του Κρις Χέτζες*
Η επαπειλούμενη κατάρρευση του συνταγματικού συστήματος ελέγχων και ισορροπιών στις ΗΠΑ έλαβε χώρα πολύ πριν την άφιξη του Τραμπ. Η επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία αντιπροσωπεύει τον επιθανάτιο ρόγχο της Pax Americana. Το ερώτημα δεν είναι αν θα πέσουμε, αλλά πόσα εκατομμύρια αθώους θα πάρουμε μαζί μας. Δεδομένης της βίας σε βιομηχανική κλίμακα που ασκεί η αυτοκρατορία μας, μπορεί να είναι πολλοί – ειδικά αν οι υπεύθυνοι αποφασίσουν να καταφύγουν στα πυρηνικά όπλα.
Η διάλυση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID) είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα του γεγονότος ότι αυτοί οι εμπρηστές δεν έχουν ιδέα για το πώς λειτουργούν οι αυτοκρατορίες. Διότι η παροχή εξωτερικής βοήθειας δεν είναι καλοπροαίρετη: Χρησιμοποιείται ως όπλο για τη διατήρηση της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ και την απομάκρυνση κυβερνήσεων που η αυτοκρατορία θεωρεί εχθρικές. Τα έθνη που, στον ΟΗΕ και σε άλλους πολυμερείς οργανισμούς, ψηφίζουν με τον τρόπο που απαιτεί η αυτοκρατορία, και παραδίδουν την κυριαρχία τους στις παγκόσμιες εταιρείες και στον αμερικανικό στρατό, λαμβάνουν βοήθεια. Εκείνα που δεν το κάνουν, δεν λαμβάνουν.
Περί «εξωτερικής βοήθειας»
Όταν οι ΗΠΑ προσφέρθηκαν να κατασκευάσουν το αεροδρόμιο στην πρωτεύουσα της Αϊτής Πορτ-ο-Πρενς, αναφέρει ο ερευνητής δημοσιογράφος Ματ Κέναρντ, απαίτησαν από την Αϊτή να αντιταχθεί στην εισδοχή της Κούβας στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών. Η Αϊτή συμμορφώθηκε. Η ξένη βοήθεια κατασκευάζει έργα υποδομής ώστε οι εταιρείες να μπορούν να λειτουργούν παγκόσμια κάτεργα φτηνής εργασίας και να εξορύσσουν πόρους. Χρηματοδοτεί την «προώθηση της δημοκρατίας» και τη «δικαστική μεταρρύθμιση», που ματαιώνουν τις φιλοδοξίες πολιτικών ηγετών και κυβερνήσεων να παραμείνουν ανεξάρτητες.
Στη Βολιβία, για παράδειγμα, η USAID πλήρωσε ένα «σχέδιο μεταρρύθμισης των πολιτικών κομμάτων» που σχεδιάστηκε ως αντίβαρο στο Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό (MAS) του Έβο Μοράλες, και προσπάθησε να εμποδίσει τη νίκη του. Στη συνέχεια, μόλις ο Μοράλες ανέλαβε την προεδρία, η USAID χρηματοδότησε οργανώσεις και πρωτοβουλίες ώστε «η βολιβιανή νεολαία να διδαχθεί τις αμερικανικές επιχειρηματικές πρακτικές». Αυτά τα προγράμματα «βοήθειας», που σχεδιάστηκαν για να ρίξουν τον Μοράλες, οδήγησαν τελικά τον τότε πρόεδρο της Βολιβίας να πετάξει την USAID έξω από τη χώρα…
Ο Κέναρντ τεκμηριώνει[1] πώς οι αμερικανικοί θεσμοί (Εθνικό Ίδρυμα για τη Δημοκρατία, Παγκόσμια Τράπεζα, ΔΝΤ, Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, USAID, DEA κ.λπ.) συνεργάζονται με το Πεντάγωνο και την CIA για να υποτάξουν και να λεηλατήσουν τον Παγκόσμιο Νότο. Τα κράτη-πελάτες που λαμβάνουν βοήθεια οφείλουν να διαλύσουν τα συνδικάτα, να επιβάλλουν μέτρα λιτότητας, να διατηρούν τους μισθούς σε χαμηλά επίπεδα και να διαθέτουν κυβερνήσεις-μαριονέτες.
