Του Γιώργου Κυριακού
Διαβάστε τα προηγούμενα Μέρος Α’, Μέρος Β’, Μέρος Γ’, Μέρος Δ’, Μέρος Ε’
Στο πλαίσιο της έρευνας του Δρόμου για την παρουσία των Βορειοηπειρωτών στην Ελλάδα συνομιλήσαμε με τον κ. Φίλιππο Γιωβάννη, πρόεδρο της «Αδελφότητας των εν Ηπείρω Άνω Δροπολιτών» που εδρεύει στα Ιωάννινα. Γι’ αυτή καθαυτή τη Δρόπολη και την εκεί καθημερινότητα, όπως και για το χωριό Λόγγος, είχαμε αναφερθεί σε προηγούμενα φύλλα*.
Πώς και προέκυψε αυτή η ενωτική πρωτοβουλία Ανωδροπολιτών;
Πρέπει να γνωρίζουν οι αναγνώστες σας ότι οι Δροπολίτες, όπου μετανάστευαν, οργανώνονταν σε Αδελφότητες. Αλληλοβοηθιόνταν και βοηθούσαν τους τόπους τους. Οι Αδελφότητες του Κλεισαριού, της Κοσσοβίτσας, της Γοραντζής, της Πέπελης, του Αγιονικόλα, της Λοβίνας, του Λόγγου, της Μπόντριστας, του Βοδίνου, του Σελλιού, της Κακκαβιάς, του Γεωργουτσατίου, του Μπουλιαρατιού κι άλλες, στην Κωνσταντινούπολη, στην Αθήνα ή στην Αμερική, φρόντιζαν τα χωριά τους με τα εμβάσματα για την οικογένεια, το σχολείο, το υδραγωγείο, την εκκλησιά, τις προικοδοτήσεις… Από το 1935 ο Θανάσης Γκογκώνης εξέδιδε την εφημερίδα «Ηπειρωτικό Μέλλον», ενώ σπουδαίες προσωπικότητες έδωσαν το στίγμα τους, όπως ο αρχιτέκτονας Β. Κουρεμένος από το Μπουλεράτι ή ο π. Ιάκωβος Βαλοδήμος από το Βοδίνο. Μέσω των Αδελφοτήτων βρισκόντουσαν, μίλαγαν για δουλειές, αντάλλασσαν εμπειρίες, έκαναν κρουσκιές (προξενιά) και συμπεθεριά. Μαζί νοσταλγούσαν, τραγουδούσαν, χόρευαν…
Κι εδώ στα Γιάννενα;
Εδώ στα Γιάννενα η μετανάστευση ήταν πολύ κοντά, μια δρασκελιά μετά την Κακκαβιά. Μετά από 20 χρόνια εγκατάστασης, από το 1990, ωρίμασε η ιδέα να συγκροτηθούν οι Ανωδροπολίτες σε μια Αδελφότητα, ώστε να υπάρχει η στήριξη στα χωριά συντονισμένα.
