Συνεχίζεται η μάχη των προκριματικών εκλογών στις ΗΠΑ, συνεχίζεται και ο πονοκέφαλος για τους κομματικούς και οικονομικούς μηχανισμούς που πέρυσι το καλοκαίρι βαυκαλίζονταν ότι θα επιβάλλουν εύκολα τους υποψηφίους της αρεσκείας τους. Καθώς η δυσαρέσκεια διαπερνά ολόκληρη τη βορειοαμερικανική κοινωνία και η πολυαναμενόμενη ανάκαμψη δεν έρχεται (ή τουλάχιστον δεν αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία), οι «αιρετικές» υποψηφιότητες του Σάντερς και του Τραμπ προκαλούν διαρκείς αναταράξεις στους Δημοκρατικούς και τους Ρεπουμπλικάνους αντίστοιχα. Η Χίλαρι Κλίντον δεν μπορεί να απαλλαγεί ακόμη από το πεισματάρικο «τσιμπούρι» του Σάντερς που, στηριγμένος σε μεγάλο τμήμα της συμπιεσμένης μεσαίας τάξης και της μορφωμένης νεολαίας, εξακολουθεί να κερδίζει κάποιες πολιτείες και άρα δεν αποσύρεται από τη μάχη. Από την άλλη, οι ανθυποψήφιοι του Τραμπ αποδεικνύονται αδύναμοι να τον αναχαιτίσουν, ενώ ο «εκλεκτός» των ρεπουμπλικανικών μηχανισμών Μάρκο Ρούμπιο ήδη αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την κούρσα.
Κείμενα-Επιμέλεια: Στέλιος Ελληνιάδης, Ερρίκος Φινάλης
Οι θέσεις-ατάκες του Ντόναλντ Τραμπ, που διεκδικεί το χρίσμα της υποψηφιότητας για την προεδρία των ΗΠΑ στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, προκαλούν αποστροφή στο πιο δημοκρατικό κομμάτι των βορειοαμερικανών, αλλά και μεγάλη ανησυχία σε ένα σημαντικό κομμάτι ακόμη και της συντηρητικής πτέρυγας. Αυτό το κομμάτι είναι μοιρασμένο ανάμεσα σε εκείνους που φοβούνται ότι η εξαλλοσύνη του Τραμπ θα απομακρύνει το απαραίτητο για τη νίκη τμήμα των κεντρώων ψηφοφόρων, και σε εκείνους που θεωρούν ότι ο Τραμπ κάνει προσωπική πολιτική η οποία απευθύνεται αποκλειστικά στην ακραία συντηρητική μειοψηφία.
«Οργουελιανές στιγμές μίσους» χαρακτηρίζει στο περιοδικό Time ο δημοσιογράφος David Von Drehle τις εξτρεμιστικές εξάρσεις του Τραμπ, που αποτελούν το κεντρικό του μήνυμα προς τους ψηφοφόρους, την κοινωνία και τον κόσμο ολόκληρο. Οι Μεξικανοί που διασχίζουν τα σύνορα καταγγέλλονται συλλήβδην ως έμποροι ναρκωτικών και βιαστές, αλλά και οι Κινέζοι στο σύνολό τους (1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι!) αποκαλούνται απατεώνες. Οι υπάλληλοι του ομοσπονδιακού κράτους, κατά τον Τραμπ, είναι άχρηστοι και ανίκανοι, οι γυναίκες καλύτερα να είναι στην κουζίνα και να μην έχουν δικαίωμα να επιλέγουν αν θα γίνουν μητέρες ή όχι, οι ανάπηροι είναι βάρος και οι ομοφυλόφιλοι για την πυρά. Οι μουσουλμάνοι στο σύνολό τους δεν πρέπει να μπαίνουν στη χώρα και όσοι είναι ήδη στην Αμερική πρέπει όλοι ανεξαιρέτως να παρακολουθούνται σαν ύποπτοι.
Ο Τραμπ δεν είναι μόνο υπέρ της οπλοκατοχής, είναι και υπέρ της οπλοχρησίας: «Εάν τραυματίσετε κάποιον απ’ αυτούς που διαμαρτύρονται εναντίον μου, θα σας καλύψω όλα τα δικαστικά έξοδα, τα πρόστιμα και τις αποζημιώσεις», είπε πρόσφατα στους οπαδούς του! Μάλιστα ο επικεφαλής της εκλογικής του εκστρατείας Κόρι Λεβαντόφσκι συνελήφθη από την αστυνομία για βιαιοπραγία εναντίον μιας δημοσιογράφου που προσπαθούσε να θέσει μια ερώτηση στον Τραμπ στη Φλόριντα. Τα δε βασανιστήρια σε βάρος υπόπτων για την απόσπαση πληροφοριών πρέπει να νομιμοποιηθούν και να ασκούνται επισήμως από τις διωκτικές αρχές, σύμφωνα με τον επίδοξο πλανητάρχη!