Η εξωτερική βοήθεια συντηρεί εργασιακά κάτεργα ή «ειδικές οικονομικές ζώνες» σε χώρες όπως η Αϊτή. «Ανοίγεις αυτά τα κάτεργα στις ειδικές οικονομικές ζώνες», μου είπε ο Κέναρντ σε μια συνέντευξη. «Πληρώνεις τους εργάτες με πενταροδεκάρες. Παίρνεις όλους τους πόρους χωρίς να χρειάζεται να πληρώσεις τελωνεία ή φόρους. Το κράτος στο Μεξικό ή στην Αϊτή ή όπου αλλού μεταφέρεις την παραγωγή, δεν ωφελείται καθόλου. Είναι οι εταιρείες που επωφελούνται»…
Ου γαρ οίδασι τι ποιούσιν
Το 2024, οι ΗΠΑ παρείχαν το 42% του συνόλου της ανθρωπιστικής βοήθειας που καταγράφεται από τα Ηνωμένα Έθνη. Αυτή η βοήθεια, που συχνά περιγράφεται ως «ήπια ισχύς», έχει σχεδιαστεί για να συγκαλύψει την κλοπή των πόρων του Παγκόσμιου Νότου από τις αμερικανικές εταιρείες, την επέκταση του αποτυπώματος του αμερικανικού στρατού, τον άκαμπτο έλεγχο των ξένων κυβερνήσεων, την καταστροφή που προκαλεί η εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, τη συστηματική κακοποίηση των εργαζομένων στα παγκόσμια εργασιακά κάτεργα και τη δηλητηρίαση των παιδιών-εργατών σε μέρη όπως το Κονγκό, όπου χρησιμοποιούνται για την εξόρυξη λιθίου.
Αμφιβάλλω αν ο Μασκ και ο στρατός των νεαρών υποτακτικών του στο Τμήμα Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE) έχουν ιδέα για το πώς λειτουργούν οι οργανισμοί που καταστρέφουν, για ποιο λόγο υπάρχουν, ή πόσο θα συμβάλει η ανατίναξή τους στην κατάρρευση της αμερικανικής εξουσίας. Κατάσχεση αρχείων κυβερνητικού προσωπικού και διαβαθμισμένου υλικού, προσπάθεια να τερματιστούν κυβερνητικές συμβάσεις αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, προσφορές εθελούσιας εξόδου κυβερνητικών υπαλλήλων, απόλυση γενικών επιθεωρητών και ομοσπονδιακών εισαγγελέων, διακοπή της κυβερνητικής χρηματοδότησης και των επιχορηγήσεων: στην πραγματικότητα όλα αυτά συνιστούν κανιβαλισμό του Λεβιάθαν που λατρεύουν.
Γιατί σχεδιάζουν να διαλύσουν την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος, το Υπουργείο Παιδείας και την Ταχυδρομική Υπηρεσία των ΗΠΑ, δηλαδή τμήματα του εσωτερικού μηχανισμού της αυτοκρατορίας; Επειδή, όσο πιο δυσλειτουργικό γίνεται το κράτος, τόσο περισσότερες επιχειρηματικές ευκαιρίες δημιουργούνται για τις αρπακτικές εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων. Αυτοί οι δισεκατομμυριούχοι θα κάνουν μια περιουσία «θερίζοντας» τα απομεινάρια της αυτοκρατορίας. Αλλά τελικά έτσι σκοτώνουν το θηρίο που δημιούργησε τον αμερικανικό πλούτο και την αμερικανική εξουσία.