Ποια είναι η σχέση της με τα χωριά; Δραστηριότητες εδώ και «πάνω» δηλαδή…
Το συστατικό της επιτυχίας μας θα ήταν να μην μπλεχτούμε με πολιτικές διαφωνίες. Να μην ανήκουμε «κάπου», να μην υπάρχουν υστεροβουλίες. Ξεκινήσαμε με ιδέες για κοινό «καφενείο», για ταμείο αλληλοβοήθειας, για συνεστιάσεις σύσφιξης των σχέσεων κοντοχωριανών, για να βοηθάμε την πρόσβαση των ηλικιωμένων μας στα Νοσοκομεία εδώ, για τη βοήθεια σε αναξιοπαθούντες «απ’ έκει», να βρούμε λύσεις για να βοηθήσουμε με το θέμα της νομιμοποίησης της περιουσίας του κόσμου, για την απογραφή του 2011, για πολιτιστικά, χορευτικά, πολυφωνικά κ.λπ., όπως και για το «αντάμωμα» του Αυγούστου. Ξεκινήσαμε το 2018 με χορευτικά-πολυφωνικά και το 2019 ήταν αφιερωμένο στους παλιούς και νέους κλαρινοπαίχτες της Δρόπολης. Συμμετείχε η Περιφέρεια Ιωαννίνων, η πρώην και νυν Δημοτική Αρχή Δρόπολης Πωγωνίου. Συνέβαλαν το «Παιδικό Δερβιτσάνης» της κ. Μπαρούτα-Ξέρα, το χορευτικό Βρυσερών του κ. Κιτσάκη, το γιαννιώτικο χορευτικό «Αυγερινός», το Ανωδροπολίτικο Αθηνών του κ. Οδυσέα Λιάζου, το χορευτικό «Βουθρωτό», το χορευτικό Γεωργουτσατών του κ. Νανίδη, τα πολυφωνικά «Κυράδες» του Σελιού και της Κοσσοβίτσας, οι «Χάονες» των Αθηνών… Στη διοργάνωση ήταν ο κ. Τσιόκας και εκφωνήτρια η κ. Λιώλη. Μας βοήθησαν και οι επιχειρηματίες του τόπου μας. Δυστυχώς, το εγχείρημα σταμάτησε λόγω της πανδημίας…
Ποια είναι η σχέση σας με τους ιστορικούς συλλόγους στα Γιάννενα;
Στα Γιάννενα, προπολεμικά, υπήρχαν Αδελφότητες όλων των χωριών. Μετά το 1944 ένα κύμα πολιτικών προσφύγων, γύρω στις 8.000 ψυχές, οργανώθηκε γύρω από την Επιτροπή Βορειοηπειρωτικού Αγώνα και την Εθνική Νεολαία Βορείου Ηπείρου. Όμως λόγω μετανάστευσης, κυρίως στην Αμερική, τη δεκαετία του ’60 έμειναν στα Γιάννενα 350 οικογένειες στο σύνολό τους. Το 1968 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Βορειοηπειρωτών και το 1974 το Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών. Η μετανάστευση του 1990-91 και κατόπιν, έφερε τα Γιάννενα στο επίκεντρο. Το Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών σήκωσε μεγάλο βάρος – εξέδιδε πιστοποιητικά ομογενών. Βοήθησε ακόμα και Αλβανούς μετανάστες. Στο Ίδρυμα στεγάζεται το χορευτικό της Αδελφότητάς μας.
Συνεργαζόμαστε με τους Ντερβιτσιώτες [Σ.Σ. από τη Δερβιτσάνη] και με πολιτιστικούς συλλόγους από την Αθήνα, κυρίως στα χορευτικά.
Οι σχέσεις σας με τους Αλβανούς μετανάστες στα Γιάννενα;
Είναι καλές. Έχουμε μια καθημερινότητα σαν εργαζόμενοι, σαν συγγενείς, αφού αρκετοί έχουν συμπεθερέψει, έχουν κουμπαριές… Πολλοί από εμάς βρεθήκαμε με τους Αλβανούς και στην προεκλογική εκδήλωση της τωρινής υπουργού τουρισμού Μιρέλα Κουμπάρο στα Γιάννενα.
Πώς τα πήγατε με την ενίσχυση των χωριών την περίοδο του Covid;
Ήμασταν από τις αδελφότητες που κατάφερε να στείλει φάρμακα στους συνταξιούχους. Τα συγκεντρώναμε στα Γιάννενα και μέλος του συλλόγου μας, που εργάστηκε άοκνα, τα προωθούσε στην Κακαβιά. Από εκεί τα παραλάμβανε ο Δήμος Δρόπολης-Πωγωνίου, και o δήμαρχος Δ. Τόλης με τον αντιδήμαρχο Θ. Κουρεμένο τα παρέδιδαν. Επίσης, σε συνεργασία με φιλανθρωπικούς συλλόγους των Ιωαννίνων, στέλνουμε σε απόρους ρούχα, τρόφιμα και γραφική ύλη για τα σχολεία. Σε αυτήν την προσπάθεια διαμεσολαβεί η ΜΚΟ «Εστία» της Δρόπολης.
