του Κώστα Γκιώνη
Πριν λίγες μέρες, στις 7 Γενάρη του 2019, συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την ημέρα πού αποβιβάζονται στην Οδησσό οι πρώτοι Έλληνες φαντάροι (34ο Σύνταγμα Πεζικού) από τους συνολικά 23.351 στρατιώτες πού θα συμμετάσχουν στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα, κατόπιν συμφωνίας του Ελευθερίου Βενιζέλου με τους Γάλλους (Αντάντ) στην ονομαζόμενη Εκστρατεία της Κριμαίας για να καταπνίξουν την επανάσταση των μπολσεβίκων – μια ωμή στρατιωτική παρέμβαση στα εσωτερικά μιας άλλης χώρας, πράξη η οποία θα επαναληφθεί και στο μέλλον συρόμενοι από τους διεθνείς συμμάχους μας, με κόστος πάντα βαρύ σε αίμα Ελλήνων στρατιωτικών και οπλιτών.
Η ΠΡΕΜΟΥΡΑ των Γάλλων όσον αφορά την εκστρατεία δεν ήταν βέβαια τόσο η μπολσεβίκικη επανάσταση αυτή καθ’ αυτή και η πιθανολογούμενη επέκτασή της προς την Δύση άλλα τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα πού πλήττονταν από την κατηγορηματική άρνηση των μπολσεβίκων να αναγνωρίσουν τα χρέη της Τσαρικής Ρωσίας προς τους συμμάχους, πού είχαν προέλθει από δάνεια πού είχαν συνάψει για την αγορά πυρομαχικών, στρατιωτικού υλικού και τροφίμων.
Πολλοί γνωστοί στρατιωτικοί θα συμμετάσχουν στη συγκεκριμένη εκστρατεία, εκ των οποίων τρεις θα διατελέσουν αργότερα και πρωθυπουργοί της Ελλάδος, όπως ο Αλέξανδρος Οθωναίος, ο Γεώργιος Κονδύλης και ο Νικόλαος Πλαστήρας
Πολλοί γνωστοί στρατιωτικοί θα συμμετάσχουν στη συγκεκριμένη εκστρατεία, εκ των οποίων τρεις θα διατελέσουν αργότερα και πρωθυπουργοί της Ελλάδος, όπως ο συνταγματάρχης και επιτελάρχης του Α’ Σώματος Στρατού Αλέξανδρος Οθωναίος, πρωθυπουργός της Ελλάδος για 4 μέρες, από τις 6 μέχρι τις 10 Μάρτη του 1933, ο Γεώργιος Κονδύλης (Κεραυνός), διοικητής του 3ου Συντάγματος Πεζικού, δυο φορές πρωθυπουργός, αντιβασιλέας και υπουργός και ο Νικόλαος Πλαστήρας (ο Μαύρος Καβαλάρης), διοικητής του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων, τρεις φορές πρωθυπουργός μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς.
Τις συμμαχικές δυνάμεις συγκροτούν, δύο γαλλικές μεραρχίες την 30η και την 156η, μία πολωνική την 4η μεραρχία, τρεις ελληνικές την 1η, την 2η και την 13η (η 1η δεν θα προλάβει να πάει λόγω της οπισθοχώρησης) καθώς και τμήματα του αντιμπολσεβίκικου στρατού του Ντενίκιν πού βρίσκονταν στη περιοχή ενώ γενικός αρχηγός διορίζεται στις 10 Γενάρη του 1919 ο Γάλλος στρατηγός Ντ’ Ανσέλμ μιας συνολικής δύναμης 70.000 ανδρών.
ΟΙ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΟΙ για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση προωθούν στην περιοχή τρεις στρατιές συνολικής δύναμης 217.000 ανδρών, πού αφού συντρίβουν το αυτονομιστικό ουκρανικό κίνημα στις αρχές Γενάρη του 1919 ρίχνονται σε τρία μέτωπα κατά του εκστρατευτικού σώματος, στο Μέτωπο Χερσόνας, το Μέτωπο Νικολάιεφ και το Μέτωπο Μπερεζόφκα.