Μοιραζόμαστε τις παθογένειες όλων των ετοιμοθάνατων αυτοκρατοριών, με το μείγμα τους από καραγκιοζιλίκια, αχαλίνωτη διαφθορά, στρατιωτικά φιάσκο, οικονομική κατάρρευση και άγρια κρατική καταστολή
Εύθραυστες αυτοκρατορίες
Όταν το δολάριο δεν θα είναι πλέον το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, κάτι που εγγυάται η διάλυση της αυτοκρατορίας, οι ΗΠΑ δεν θα είναι πια σε θέση να πληρώνουν τα τεράστια ελλείμματά τους πουλώντας κρατικά ομόλογα. Η αμερικανική οικονομία θα πέσει σε μια καταστροφική ύφεση. Η χρηματοδότηση τουλάχιστον 750 υπερπόντιων στρατιωτικών βάσεων και του διογκωμένου στρατού μας θα καταστεί αδύνατο να συνεχιστεί. Η αυτοκρατορία θα γίνει μια σκιά του εαυτού της. Ο υπερεθνικισμός, τροφοδοτούμενος από μια αδιόρατη οργή και μια διάχυτη απελπισία, θα μεταμορφωθεί σε έναν γεμάτο μίσος αμερικανικό φασισμό.
«Η κατάρρευση των ΗΠΑ ως της κατεξοχήν παγκόσμιας δύναμης θα μπορούσε να έρθει πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι φαντάζεται κανείς», γράφει ο ιστορικός Άλφρεντ ΜακΚόυ[2]. Και εξηγεί: «Παρά την αύρα παντοδυναμίας που συχνά προβάλλουν οι αυτοκρατορίες, οι περισσότερες είναι εκπληκτικά εύθραυστες, χωρίς την εγγενή δύναμη που έχει ακόμη και ένα μέτριας ισχύος έθνος-κράτος… Μη διαθέτοντας τη χρηματοδότηση που προκύπτει σχεδόν οργανικά στο εσωτερικό ενός κυρίαρχου έθνους, οι αυτοκρατορίες είναι φημισμένα αρπακτικές στο αμείλικτο κυνήγι της λεηλασίας ή του κέρδους – δείτε το ατλαντικό δουλεμπόριο, τη λαγνεία του Βελγίου για το καουτσούκ στο Κονγκό, το εμπόριο οπίου της Βρετανικής Ινδίας, τον βιασμό της Ευρώπης από το Τρίτο Ράιχ ή τη σοβιετική εκμετάλλευση της Ανατολικής Ευρώπης… Όταν όμως τα πράγματα αρχίζουν να πηγαίνουν πραγματικά στραβά, οι αυτοκρατορίες συχνά διαλύονται με απίστευτη ταχύτητα: χρειάστηκαν μόνο 2 χρόνια για τη Σοβιετική Ένωση, 8 για τη Γαλλία, 11 για τους Οθωμανούς, 17 για τη Μεγάλη Βρετανία, και πιθανότατα θα χρειαστούν μόλις 27 χρόνια για τις ΗΠΑ, μετρώντας από το κρίσιμο έτος 2003 [εισβολή στο Ιράκ]».
Όλη η γκάμα των εργαλείων που χρησιμοποιούνται για την παγκόσμια κυριαρχία –μαζική επιτήρηση, εκμηδένιση των πολιτικών ελευθεριών, βασανιστήρια, στρατιωτικοποιημένη καταστολή, τεράστιο σύστημα εγκλεισμών κ.λπ.– θα χρησιμοποιηθεί εναντίον του αναστατωμένου και εξοργισμένου πληθυσμού και εντός των ΗΠΑ. Η κατασπάραξη του κουφαριού της αυτοκρατορίας για να τραφεί η υπέρμετρη απληστία και ο εγωισμός αυτών των πλιατσικολόγων προμηνύει μια νέα σκοτεινή εποχή.
* Ο Κρις Χέτζες είναι Αμερικανός δημοσιογράφος βραβευμένος με Πούλιτζερ. Εδώ δημοσιεύεται περιληπτική απόδοση αποσπασμάτων από εκτενές άρθρο του (chrishedges.substack.com, 7/2/2025). Οι μεσότιτλοι είναι της Σύνταξης.
[1] Matt Kennard, «The Racket: A Rogue Reporter vs The American Empire», Zed Books, 2015.
[2] Alfred W. McCoy, «In the Shadows of the American Century: The Rise and Decline of US Global Power», Haymarket Books, 2017.