Τι σκέφτεστε για το φετινό αντάμωμα;
Ακόμα δεν έχουμε αποφασίσει για το αφιέρωμα που θα κάνουμε στην ιστορία της Δρόπολης, αν οι συνθήκες πανδημίας το επιτρέψουν.
Και για την απογραφή στην Αλβανία;
Τασσόμαστε υπέρ της απογραφής, και με ό,τι δυνάμεις έχουμε θα στηρίξουμε την παρουσία των Δροπολιτών.
Περιουσιακό: Ο βουλευτής του ΚΕΑΔ Βαγγέλης Ντούλες, βασισμένος σε υπόμνημα των κατοίκων του χωριού Μούρσι Αυλώνας, κατήγγειλε στην αλβανική Βουλή ότι άγνωστο πρόσωπο «καταπατεί με τρόπο νομιμοφανή σημαντική έκταση», προσθέτοντας: «Με βάση πληροφορίες, θα κατασκευάσει μεγάλη μονάδα συλλογής κι επεξεργασίας εσπεριδοειδών που ευδοκιμούν εκεί, ξενοδοχειακή μονάδα και πρατήρια καυσίμων». Ο βουλευτής υπογράμμισε ότι ο χώρος αυτός «αποτελεί επέκταση της περιοχής Ενοριακού Κοιμητηρίου» που είχε δωρηθεί από τους Έλληνες Βλάχους, κατοίκους της περιοχής.
Εκπαίδευση: Με αφορμή την επίσκεψη του υφυπουργού Παιδείας Α. Συρίγου στην Αλβανία για την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου, ο Γιώργος Σούρλας* ανέφερε σε επιστολή του προς την ελληνική κυβέρνηση: «Το 1990 τα σχολεία ανέρχονταν στα 100, οι εκπαιδευτικοί σε 800 και οι μαθητές σε 6.386. Το 2021 τα σχολεία ανέρχονταν σε 12, οι εκπαιδευτικοί σε 100 και οι μαθητές σε 409. Υπάρχουν προβλήματα κτιριακών υποδομών, ελλείψεις οπτικών και διδακτικών μέσων. Προβλήματα με το περιεχόμενο των βιβλίων που περιέχουν εθνικιστικές και αλυτρωτικές αναφορές, καθώς και ιστορικές και γεωγραφικές ανακρίβειες… Άραγε είναι τόσο δύσκολο για τη μητέρα Ελλάδα με τους 1.365.000 μαθητές και τα 13.513 σχολεία να φροντίσει για τα 409 Ελληνόπουλα της Β. Ηπείρου και τα 12 σχολεία τους»;
Πτυχία: Άλλα προβλήματα αφορούν τα κακομεταφρασμένα σχολικά βιβλία, το αίτημα για την αναγνώριση της ελληνικής γλώσσας ως μαθήματος επιλογής στις παναλβανικές εξετάσεις της Γ΄ Λυκείου, και την αναγνώριση των ελληνικών πανεπιστημιακών πτυχίων (τετραετούς φοίτησης), που στην Αλβανία επικυρώνονται ως απλά bachelor (τριετής φοίτηση). Κι αυτό τη στιγμή που η Αλβανία, στην έκθεση για την παγκόσμια κατάταξη ποιότητας των πανεπιστημίων (Ranking Web of Universities), βρέθηκε στην τελευταία θέση στα Βαλκάνια… Η αναγνώριση των ελληνικών πτυχίων θα βοηθούσε πολλούς Αλβανούς και Έλληνες αποφοίτους ελληνικών πανεπιστημίων να επιστρέψουν και να προσφέρουν υπηρεσίες στην πατρίδα τους.
* Βλ. αντίστοιχα τα φύλλα 575 (σελ. 22-23) και 579 (σελ. 23).
