Μέχρι και ο… Νορβηγός πρέσβης έχει λόγο για τη μελλοντική κυβέρνηση
Επιβεβαιώθηκαν οι εκτιμήσεις για τις πιο αμφίρροπες εκλογές από την ίδρυση της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας [βλ. και προηγούμενο φύλλο, σελ. 25]: Διαφορά μόλις 20.000 ψήφων και 2 εδρών μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, χωρίς βέβαια απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και δυνατότητα σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης. Έτσι αποτυπώθηκε και στα εκλογικά αποτελέσματα η βαθιά πολιτική κρίση που ταλανίζει τη γειτονική μας χώρα εδώ και χρόνια, παίρνοντας ακόμη και τη μορφή συγκρούσεων στους δρόμους. Το δεξιό κυβερνών κόμμα VMRO (με φιλορωσικό προσανατολισμό αλλά και δεσμούς με συγκεκριμένα κράτη μέλη της Ε.Ε.) κατάφερε να διατηρήσει την πρώτη θέση με μικρές σχετικά απώλειες (-1% και -5 έδρες σε σχέση με τις εκλογές του 2011), γεγονός που του δίνει προβάδισμα στο σχηματισμό κυβέρνησης.
Η φιλο-Ε.Ε. και υπό γερμανική κηδεμονία «Σοσιαλδημοκρατική Ένωση», που πρωτοστάτησε εδώ και δύο χρόνια στις διαδηλώσεις και τις συγκρούσεις για την ανατροπή της κυβέρνησης του Γκρούεφσκι, αύξησε τη δύναμή της (+4% και +7 έδρες), αλλά δεν ολοκλήρωσε την ανατροπή. Οι δηλώσεις του επικεφαλής της Ζόραν Ζάεφ το βράδυ των εκλογών έξω από την έδρα της κυβέρνησης, ότι αυτός είναι ο πραγματικός νικητής, δεν αλλάζουν την ουσία. Γι’ αυτό άλλωστε πολύ γρήγορα αμφισβήτησε τα αποτελέσματα, μιλώντας για παρατυπίες και ελλείψεις – όμως ούτε αυτοί οι ισχυρισμοί φαίνεται να έχουν βάση, αν κρίνουμε από τις δηλώσεις των άνω των 700 παρατηρητών της Ε.Ε. στην εκλογική διαδικασία. Κατέληξε έτσι να απευθύνει έκκληση στα μειονοτικά αλβανικά κόμματα, να μην παράσχουν στο VMRO την κοινοβουλευτική στήριξη που έχει ανάγκη για να συνεχίσει να κυβερνά.
Ε.Ε., ΗΠΑ και Ρωσία συντηρούν την κρίση
Το υπόλοιπο 25% των ψήφων μοιράστηκε κυρίως μεταξύ των μειονοτικών αλβανικών κομμάτων που, για ακόμη μια φορά, θα είναι οι ρυθμιστές του πολιτικού σκηνικού. Με δεδομένο ότι το 25% περίπου του πληθυσμού της χώρας είναι αλβανικής καταγωγής, φαίνεται να διατηρούνται τα στεγανά μεταξύ των εθνοτήτων που την απαρτίζουν και της εκπροσώπησής τους στους θεσμούς. Στα πλαίσια του ενδο-αλβανικού ανταγωνισμού υπήρξαν σημαντικές αλλαγές: Το αλβανικό κόμμα DUI, σύμμαχος του Γκρούεφσκι, έχασε 5 έδρες πέφτοντας στις 10, ενώ και το αντιπολιτευόμενο αλβανικό κόμμα PDA εξέλεξε μόλις 2 βουλευτές (-6 έδρες).
Ενισχυμένο βγήκε το νεοεμφανιζόμενο BESA, που κέρδισε 5 έδρες και ήδη πήρε την πρώτη του πολιτική πρωτοβουλία, να ζητήσει (μετά από συνάντησή του με τον… Νορβηγό πρέσβη!) κυβέρνηση ευρέως συνασπισμού, που θα εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Επιπλέον, το κόμμα «Αλβανική Συμμαχία» απέσπασε 3 έδρες. Έτσι, δεν έχει απαντηθεί ακόμη το ερώτημα «ποιος κέρδισε τελικά τις εκλογές;» που τέθηκε το βράδυ των εκλογών ως τίτλος σε εκπομπή του τηλεοπτικού καναλιού TELMA. Και δεν θα απαντηθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Ε.Ε., των ΗΠΑ και της Ρωσίας, δηλαδή των δυνάμεων που συντηρούν για χρόνια αυτήν την πολιτική κρίση στα πλαίσια του οξυμένου ανταγωνισμού τους στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, της Ν.Α. Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
Ενδεικτική ήταν η αποκάλυψη της κροατικής εφημερίδας «Βέτσερνι Λιστ», που έφερε στο φως της δημοσιότητας μυστικό σχέδιο του ΝΑΤΟ το οποίο εγκρίθηκε πριν ένα μήνα από τους ΥΠΕΞ των χωρών μελών του, για επέμβαση στα Δυτικά Βαλκάνια ώστε να αντιμετωπιστούν δύο μεγάλοι κίνδυνοι. Ο πρώτος αφορά την επιστροφή 260 περίπου επικίνδυνων τζιχαντιστών στην περιοχή μετά την ήττα του ISIS στη Συρία και ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για θύλακες τρομοκρατίας και αναμόχλευση θρησκευτικών και εθνικών αντιπαραθέσεων. Ο δεύτερος κίνδυνος, και μεγαλύτερος κατά την εκτίμηση του ΝΑΤΟ, είναι η «αποσταθεροποιητική πολιτική» της Ρωσίας στην περιοχή – δηλαδή η σύνδεση της Μόσχας με τοπικές ελίτ μέσω επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας και των ΜΜΕ, αλλά και πολιτικών πρωτοβουλιών, όπως η χρηματοδότηση αντι-ΝΑΤΟϊκής εκστρατείας στο Μαυροβούνιο, για την οποία εξέφρασαν ανοιχτά τη δυσαρέσκεια τους οι ΗΠΑ.
Γιώργος Τζαφέρης
