Γνήσιος απόγονος των κινηματογραφιστών της γενιάς του ’68, ο πολιτικοποιημένος δημοσιογράφος και έμπειρος ακτιβιστής-ντοκιμαντερίστας Γιώργος Αυγερόπουλος αποδεικνύει πως στα σωστά χέρια, ο κινηματογράφος μπορεί να αποτελέσει όπλο μαζικής ενημέρωσης και πολιτικού αναστοχασμού, κόντρα στην αποβλάκωση του υπερθεάματος. Στο νέο του πολυσύνθετο ντοκιμαντέρ Μέχρι την τελευταία σταγόνα (Ο Μυστικός πόλεμος του νερού στην Ευρώπη) επιχειρεί μια πλήρη αποτύπωση της κατάστασης. Αρπάζει ακόμη μια φορά την κάμερα και ταξιδεύει παρέα με το έμπειρο συνεργείο του σε έξι ευρωπαϊκές χώρες, συνομιλεί με δημοτικούς και πολιτικούς παράγοντες, στελέχη ιδιωτικών εταιριών και μέλη ακτιβιστικών οργανώσεων, καταγράφοντας παράλληλα και την αντίσταση των ίδιων των πολιτών, που απαιτούν να παραμείνει το νερό δημόσιο αγαθό και συνταγματικό δικαίωμα.
Δύο σχεδόν δεκαετίες μετά τον αιματηρό πόλεμο του νερού, στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας και ενώ ο ΟΗΕ έχει αναγνωρίσει το νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα από το 2010, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιμένει στις ιδιωτικοποιήσεις.
Στο Παρίσι αναδεικνύεται η αποτελεσματική διεκδίκηση των πολιτών για επαναδημοτικοποίηση του νερού το 2010, μετά την αποκάλυψη οικονομικών σκανδάλων και υπέρμετρης τιμολόγησης, κατά τη διάρκεια της πολύχρονης εκμετάλλευσής του από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Στο Βερολίνο, η αποκάλυψη της μυστικής σύμβασης παραχώρησης του νερού σε ιδιωτική εταιρία, με εγγύηση μεγάλου κέρδους για τις επερχόμενες δεκαετίες, είχε ως συνέπεια την κινητοποίηση των Βερολινέζων, που από το 2014 απαίτησαν δημόσια διαχείριση στις υπηρεσίες νερού. Στην Ιταλία, ο Ντράγκι έφερε μεταρρυθμίσεις που επιτρέπουν την πλήρη φιλελευθεροποίηση των δημοσίων εταιριών, αγνοώντας το δημοψήφισμα του 2011, ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού.
Ωστόσο, παρά το κύμα κινητοποιήσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια να επιβάλει ιδιωτικοποίηση του νερού σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία. Στην Πορτογαλία, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις νερού απαίτησαν το 2010 αστρονομικές αποζημιώσεις, σύμφωνα με τις συμβάσεις παραχώρησης, ενώ η τιμή του νερού αυξήθηκε κατά 400%! Στα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν το 2007 στην Ιρλανδία, όπου τα έξοδα ύδρευσης περιλαμβάνονται στο σύστημα φορολόγησης, αποφασίστηκε η εγκατάσταση μετρητή σε κάθε σπίτι, δίχως αντίστοιχη φοροαπαλλαγή, με κίνδυνο διπλής χρέωσης του νερού. Θεωρώντας πιο αποτελεσματική την επένδυση στη συντήρηση και βελτίωση του δικτύου ύδρευσης, οι πολίτες ενώθηκαν το 2012 σε ομάδες περιφρούρησης για την αποτροπή εγκατάστασης μετρητών και με σθεναρή συλλογική ανυπακοή, κατάφεραν να επαναδημοτικοποιήσουν το νερό στο Δουβλίνο, τον Απρίλη του 2017.
Η ακτιβίστρια του Savegreekwater Μαρία Κανελλοπούλου επισημαίνει πως το νερό συνεχίζει να αποτελεί όρο σε όλα τα μνημόνια που έχουν υπογράψει οι ελληνικές κυβερνήσεις μέχρι σήμερα. Σ’ αυτή τη βάση, ο Αυγερόπουλος θέτει ερωτηματικά, για το αντικείμενο της προσέλκυσης Γάλλων επενδυτών, κατά την πρόσφατη επίσκεψη Μακρόν (Σεπτέμβρης 2017), υπενθυμίζοντας το ποσοστό 98% κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού, στο δημοψήφισμά του 2014, στη Θεσσαλονίκη.
Πέρα από την έρευνα του πολιτικού ρεπορτάζ, μέσα από αντιπαραθέσεις, ο Αυγερόπουλος αναφέρεται και στα συλλογικά κινήματα που διεκδίκησαν το αναφαίρετο δικαίωμα στο νερό, με αποτέλεσμα την επαναδημοτικοποίησή του ήδη σε 235 περιπτώσεις, από το 2015, σε 37 χώρες.
Κινηματογραφώντας το σύνθημα «Νερό = Δημοκρατία, θέλουμε πίσω μια Ευρώπη δημοκρατική», σε ένα πλακάτ στο βάθος ενός πλάνου, ο Αυγερόπουλος αναζητά το χαμένο νόημα της Δημοκρατίας, σε μια Ευρώπη που στη φιλελεύθερη στροφή της αγνοεί δημοψηφίσματα, επιβάλλοντας μαζικές αποκρατικοποιήσεις.