Την 1η Μάρτη του 1919 στη πόλη Νιβγιαρόσκα ο διοικητής της μεραρχίας των μπολσεβίκων Αταμάνου Γρηγόριεφ, στέλνει τελεσίγραφο στο προκεχωρημένο ελληνικό λόχο να παραδώσει τα όπλα και να αποχωρήσει από την περιοχή μέχρι την επόμενη στις 5 η ώρα το απόγευμα, λέγοντας στο τέλος ότι δεν γνωρίζει να υπάρχει η οιανδήποτε διαφορά μεταξύ Ρωσίας και Ελλάδος. Η απάντηση εκ μέρους του ελληνικού λόχου: «είναι ανάξιον των απογόνων του Λεωνίδου να εγκαταλείπωσι τας εαυτών θέσεις»!
Η συντριπτική υπεροχή των δυνάμεων των μπολσεβίκων ανάγκασε τις συμμαχικές δυνάμεις σε μάχες οπισθοφυλακών και οι ελληνικές δυνάμεις διακρίθηκαν για την πειθαρχία τους και την αυταπάρνηση τους. Η συνεργασία μεταξύ των ελληνικών και γαλλικών στρατευμάτων σε γενικές γραμμές ήταν αρμονική, αναμφίβολα υπήρξαν διάφορες προστριβές, οι οποίες οφείλονταν, κυρίως, στην ψυχολογική πίεση του πόλεμου. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα ήταν η στάση των Γάλλων ναυτών στο λιμάνι της Σεβαστούπολης στις 19 Απρίλη του 1919, όπου τα πληρώματα των γαλλικών θωρηκτών «Φρανς», «Ζαν Μπαρτ», «Βερντέν», «Ζουστίς» και «Μιραμπώ» στασίασαν, οι ναύτες ενώθηκαν με τους μπολσεβίκους εργάτες, ύψωσαν κόκκινες σημαίες και διαδήλωναν στους δρόμους φωνάζοντας «Ζήτω οι μπολσεβίκοι», «Κάτω η Ελλάς», «Κάτω η Ρουμανία». Ο Γάλλος φρούραρχος ταγματάρχης De Villepin διέταξε τον 10ο Λόχο του 2ου Ελληνικού Συντάγματος να διαλύσει τη διαδήλωση. Αποτέλεσμα ήταν ο τραυματισμός πέντε Γάλλων ναυτών. Οι Γάλλοι ναύτες επέστρεψαν στα πλοία τους και απείλησαν να βομβαρδίσουν την πόλη. Το επεισόδιο έληξε κατόπιν παρέμβασης του Άγγλου ναυάρχου Κάλθορπ, ο όποιος κατέφθασε στο λιμάνι της Σεβαστούπολης έγκαιρα πριν το υπόψη επεισόδιο λάβει γιγαντιαίες διαστάσεις.
Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ αυτή υπήρξε ατυχής, γεγονός που φαινόταν εκ των προτέρων, λόγω της ελλιπούς πληροφόρησης των Γάλλων οι οποίοι εκτιμούσαν ότι οι μπολσεβίκοι ήταν άτακτα στίφη στερούμενα οποιασδήποτε οργάνωσης και πολεμικών μέσων που θα υπέκυπταν εύκολα μπροστά σε οργανωμένους στρατούς – πληροφορίες που προωθούσαν Ρώσοι αριστοκράτες και αστοί. Επίσης ήταν και πολύ καταστροφική για τον ελληνογενή πληθυσμό όλης της γύρω περιοχής, από τα αντίποινα που ακολούθησαν στη συνέχεια σε βάρος τους, με δολοφονίες, καταστροφές, διωγμούς, εκτοπίσεις, λόγω της συμμετοχής του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος.
Ο Βενιζέλος επιδίωκε με την συμμετοχή μας σε αυτό το πόλεμο, την βοήθεια των «συμμάχων» στα σχέδια του για επέκταση της Ελλάδος στην Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία, βοήθεια πού πρόσκαιρα κατάφερε ένα χρόνο και κάτι αργότερα με την Συνθήκη των Σεβρών. Αυτό βέβαια αργότερα θα ανατραπεί λόγω του εσωτερικού διχασμού μεταξύ θρόνου και Βενιζέλου, αλλά και των γεωπολιτικών ανταγωνισμών μεταξύ Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας και της προτίμησης εντέλει των «συμμάχων» προς τους νεότουρκους!
Το τέλος αυτής της αποτυχημένης εκστρατείας έρχεται με την εκκένωση της Κριμαίας στις 28 Απρίλη του 1919 όταν το Ελληνικό Σύνταγμα μαζί με τις υπόλοιπες δυνάμεις επιβιβάστηκαν στα πλοία και απέπλευσαν για την Κωστάντζα της Ρουμανίας.
