του Γιώργου Κυριακού
Διαβάστε το Μέρος Α’
Ο Δήμος Φοινικαίων αποτελείται από 58 χωριά της Ελληνικής Μειονότητας. Η Φοινίκη στην αρχαιότητα ήταν τμήμα του Κοινού των Ηπειρωτών και πολιτική έδρα των Χαόνων. Ο Πολύβιος, ο Στράβωνας, ο Αριστοτέλης είχαν γράψει γι’ αυτή και για το γειτονικό Βουθρωτό. Η αρχαία ιστορία της συναντάται στους πολλούς πύργους και κατοικίες, σε νομίσματα με τις μορφές θεών και βασιλέων, σε επιτύμβιες πλάκες, στις βυζαντινές σκήτες, σε μονές, σε εκκλησίες και σε μύθους ή θρύλους. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο ανήκε στο Θέμα της Βαγιονετίας, ενώ την περίοδο της Τουρκοκρατίας ανήκε στο Σαντζάκι του Δελβίνου κι αργότερα στο Πασαλίκι των Ιωαννίνων. Οι κάτοικοι αντιστάθηκαν στον εξισλαμισμό και στους μπέηδες που επιδίωξαν να μετατρέψουν τα χωριά σε τσιφλίκια. Δημοτικά τραγούδια της εποχής καταγράφουν την αντίσταση αυτή για την επιβίωση της εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας. Στη σχολική απεργία του 1934-1935 τα χωριά της συμμετείχαν ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης Ζώγκου, να μην διδάσκεται η ελληνική γλώσσα. Μεγάλη επίσης ήταν η συμμετοχή στους αγώνες του 1912-14, καθώς και στην αντίσταση του 1940-44. Ο Δρόμος συνομίλησε με τον Δήμαρχο Φοινικαίων Αγίων Σαράντα, κ. Χρήστο Κίτσο, για τα προβλήματα και τις προσπάθειες της Δημοτικής Αρχής.
Κύριε Κίτσο, ας ξεκινήσουμε από τις προτεραιότητες…
Το οδικό δίκτυο είναι το σημαντικότερο πρόβλημα. Από τα 180 χιλιόμετρα μόνο τα 20 περίπου είναι ασφαλτοστρωμένα. Σε συνεργασία με συλλόγους των χωριών και με εθελοντική προσφορά στρώνουμε με μπετόν τους εσωτερικούς δρόμους. Από το Αλβανικό κράτος έχουν εγκριθεί 3 εκατομμύρια ευρώ για μας (κατασκευή δρόμου για την ιστορική Δρόβιανη) και 3 εκατομμύρια ευρώ για τον Δήμο της Δρόπολης (κατασκευή οδικού δικτύου Γεωργουτσάτι-Σωτήρα). Ένα άλλο έργο, που είχε σταματήσει λόγω της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, ήταν η συγχρηματοδότηση του δρόμου Μαυροματίου-Κρανιάς, που δημοπρατήθηκε για 15 εκατομμύρια ευρώ.
Τι γίνεται με το απαρχαιωμένο δίκτυο παροχής ηλεκτρικού ρεύματος;
Το δίκτυο είναι το ίδιο από το 1975. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του σημερινού πρωθυπουργού στα χωριά μας, χαριτολογώντας είπα ότι «όταν φυσάει από την Κέρκυρα, σβήνουν τα φώτα σε τ’ εμάς». Η κατάσταση είναι τραγική, χρειαζόμαστε νέο δίκτυο.
Τι γίνεται με το περιουσιακό κ. Δήμαρχε;
Από τους 60.000 έχουν λάβει τίτλους στο χέρι μόνο οι 15.000. Σε 11 χωριά δεν έχει γίνει καν χαρτογράφηση. Ξεκινήσαμε με το Αλύκου με 35.000 ευρώ (δημοτικό κονδύλιο) και 2.500 τίτλοι αναγνωρίστηκαν. Την επόμενη χρονιά θα συνεχίσουμε με άλλα 4 χωριά με κονδύλιο από τον Δήμο μας, ύψους 150.000 ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος του κάμπου στον Βούρκο και στον κάμπο Φοινίκης δεν έχει λάβει στα χέρια του τίτλο. Αγωνιζόμαστε και για τη νομιμοποίηση κατοικιών, ειδικά αυτών που χτίστηκαν μετά το ’90.
Με τους δήθεν απογόνους αγάδων, τιτλούχους μεγάλης ιδιοκτησίας;
Έχουμε 20 δίκες σε εξέλιξη. Η Σύμβαση-Πλαίσιο για τις Μειονότητες που έχει υπογράψει το αλβανικό κράτος, και ειδικά οι διατάξεις που αφορούν την αλλοίωση του πληθυσμού και της ταυτότητάς του, στην ουσία δεν τηρείται. Έτσι έχουμε χάσει αρκετές επιφάνειες… Και, ενώ από το 2017 έχει ψηφιστεί ο νόμος για τις μειονότητες στην Αλβανία, δεν έχουν εγκριθεί οι εφαρμοστικοί νόμοι.
Δυστυχώς, τα τελευταία 30 χρόνια ήταν κυρίαρχη μια πολιτική χωρίς στρατηγική για να μείνει ο κόσμος στον τόπο μας…
Εσείς πώς νιώθετε μπροστά σε όλον αυτόν τον όγκο προβλημάτων;
Κάποιες φορές νιώθω μεγάλη πίεση. Αλλά σκέφτομαι ότι αυτός ο κόσμος δεν έχει πού αλλού να κάνει παράπονα, δεν έχει πουθενά μια ανοιχτή πόρτα. Προσπαθήσαμε να ενισχύσουμε τον θεσμό του Δήμου, έχουμε ζητήσει τοπικό γραφείο υποθηκοφυλακείου. Σημαντική κατάκτηση επίσης ήταν το γραφείο μειονοτικής εκπαίδευσης στην περιοχή μας.