Προλογίζοντας την ταινία του στην πρεμιέρα, δήλωσε πως την ξεκίνησε το 2013, θεωρώντας το νερό ως το ζήτημα του 21ου αιώνα, καθώς σχετίζεται με την ίδια μας την επιβίωση τη στιγμή που εκλείπει, υπογραμμίζοντας πως αυτό το φυσικό αγαθό δεν μπορούμε να το κατασκευάσουμε, αποτελεί φυσικό μονοπώλιο.
Με παρόντες στην κατάμεστη αίθουσα γνωστές προσωπικότητες, όπως ο Γιάννης Βαρουφάκης, ο Περικλής Κοροβέσης, ακτιβιστές και υπάλληλοι της ΕΥΔΑΠ κ.ά. ακολούθησε πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση.
Ο Βαγγέλης Πισίας επεσήμανε την έκταση καταστροφής τόσο στις Κυκλάδες, που οδεύουν σε ερημοποίηση, όσο και με τις παράνομες γεωτρήσεις που καταστρέφουν τον υδροφόρο ορίζοντα, ενώ πρόσθεσε πως οι διαστάσεις της σπατάλης του νερού δεν περιορίζονται μόνο στο δίλημμα ιδιωτικοποίηση ή όχι. Ο ίδιος προτείνει: «Όχι» στην ιδιωτικοποίηση, «Ναι» στη συνειδητοποίηση για το νερό.
«Όταν από τους λαούς τα έχουν πάρει όλα, μένει το χιούμορ και το νερό και το δεύτερο προσπαθούν να το πάρουν και αυτό» δήλωσε ο Βαρουφάκης, ενθουσιασμένος με το ντοκιμαντέρ, χαρακτηρίζοντάς το απολύτως εύστοχο. «Εμείς της Αριστεράς δεν δεχόμαστε ούτε τελική ήττα, ούτε τελική νίκη, συνεχίζουμε. Μοιάζει όμως τελική ήττα, όταν σου πάρουν και το νερό. Σε μία γη που έχει λεηλατηθεί από τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι έχουν οργανώσει το παιχνίδι, η ουσία βρίσκεται στη δημόσια ιδιοκτησία, σε συνδυασμό με τις δημόσιες επενδύσεις, ένα κομμάτι των οποίων απαιτείται για τη διαπαιδαγώγηση στη χρήση του νερού».
Ο χειριστής ντρόουν Χρήστος Γιατράκος, με αφορμή κάποιες πρόσφατες εναέριες λήψεις του στην ορεινή Ναυπακτία, ανέφερε πως από ψηλά είναι πολύ τρομακτικά τα πράγματα. Από τη μια πλημμύρες, από την άλλη η ανάδυση στην επιφάνεια του βυθισμένου στο Μόρνο χωριού!
Καταγγέλλοντας ως κυρίαρχη πολιτική ιδιωτικοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης την τιμολόγηση για την προστασία του νερού, η Μαρία Κανελλοπούλου τόνισε ότι η μεγαλύτερη σπατάλη γίνεται στο αρδευτικό και βιομηχανικό νερό και όχι στα λίγα κυβικά των νοικοκυριών.
Ο Αυγερόπουλος σχολίασε τον παραλογισμό της λογικής «ας ξοδεύεις, αρκεί να πληρώνεις», ενώ ο εκρηκτικός Κοροβέσης κατέθεσε πως αρχές του ’80, στην καμπάνια για την οικονομία στο νερό, στη Στοκχόλμη, στο επίκεντρο βρισκόταν η σπατάλη νερού στο καζανάκι της τουαλέτας, αφού τα ούρα μπορούν να ξεπλυθούν με ένα ποτήρι νερό και όχι με έναν κουβά, ημερήσια κατ’ άτομο κατανάλωση νερού σε χωριό της υποσαχάριας Αφρικής…
Το ντοκιμαντέρ αναμένεται να προβληθεί σύντομα στην ελληνική τηλεόραση από την ΕΡΤ, που είναι και συμπαραγωγός.
* Η Ιφιγένεια Καλαντζή είναι θεωρητικός-κριτικός κινηματογράφου, [email protected]
INFO
- Το ντοκιμαντέρ “Μέχρι την τελευταία σταγόνα” προβάλλεται καθημερινά από αυτή την εβδομάδα αποκλειστικά στο Ααβόρα.
- Κριτική για τις ταινίες Lady Macbeth, του Ουίλιαμ Όλντροΐντ (κυκλοφορία 30/11) και Νήμα, του The Boy-Αλέξανδρος Βούλγαρης (κυκλοφορία 7/12) υπάρχει στην ανταπόκριση της Ιφιγένειας Καλαντζή από το 57ο ΦΚΘ στα φύλλα 334 (20/11/2016) και 333 (12/11/2016) αντίστοιχα.
- Κριτική για την ταινία Ο Γιος της Σοφίας, της Ελίνας Ψύκου (κυκλοφορία 30/11) υπάρχει στη φετινή ανταπόκριση από το 58ο ΦΚΘ στο φύλλο 381 (11-11-2017)
