό μπροστά στον πανικό μιας διαγραφόμενης ήττας στην Ουκρανία. Όπως φαίνεται από τις κινήσεις του, ο Τραμπ καθίσταται όλο και περισσότερο όμηρος των νεοσυντηρητικών – ιδιαίτερα του μπλοκ που στοιχίζεται πίσω από τον Λ. Γκράχαμ και κάνει λόγο για δασμούς 500% (!) προς επιβολή απομόνωσης της Ρωσίας, για προληπτικά πλήγματα κ.ά.
Μερικές πλευρές αυτής της σύνθετης κατάστασης αξίζει να σημειωθούν εδώ:
- Η πραγματική, σημαντικά αδυνατισμένη δυνατότητα των ΗΠΑ και της Δύσης να συνεχίζουν αδιάλειπτα να τροφοδοτούν την Ουκρανία με οπλικά συστήματα. Το Πεντάγωνο δεν παύει να εκπέμπει σήματα ανησυχίας ως προς αυτό (βλέπε τους ανεκδιήγητους, αντιφατικούς χειρισμούς του δίδυμου Τραμπ και Π. Χέγκσεθ, υπουργού Άμυνας). Η κατάσταση ενισχύει τους κύκλους που επιζητούν να αντισταθμίσουν αυτή την αδυναμία, αυξάνοντας το επίπεδο κλιμάκωσης με χτυπήματα μεγάλου βεληνεκούς εντός Ρωσίας. Ταυτόχρονα εμφανίζεται και η ανακλαστική αντίδραση, των στρατιωτικών τεχνοκρατών, που γνωρίζουν ότι έτσι ο δρόμος ανοίγει για να χαθεί ο έλεγχος της κλιμάκωσης. Ο συνδυασμός βγαίνει προς τα έξω από έναν πρόεδρο που εξαγγέλλει «τα πάντα όλα» και τα αντίθετά τους, πυροδοτώντας μια μεγάλη κρίση αξιοπιστίας, με όλα τα περιεχόμενα που έχει η λέξη σε πολιτικό-γεωπολιτικό επίπεδο.
- Ποιος θα πληρώσει; Η φόρμουλα είναι ότι το ΝΑΤΟ (;) θα αγοράζει αμερικανικά όπλα που θα προμηθεύει στην Ουκρανία. Το ΝΑΤΟ όμως, που έχει επιλεγεί ώστε εκτός των άλλων να παρακαμφθούν οποιαδήποτε προβλήματα ελέγχου νομιμότητας, δεν είναι φτιαγμένο για τέτοιους ρόλους. Η πρόθεση είναι μέσω ΝΑΤΟ να πληρώσουν τελικά οι Ευρωπαίοι. Και εδώ οι αντιθέσεις γίνονται εκρηκτικές. Μια σειρά χωρών αρνούνται ή απλά αδυνατούν: η Γαλλία που είναι αντίθετη στην αγορά αμερικανικών όπλων σε βάρος της εθνικής της πολεμικής βιομηχανίας, η Ιταλία και η Ισπανία, η Βρετανία κατ’ ανάγκη, καθώς βρίσκεται στη δίνη μιας απερίγραπτης δημοσιονομικής κρίσης κ.ο.κ. Μένει η Γερμανία. Ο Μερτς εμφανίζεται πρόθυμος να αποδεχθεί την ανάληψη του κόστους των αμερικανικών εξοπλισμών (!) και αυτό αναμένεται να αυξήσει κατακόρυφα τις εντάσεις εντός Γερμανίας και ευρύτερα με το μπλοκ των συμφερόντων που υποστηρίζουν το ReArm Europe.
- Η Κίνα μπαίνει στο παιχνίδι πολύ πιο άμεσα στο πλευρό της Ρωσίας, και εντατικοποιούνται οι συννενοήσεις των δύο σε παγκόσμια κλίμακα. Η παγκόσμια πόλωση οξύνεται. Η ίδια η Ρωσία –το σύστημα Πούτιν– αντιμετωπίζει μεγάλα στρατηγικά διλήμματα, που δεν μπορεί να λύσει από μόνη της η ευνοϊκή της στρατιωτική θέση στην Ουκρανία. Η ανατίναξη όλων των δρόμων μιας αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην Ευρώπη ωθεί προς μια προβληματική ρωσική υπερεξάπλωση στη (Δυτική) Ουκρανία, και προς την προετοιμασία ενός χωρίς τέλος πολέμου φθοράς με τη Δύση.