Με την πανδημία;
Η κατάσταση ήταν απελπιστική. Για μια ακόμα φορά νιώσαμε αποκλεισμένοι όταν έκλεισαν τα σύνορα στο Μαυρομάτι. Ήταν λάθος το κλείσιμο των συνόρων. Στήσαμε ολόκληρη επιχείρηση για να μη λείψουν τα φάρμακα από τους συμπολίτες μας.
Έχετε κάτι σαν το «Βοήθεια στο Σπίτι»;
Όχι, ήταν ένα άτυπο δίκτυο εθελοντών. Έχουμε κι ένα ασθενοφόρο για πρώτες βοήθειες. Πολύ σημαντική ήταν η βοήθεια της Ελληνικής Πρεσβείας στα Τίρανα και του Προξενείου Αργυροκάστρου καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Για να καταλάβετε, όχι μόνο οι Έλληνες κάτοικοι αλλά και οι ίδιοι οι Αλβανοί είχαν την εντύπωση «όποιος πάει στα Τίρανα δεν ξαναγυρίζει». Αισθάνεσαι σαν να πηγαίνεις σε άλλη χώρα. Ένιωσα σαν να είμαστε σε πόλεμο. Καταφέραμε να σώσουμε ζωές, αλλά χάσαμε και αρκετές…
Το Νοσοκομείο στους Αγίους Σαράντα; Τα Κέντρα Υγείας;
Τα Κέντρα Υγείας υπολειτουργούν. Σπάνια έρχονται οι γιατροί, και λόγω του οδικού δικτύου στα χωριά. Δεν λειτουργεί η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας για τις ομάδες χρόνιων ασθενειών. Έχοντας ελλείψεις επαγγελματιών υγείας, κάνουν συνήθως μια καταγραφή για διακομιδές στο Νοσοκομείο των Αγίων Σαράντα, όπου εργάζονται αρκετοί Έλληνες γιατροί. Αυτό λειτουργεί με πολλές ελλείψεις, στην ουσία σαν Κέντρο Πρώτων Βοηθειών για διακομιδές στα Τίρανα, που απέχουν 300 χιλιόμετρα! Έχουμε ζητήσει επανειλημμένα ένα μικρό νοσοκομείο με όλες τις ειδικότητες εδώ. Το ελληνικό Δημόσιο θα μπορούσε να φτιάξει ένα μικρό νοσοκομείο, να δουλέψουν και να κάνουν το αγροτικό τους παιδιά από τον τόπο μας που έχουν αποφοιτήσει ως γιατροί.
Με τις τελευταίες πλημμύρες του Δεκέμβρη σας θυμηθήκαμε οι «απ’ έδω»…
Ήμασταν σχετικά προετοιμασμένοι, πέρσι ήταν πολύ χειρότερα. Έχει αποκατασταθεί και το οδικό δίκτυο, αν και είναι δύσκολο, επειδή είναι χωματόδρομοι, που έχουν πολλή δουλειά. Έχει αποκατασταθεί και το τμήμα της γέφυρας «Θωμά Φιλιππαίου» για το αρδευτικό δίκτυο.
Κονδύλια από το κράτος;
Δεν έχουμε κονδύλια. Δυστυχώς οι δημοτικοί φόροι αποφέρουν ελάχιστα έσοδα, λόγω της μεγάλης μετανάστευσης. Εξάλλου το 2011 απογράφηκε μικρό ποσοστό, με αποτέλεσμα να έχουμε αναλογικά πολύ μικρές χρηματοδοτήσεις από το κράτος.
Προοπτικές;
Η στρατηγική μας είναι να δώσουμε έμφαση στην τουριστική ανάπτυξη, να αξιοποιήσουμε τους πόρους και τις περιουσίες. Ο Δήμος Φοινικαίων είναι μια ιστορική περιοχή, και μπορεί να προσφέρει έναν τουρισμό ποιότητας. Δίπλα μας, ο δήμος Αγίων Σαράντα –όπου οφείλουμε να θυμόμαστε ότι ως το 1990 το 50% των κατοίκων ήταν ελληνικής καταγωγής– έχει χάσει αυτήν την εξέλιξη, λόγω καταστροφικών επενδύσεων και δόμησης χωρίς αρχές. Υπάρχει επίσης μια πρόβλεψη για διεθνές αεροδρόμιο στην περιοχή Φοινίκης-Αγίων Σαράντα. Από την άλλη, συμμετέχουμε σε ευρωπαϊκά πολιτιστικά προγράμματα ύψους 850.000 ευρώ με τον Δήμο Πρέβεζας, και με τον Δήμο Δωδώνης για τη δημιουργία μουσείου παράδοσης, ύψους 350.000 ευρώ. Έχουμε ένα πολύ ωραίο Πολιτιστικό Κέντρο στη Λειβαδιά με σύγχρονες αίθουσες, όπως και το πολιτιστικό κέντρο της Δρόβιανης. Δυστυχώς, τα τελευταία 30 χρόνια ήταν κυρίαρχη μια πολιτική χωρίς στρατηγική για να μείνει ο κόσμος στον τόπο μας. Και δεν μπορούμε να προχωρήσουμε αν συνεχίσουμε να βριζόμαστε στα Κοινωνικά Δίκτυα. Χρειάζεται ο καθένας να συνεισφέρει σε αυτόν τον τόπο για να μην φτάσουμε στα χειρότερα. Χρειάζεται αγάπη για την πατρίδα.