Όλα αυτά και πολλά άλλα που εκστομίζει ο Τραμπ θα φαίνονταν σαν κακό, κάκιστο, θέατρο, εάν δεν είχαν τόσο μεγάλη απήχηση σε μεγάλο τμήμα της βορειοαμερικανικής κοινωνίας – η οποία, τσακισμένη οικονομικά και εξουθενωμένη ψυχολογικά, παρασύρεται από έναν ακραίο και αδιέξοδο πολιτικό λόγο. Βέβαια, εξίσου μεγάλη, ίσως και μεγαλύτερη, είναι η αντίδραση σ’ αυτόν τον καταιγισμό μίσους και εχθρότητας. Αντίδραση που αγκαλιάζει και κινητοποιεί το πιο μορφωμένο κομμάτι της αμερικάνικης κοινωνίας, το πιο δραστήριο τμήμα της νεολαίας και πολλές κοινωνικές ομάδες λευκών, μαύρων και λατίνων που αισθάνονται με μεγάλη δυσφορία τη δύσοσμη ανάσα του Τραμπ. Παρ’ όλες, όμως, τις αντιδράσεις, απ’ όπου κι αν προέρχονται, ο Τραμπ συνεχίζει ακάθεκτος…
Βέβαια και σε αυτές τις έρευνες αναδεικνύονται οι αντιφάσεις που διαπερνούν το εκλογικό σώμα σήμερα: για παράδειγμα, η μεγάλη πλειοψηφία όλων των ερωτηθέντων, από τους οπαδούς του Σάντερς έως αυτούς του Τραμπ, αντιτίθεται στην περικοπή των παροχών κοινωνικής ασφάλισης – και μάλιστα πρώτοι οι οπαδοί του Τραμπ! Από την άλλη, σύγχυση εμφανίζεται και στην πλειοψηφία των Δημοκρατικών (υποστηρικτών τόσο του Σάντερς όσο και της Κλίντον) σε ό,τι αφορά π.χ. το ελεύθερο εμπόριο ή την εμπλοκή των ΗΠΑ στις διεθνείς υποθέσεις. Ακόμη, αντιφάσεις αναδεικνύονται και για το πολιτικό και οικονομικό σύστημα: οι οπαδοί του Τραμπ είναι οι πιο εχθρικοί ενάντια «στους πολιτικούς», ενώ αυτοί του Σάντερς απεχθάνονται περισσότερο από κάθε άλλον το σημερινό οικονομικό σύστημα.
Αν νικήσει ο Τραμπ…
Με το ερώτημα «Έχει ο Τραμπ ήδη νικήσει;» τιτλοφορεί ο Andrew J. Bacevich άρθρο του που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Nation, επισημαίνοντας τα ανησυχητικά ενδεχόμενα που προκύπτουν από τη σαρωτική πορεία του Ντόναλντ Τραμπ:
1. Ο Τραμπ έχει ήδη μεταμορφώσει τον τόνο και το ρυθμό της βορειοαμερικανικής πολιτικής ζωής.
2. Ενσωματώνει τον χαιρέκακο κυνισμό, που αποτελεί ένα από τα προσδιοριστικά χαρακτηριστικά της εποχής μας.
3. Ο «τραμπισμός» δεν είναι ούτε πρόγραμμα ούτε ιδεολογία. Είναι μία συμπεριφορά ή πόζα που απορροφά, επικυρώνει και στη συνέχεια ενισχύει την εκτεταμένη οργή και αποξένωση.
4. Ο Τραμπ αξιοποιεί στο έπακρο αυτό που ισχύει στη σύγχρονη Αμερική: η διασημότητα (celebrity) απονέμει αυθεντία.
5. Επεκτείνει συνεχώς τα επιτρεπτά όρια του δημόσιου λόγου. Οι προσβολές και η προώθηση μαγικών «λύσεων» σε πολύ σοβαρά προβλήματα αντικατέστησαν τα debates στα οποία αναπτύσσονταν θέσεις και επιχειρήματα. Κατά τον Τραμπ, όλα λύνονται εύκολα… με περισσότερο πόλεμο!
6. Το δικομματικό σύστημα κινδυνεύει με αποσύνθεση. Ο Τραμπ δεν υπολογίζει το κόμμα του και υπάρχει μόνο αυτός, κάτι σαν ημίθεος.
7. Τελικά, εάν εκλεγεί και πρόεδρος, οι ΗΠΑ θα πάψουν και επίσημα να είναι μία Συνταγματική Δημοκρατία.
Η βορειοαμερικανική δημοκρατία παρακμάζει εδώ και μερικές δεκαετίες, καταλήγει ο Bacevich. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι πλέον δεν έχουν καμία συμμετοχή, οπότε, ακόμα κι αν ο Τραμπ εκλεγεί και αποτύχει, αν μη τι άλλο θα έχει απογυμνώσει το ισχύον πολιτικό σύστημα και… «οπωσδήποτε θα είναι πιο διασκεδαστικός». Το πολύ-πολύ, όταν μετά τη θητεία του ανεγείρουν και μια βιβλιοθήκη στο όνομά του, όπως είναι κατοχυρωμένο για κάθε πρώην πρόεδρο, θα προσθέσουν δίπλα και ένα καζίνο!
