Όταν ο δημοσιογράφος Ντουντάρ Καλέ μού πρότεινε να κάνουμε μια συνέντευξη για τα Σεπτεμβριανά, ξαφνιάστηκα, γιατί ήξερα ότι αυτό το θέμα έκανε τζιζ στην Τουρκία. Ας την κάνουμε, είπε, αν και δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι θα δημοσιευτεί!
Γι’ αυτό ξαφνιάστηκα για δεύτερη φορά όταν είδα τη συνέντευξη, ολοσέλιδη, με εμφανείς τίτλους και μια μεγάλη δική μου φωτογραφία στους δρόμους της Πόλης.
Γι’ αυτό ξαφνιάστηκα για δεύτερη φορά όταν είδα τη συνέντευξη, ολοσέλιδη, με εμφανείς τίτλους και μια μεγάλη δική μου φωτογραφία στους δρόμους της Πόλης.
Η συνέντευξη είχε δημοσιευτεί αλογόκριτη, με ένα πλαίσιο στο οποίο αναγράφονταν με αριθμούς, κάτω από τον αιχμηρότατο τίτλο Ημέρα ντροπής, οι καταστροφές που είχαν γίνει το μοιραίο βράδυ της 6-7 Σεπτεμβρίου 1955.
Το δημοσίευμα ήταν εντελώς ασυνήθιστο για τον τουρκικό τύπο. Κανένας δεν αναφερόταν στα Σεπτεμβριανά και οι περισσότεροι Τούρκοι αγνούσαν τα γεγονότα. Το 2002, είχα αναλάβει να οργανώσω την πρώτη συμμετοχή της Ελλάδας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Κωνσταντινούπολης, και καταλάβαινα από τους συγγραφείς και εκδότες της Τουρκικής Ένωσης Εκδοτών Βιβλίου, ότι τα ελληνοτουρκικά ζητήματα ήθελαν ιδιαίτερα προσεκτικούς χειρισμούς. Αφού κι αυτοί αιφνιδιάστηκαν από τη δημοσίευση της συνέντευξής μου σε τόσο περίοπτη θέση της εφημερίδας. Απ’ ό,τι φάνηκε όμως, ήταν η αρχή μιας αλλαγής που εκδηλωνόταν σιγά-σιγά και ο Τύπος δοκίμαζε τα όριά του.
Το 2005, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τα γεγονότα, τα ανοίγματα είχαν μεγαλώσει. Ίσως, το πιο τρανταχτό γεγονός ήταν η έκθεση φωτογραφίας που οργανώθηκε από το Ίδρυμα Ιστορίας της Τουρκίας, στο κέντρο της Πόλης, με τις άγνωστες συγκλονιστικές φωτογραφίες ενός αρχείου που άνοιγε για πρώτη φορά. Ο ναύαρχος Φαχρί Τσοκέρ είχε συγκεντρώσει το υλικό την εποχή που ως στρατιωτικός δικαστής είχε εκδικάσει τις υποθέσεις των Σεπτεμβριανών. Μερικοί τραμπούκοι προκάλεσαν ζημιές στην έκθεση, αλλά απομονώθηκαν. Έκτοτε, αυξήθηκαν τα δημοσιεύματα, οι μελέτες, οι αναφορές και οι ταινίες για τα Σεπτεμβριανά, με άρθρα σε μεγάλες εφημερίδες να καλούν τους Ρωμιούς να επιστρέψουν στην Πόλη. Αλλά, ήδη η κυβέρνηση Ερντογάν προχωράει σε βαθύτερες αλλαγές που αντιστρέφουν το αρνητικό κλίμα που επικράτησε για πολλές δεκαετίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με ιδιαίτερα ευνοϊκές ρυθμίσεις για την ελληνική παρουσία στην Τουρκία.
