Η τραγική περίπτωση του πρωτότοκου γιου και αγνοημένου ζωγράφου Νικόλαου Δραγούμη
H ιστορία του Μεγάρου Εϋνάρδου, όπου φιλοξενείται έκθεση ζωγραφικής του Νικολάου Δραγούμη, εξελίσσεται παράλληλα με την τραγική ζωή τού άγνωστου στο ευρύ κοινό πλην εξαιρετικά σπουδαίου καλλιτέχνη. Το επιβλητικό κτίριο της οδού Αγίου Κωνσταντίνου στην Ομόνοια οικοδομήθηκε λίγο μετά το 1876 ενώ ο Νίκος Δραγούμης -ο Έλληνας Βαγκ Γκόγκ κατά τον χαρακτηρισμό του Δημήτρη Πικιώνη- γεννιόταν δύο χρόνια πρωτύτερα (1874)
Ο πρωτότοκος γιος της γνωστής αστικής οικογένειας, όμως, παρά την αυστηρή και σφοδρή επιθυμία των γονέων του δεν θέλησε να σηκώσει το βάρος της οικογενειακής παράδοσης που τον προόριζε να ασχοληθεί με την πολιτική. Η πρώτη του επιθυμία ήταν να πάει στο Πολεμικό Ναυτικό, όμως απέτυχε στις εξετάσεις. Στη συνέχεια ο πατέρας του, Στέφανος, (πρωθυπουργός μετέπειτα) τον έγραψε στη Νομική Σχολή της Σορβόννης, την οποία τελείωσε παρά τη θέλησή του.
Το 1897, έφθασε η στιγμή να εξομολογηθεί στους δικούς του τη φιλοδοξία του να γίνει ζωγράφος. Εκείνοι, που πίστευαν ότι θα μπορούσαν να τον στρέψουν στο διπλωματικό σώμα αντιδρούν «βίαια» στέλνοντάς τον στον Βόλο για να βοηθήσει εθελοντικά στο έργο αποκατάστασης των επαναπατριζόμενων από τον καταστροφικό ελληνοτουρκικό πόλεμο. Λίγο αργότερα, υπακούοντας οριστικά στην πραγματική του κλίση φεύγει από την Ελλάδα και εγγράφεται στην Ακαδημία Ζιλιέν όπου ξεκινά μαθήματα ζωγραφικής. Η οικογένεια του γυρίζει την πλάτη, στέλνοντάς του, ωστόσο, κάποια μικροποσά που αρκούν για να ζωγραφίζει και να φυτοζωεί.
Κοιτάζοντας εκ των υστέρων το έργο του μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ο Νίκος Δραγούμης δεν ευτύχησε να γεννηθεί στη σωστή εποχή. Να βρεθεί, δηλαδή, στο οικογενειακό, κοινωνικό αλλά και ιστορικό πλαίσιο που θα του επέτρεπε να ξεδιπλώσει όλα τα χαρίσματα της ιδιοσυγκρασιακής του φύσης. Στη ματαίωση αυτή ίσως οφείλεται η γέννηση και επίσπευση της εκδήλωσης ψυχικής νόσου, η οποία του κόστισε διαδοχικούς εγκλεισμούς σε διάφορα ψυχιατρεία ανά την Ευρώπη και τελικά το θάνατό του στο Δρομοκαΐτειο.
Τα πλέον παραγωγικά του χρόνια είναι εκείνα της Προβηγκίας, όπου διαμένει για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Από την περίοδο αυτή προέρχεται ο μεγαλύτερος αριθμός των έργων που παρουσιάζονται από το Μορφωτικό Ινστιτούτο της Εθνικής Τράπεζας (ΜΙΕΤ) στην έκθεση στο Μέγαρο Εϋνάρδου. Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο με τίτλο Νίκος Δραγούμης, ο ζωγράφος 1874-1933 με κείμενα των Μάρκου Φ. Δραγούμη, Φίλιππου Στ. Δραγούμη, και Νίκου Π. Παΐσιου, καθώς και με εικονογραφημένο χρονολόγιο και μαρτυρίες για τη ζωή του.
Στο χώρο προβάλλεται το ντοκιμαντέρ της Κλεώνης Φλέσσα Νίκος Δραγούμης, ένας ζωγράφος στη σκιά της ιστορίας.
Αξίζει πραγματικά να την επισκεφθείτε!
(Τα στοιχεία του κειμένου έχουν αντληθεί κατά το μέγιστο από το δελτίο τύπου του ΜΙΕΤ)
Σ.Μ.
Με τη ματιά του αδελφού του…
O αδερφός του Νίκου, Φίλιππος Στ. Δραγούμης έγραψε σχετικά:
«Ο Νίκος, άκακος, ευγενικός κι αξιαγάπητος άνθρωπος, αν κι επαναστατικής ιδιοσυγκρασίας – και κάποτε θυμώδης –…αγαπούσε στο έπακρο την ελευθερία μισούσε κάθε συμβιβασμό ηθικό και κοινωνικό, κάθε υποκρισία και κάθε επιτήδευση. Υπεραγαπούσε την ελεύθερη φύση και προσπαθούσε με μεγάλη ασκητικότητα να προσαρμόζεται στους φυσικούς νόμους. Δεν τον ένοιαζε τι λέγουν ή τι κάνουν οι αστοί, ή μάλλον με τα φερσίματα και το ντύσιμό του περιφρονούσε και κορόιδευε τους συμβατικούς των κανόνες ζωής και τρόπους συμπεριφοράς, αν και πάντα το έκανε με ευγένεια, χωρίς να τους προσβάλλει και χωρίς κακία για κανένα. Αγαπούσε την απλοϊκή κι αβίαστη φυσικότητα των χωρικών, τον εύρωστο κι ανεπηρέαστο από τον μηχανικό πολιτισμό τρόπο ζωής των κοντά στην ελεύθερη φύση.[…]
Ο Νίκος ποτέ δεν θέλησε να πουλήσει κανένα του πίνακα, γιατί πίστευε πως η αληθινή τέχνη είναι ιερή και μη εμπορεύσιμη…»
