Ψάχνοντας την οικογενειακή ιστορία έχω βρει ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο που συνδέεται με την 3η του Σεπτέμβρη του 1843 και περιλαμβάνεται σε ένα μάλλον δυσεύρετο σήμερα βιβλίο με τίτλο «Στη Φωκίδα του 1851 ‒ άνθρωποι, λίμνες, μετάξια, μπαμπάκια» του Γιώργου Ε. Καψάλη (Αθήνα 1974).
Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «…με τις μέρες το πρωτευουσιάνικο ξέσπασμα χύθηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα, και κάθε επαρχία έστειλε αντιπροσώπους στην Αθήνα, σε μια πανηγυρική συγκέντρωση της αναγεννημένης Εθνοσυνέλευσης. Για την εκλογή των αντιπροσώπων της Παρνασσίδας μαζεύτηκαν στην Άμφισσα στις 3 Οκτωβρίου…»
Μεταξύ αυτών, εκπροσωπώντας το χωριό Καστέλλια ‒τότε Καστέλλι‒ ο προ-προ-πάππους μου Κώστας Στοφόρος.
Οι αντιπρόσωποι ξεχώρισαν για την Εθνοσυνέλευση τους Νάκο Πανουργιά, Γιώργο Παπαηλιόπουλο και Γ. Πετρόπουλο, ενώ παράλληλα «σύνταξαν ένα “χαρτί” που ήταν συνάμα και η εντολή για το τι έπρεπε να υποστηρίξουν οι τρεις παραπάνω πληρεξούσιοι στη μετεπαναστατική πανελλήνια βουλή, στην οποία στρέφονταν όλα τα όνειρα και οι ελπίδες της φυλής».
Αν γράφω αυτό το σημείωμα λίγες μέρες μετά την 3η Σεπτέμβρη και περίπου έναν μήνα πριν της δημοτικές εκλογές, είναι γιατί ο τρόπος που λειτούργησε η δημοκρατία σε εκείνη τη φάση δεν έχει καμία σχέση με το ψευδοδημοκρατκό κράτος που οικοδομήθηκε έκτοτε.
Κάντε τις συγκρίσεις με τον τρόπο που εκλέγονται σήμερα οι βουλευτές. Τότε έπρεπε να πάνε στην Εθνοσυνέλευση και να μεταφέρουν τις απόψεις της κι όχι τις δικές τους!
Όσο για το ίδιο το κείμενο, αξίζει να παραθέσω εκτενή αποσπάσματα για να καταλάβουμε τι σημαίνει ακριβώς πατριωτισμός και δημοκρατία…
«Όταν η παράβασις επισήμων υποσχέσεων στερή το έθνος των ιερωτέρων δικαίων και των προπατορικών ελευθεριών του, τα οποίας διά πολυχρονίου αγώνος και με κίνδυνον πάσης υπάρξεως απέκτησε και των οποίων την απόλαυσιν, εκτός του φυσικού δικαιώματος, ενισχύουν αυτά τα εκ του αγώνος πρόσφατα δίκαια, το έθνος αυτό δικαιούται να ζητήση την επανόρθωσιν και να εκβιάση την εκπλήρωσιν συνομολογηθεισών υποχρεώσεων. Η νομιμότης αύτη των συμβάντων της τρίτης Σεπτεμβρίου, τα οποία ήτον αυθόρμητος εθνική επιχείρησις και δικαίως ολόκληρον το Ελληνικόν έθνος απεδέχθη μετ’ ενθουσιασμού, επέφερε την συγκάλεσιν και συγκρότησιν της Εθνικής Συνελεύσεως διά την καθιέρωσιν Συνταγματικών της Ελλάδος θεσμών…»
«…Επειδή οι Έλληνες έκπαλαι δεν είχον την λεγόμενην κλάσιν των ευγενών, όπως είναι εις άλλα ευρωπαϊκά κράτη και αν δε ταύτη ανεφύη επί του μεσαίωνος, ο επελθών τουρκικός ζυγός εξίσωσεν εν γένει όλους εις μιαν χριστιανικήν ισότητα, δεν συμφέρει εις το έθνος να καθιερωθώσιν διά του πολιτεύματός του κατά μίμησιν άλλων, δύο βουλαί, η των αντιπροσώπων και η Γερουσία ή η επάνω ως ονομάζεται, αλλά μια και μόνη, η των αντιπροσώπων…»
«..εις περίπτωσιν συγκρούσεως μεταξύ Βουλής και Κυβερνήσεως να υπερισχύει κατά τινας τύπους η γνώμη της πρώτης…»
«…να καθιερωθή εις τα εκλογάς εν γένει η παμψηφοφορία διά τους εκλογείς και τους εκλεγόμενους… Η εξαίρεσις και ανισότης και ακτά τούτο βλάπτει το Ελληνικόν έθνος…»
«..η εθνική γη ήτις μένει άχρηστος σχεδόν μέχρι τούδε κι ήτις εν μέρει κακώς και άνευ δικαιώματος διετέθη, να διανεμηθή εις τας Ελληνικάς οικογενείας…»
Μια τοποθέτηση που φαίνεται πολύ παράξενη αφορά στον Τύπο και προφανώς απηχεί την κατάσταση της εποχής:
«…επειδή και ο περιοδικός τύπος από ομοίους ανθρώπους διαχειριζόμενος βλάπτει πολλάκις και άλλως ως όργανον γινόμενον της εξουσίας… την άδειαν της εφημεριδογραφίας η Κυβέρνησις να δίδη εις ανθρώπους των οποίων τα ονόματα προτείνονται, μετά προηγηθείσαν ελευθέραν συζήτησιν υπό της Εθνικής Βουλής διά καταλόγου, περιέχοντος πολλά ονόματα εκ των καλυτέρων του έθνους πολιτών… Ο τύπος ‒άλλως‒ πρέπει να είναι πάντα ελεύθερος…»
Στη διακήρυξη υπάρχει και σαφής αναφορά στην ανάγκη να ενωθούν με την Ελλάδα Θεσσαλία, Ήπειρος, Μακεδονία, Κρήτη, Χίος και Σάμος.
Μεγάλο μέρος αναφέρεται και στη φορολογία που επιβάρυνε ιδιαιτέρως τους αγρότες. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, «το ενυπάρχον φορολογικόν σύστημα εις την γεωργίαν, αφαιρεί από τον γεωργόν, κατά πάσαν τετραετίαν, αυτό το αναγκαίον κεφάλαιον, τον σπόρον…»
Τέλος το κείμενο κλείνει πως χρειάζεται μια Συνέλευση που να μην είναι «απλή απομίμησις άλλων εθνών», αλλά να «εγγυάται εσωτερικώς την ισοδυναμίαν και εξασφάλισιν των ελευθεριών, εξωτερικώς δε την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, τόσον αναγκαίαν διά την ανάπτυξιν και πρόοδον αυτής και τόσον δύσκολον διά την θέσιν εις τας εξωτερικάς σχέσεις της…»
Υποθέτω ανάλογα κείμενα και απόψεις κόμισαν στην Εθνοσυνέλευση κι άλλες περιοχές της χώρας.
Οι πρόγονοί μας πριν κοντά δυο αιώνες αυτά έλεγαν, γι’ αυτά υπέγραφαν, γι’ αυτά αγωνίζονταν. Εμείς;