- Οι αντιδράσεις μέσα στις ΗΠΑ και η ρήξη του Τραμπ με τη βάση του MAGA που τον ανέδειξε δεν είναι άμεσα ικανές να κλονίσουν τη θέση του. Οι περιφρονητικοί του τόνοι απέναντί τους («δεν είστε τίποτα άλλο από ένα μάτσο αδύναμοι») ήταν αναμενόμενοι. Όμως τέτοιες ρήξεις οδηγούν σε ανατροπές ισορροπιών και ομηρίες από τις αντίπαλες-πολεμοκάπηλες πλευρές, κι’ αυτό προοπτικά ανοίγει το δρόμο για βραδυφλεγείς ίσως αλλά μεγάλες κρίσεις στο σύστημα εξουσίας.
Οι δασμοί ως απειλή δια πάσαν νόσον και η Ευρώπη της επόμενης μέρας
Ο Τραμπ έκανε μια «περίεργη» εξαγγελία»: Έδωσε τελεσιγραφική «παράταση» 50 ημερών στον Πούτιν να λήξει τον πόλεμο. Μετά απειλεί ότι θα προχωρήσει σε δασμούς-κυρώσεις 100% στη Ρωσία και σε όποιον εμπορεύεται με αυτήν! Η Ρωσία δήλωσε ότι δεν πτοείται από το τελεσίγραφο και ότι θα συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι να πετύχει τους στόχους της.
- Οι δασμοί δεν αφορούν πλέον επιδιώξεις νέων διακανονισμών στο διεθνές εμπόριο και τις ροές κεφαλαίων. Γίνονται εργαλείο πολέμου, κι αυτό ανοίγει τον ασκό μοιραίων εξελίξεων για τις προοπτικές ευστάθειας του δολαρίου. Εμφανίζονται τάσεις «αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων» – ο πειρασμός μιας γενικής καταστροφής με την προσμονή ότι θα ταφούν οι αντίπαλοι κάτω από τα ερείπια κ.λπ. Προφανώς οι τέτοιες ροπές συναντούν ισχυρές αντιστάσεις στο βαθύ οικονομικό κατεστημένο, που δημόσια αποτυπώνονται στην πρωτοφανή σύγκρουση του Αμερικανού προέδρου με τον επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας (FED).
- Το «τελεσίγραφο» –οι 50 μέρες– Τραμπ, αλλά και αρκετές δηλώσεις άλλων (του Μ. Ρούτε κυρίως), δείχνουν ότι πλέον η Ουκρανία θεωρείται εν πολλοίς χαμένη υπόθεση από σοβαρά κέντρα μέσα στη Δύση. Μέρος τους τουλάχιστον προσανατολίζεται σε μια «επόμενη μέρα» ενός πολέμου φθοράς σε πολλαπλά μέτωπα με τη Ρωσία. Σ’ αυτά περιλαμβάνεται η Βαλτική. Η επιλογή της ανεκδιήγητης, Εσθονής Κ. Κάλας ως ΥΠΕΞ της Ε.Ε. έχει ταιριάξει με την προώθηση μιας τέτοιας πολεμικής τριβής με τη Ρωσία (Βαλτική θάλασσα, θύλακας του Καλίνιγκραντ κ.ο.κ.). Οι προετοιμασίες γίνονται σε πολλά επίπεδα: ανακοινώσεις για επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας από τον Μερτς, προώθηση «μνημονιακής» λιτότητας α λα Ελλάδα από τον Γάλλο πρωθυπουργό Μπαϊρού, απανωτές εκδηλώσεις απροκάλυπτου αυταρχισμού σε όλη την Ευρώπη κ.ά. Οι ευρωπαϊκοί λαοί, απρόθυμοι να πλαισιώσουν τις σημαίες ενός πολεμικού πυρετού, ήδη δυσφορούν. Η ελπίδα κατοικεί στις κοινωνικές θύελλες που θα προκύψουν.