Ακόμα και η ατμόσφαιρα στον αγώνα μπάσκετ, προχτές στην Άγκυρα, ήταν εύγλωττη! Η λειτουργία του Πατριάρχη στην ανακαινισμένη Παναγία Σουμελά, η προβολή της ελληνικής παρουσίας και ιστορίας στην Πόλη και τη Μικρά Ασία, η παροχή υπηκοότητας σε μητροπολίτες από άλλες χώρες που θα ενισχύσουν την ιερά σύνοδο (έχουν ήδη υποβληθεί 14 αιτήσεις) και πολλές άλλες ενέργειες, σε θρησκευτικό, πολιτιστικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, αν αξιοποιηθούν θα ανοίξουν μια νέα περίοδο ειρηνικής συνύπαρξης με την Τουρκία που θα βοηθήσει πολύ στην ανάπτυξη της φιλίας των λαών.
Το δημοσίευμα ήταν εντελώς ασυνήθιστο για τον τουρκικό τύπο. Κανένας δεν αναφερόταν στα Σεπτεμβριανά και οι περισσότεροι Τούρκοι αγνούσαν τα γεγονότα. Το 2002, είχα αναλάβει να οργανώσω την πρώτη συμμετοχή της Ελλάδας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Κωνσταντινούπολης, και καταλάβαινα από τους συγγραφείς και εκδότες της Τουρκικής Ένωσης Εκδοτών Βιβλίου, ότι τα ελληνοτουρκικά ζητήματα ήθελαν ιδιαίτερα προσεκτικούς χειρισμούς. Αφού κι αυτοί αιφνιδιάστηκαν από τη δημοσίευση της συνέντευξής μου σε τόσο περίοπτη θέση της εφημερίδας. Απ’ ό,τι φάνηκε όμως, ήταν η αρχή μιας αλλαγής που εκδηλωνόταν σιγά-σιγά και ο Τύπος δοκίμαζε τα όριά του.
Το 2005, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τα γεγονότα, τα ανοίγματα είχαν μεγαλώσει. Ίσως, το πιο τρανταχτό γεγονός ήταν η έκθεση φωτογραφίας που οργανώθηκε από το Ίδρυμα Ιστορίας της Τουρκίας, στο κέντρο της Πόλης, με τις άγνωστες συγκλονιστικές φωτογραφίες ενός αρχείου που άνοιγε για πρώτη φορά. Ο ναύαρχος Φαχρί Τσοκέρ είχε συγκεντρώσει το υλικό την εποχή που ως στρατιωτικός δικαστής είχε εκδικάσει τις υποθέσεις των Σεπτεμβριανών. Μερικοί τραμπούκοι προκάλεσαν ζημιές στην έκθεση, αλλά απομονώθηκαν. Έκτοτε, αυξήθηκαν τα δημοσιεύματα, οι μελέτες, οι αναφορές και οι ταινίες για τα Σεπτεμβριανά, με άρθρα σε μεγάλες εφημερίδες να καλούν τους Ρωμιούς να επιστρέψουν στην Πόλη. Αλλά, ήδη η κυβέρνηση Ερντογάν προχωράει σε βαθύτερες αλλαγές που αντιστρέφουν το αρνητικό κλίμα που επικράτησε για πολλές δεκαετίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με ιδιαίτερα ευνοϊκές ρυθμίσεις για την ελληνική παρουσία στην Τουρκία.
Ακόμα και η ατμόσφαιρα στον αγώνα μπάσκετ, προχτές στην Άγκυρα, ήταν εύγλωττη! Η λειτουργία του Πατριάρχη στην ανακαινισμένη Παναγία Σουμελά, η προβολή της ελληνικής παρουσίας και ιστορίας στην Πόλη και τη Μικρά Ασία, η παροχή υπηκοότητας σε μητροπολίτες από άλλες χώρες που θα ενισχύσουν την ιερά σύνοδο (έχουν ήδη υποβληθεί 14 αιτήσεις) και πολλές άλλες ενέργειες, σε θρησκευτικό, πολιτιστικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, αν αξιοποιηθούν θα ανοίξουν μια νέα περίοδο ειρηνικής συνύπαρξης με την Τουρκία που θα βοηθήσει πολύ στην ανάπτυξη της φιλίας των λαών.
Στ. Ελλ.
Υ.Γ. Δυστυχώς, η συμμετοχή της Ελλάδας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Κωνσταντινούπολης δεν συνεχίστηκε μετά την αποχώρησή μου από το σωματείο των εκδοτών.
Σχόλια
