Του Βένιου Αγγελόπουλου, [email protected]
Μπορεί να μετατρέψει τις δημοτικές εκλογές σε δημοψήφισμα κατά των μέτρων
Καθήκον της Αριστεράς σήμερα είναι να μετατρέψει την υπόκωφη λαϊκή οργή σε εργαλείο αλλαγής πολιτικής, αλλαγής της κοινωνίας, προτείνοντας, βεβαίως, διαφορετικά μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης
Η κρίση βαθαίνει διεθνώς και θα συνεχίσει για πολύ, καθώς πολύ πλασματικό χρήμα κυκλοφορεί στον πλανήτη. Οι «κερδοσκόποι» (δηλαδή, το χρηματιστηριακό κεφάλαιο) χτυπούν τη μια χώρα μετά την άλλη, επιβάλλοντας συσσώρευση του χρήματος και της εξουσίας στα χέρια των ολίγων. Οι κυβερνήσεις το παρουσιάζουν σαν φυσική καταστροφή, κάτι σαν τσουνάμι ή σεισμό, λες και οι παντοδύναμες και ανεξέλεγκτες «αγορές» είναι φυσικό φαινόμενο και όχι ανθρώπινο δημιούργημα, κοινωνική κατασκευή.
Σε μεγάλο βαθμό, ο κόσμος εισπράττει την κρίση σαν σοκ, οι βεβαιότητες και οι ασφάλειές του πάνε περίπατο, τα αντανακλαστικά του πέφτουν, αποδέχεται με μοιρολατρία μέτρα που τα θεωρούσε αδιανόητα λίγους μήνες πριν. Σε συνθήκες πρωτόγνωρες, δεν ξέρει πώς να αντιδράσει, του μιλάν για πόλεμο αλλά τα μέτωπα είναι αδιευκρίνιστα και οι στρατηγοί (η κυβέρνηση) ανεπαρκείς, ίσως και με το μέρος του εχθρού. Και καθώς η κατάσταση θα χειροτερεύει, καθώς η αίσθηση της συλλογικότητας είναι μειωμένη, κινδυνεύουμε να πέσουμε σε φαινόμενα γενικευμένης τυφλής απολίτικης βίας (λεηλασίες, ληστείες, δολοφονίες, λιντσαρίσματα κ.λπ.) από διάφορες πλευρές (μη εξαιρουμένης της εξουσίας), μπροστά στα οποία ο προπέρσινος Δεκέμβρης θα μοιάζει με παιδική χαρά. Κάποιοι, μάλιστα, θα τα επιδιώξουν, ώστε να οδηγηθούμε σε αναζήτηση ενός σωτήρα. Και ίσως, ανάμεσα στη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές και τη στιγμή που δημοσιεύονται, που μεσολαβεί η απεργία της 20ής Μαΐου, να έχουν ήδη υπάρξει γεγονότα που ξεπερνούν τη σημερινή φαντασία.
Η Αριστερά στον… κόσμο της
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η Αριστερά δεν επωφελείται από την απαξίωση του πολιτικού συστήματος. Και για το ΚΚΕ αυτό είναι αναμενόμενο, εφόσον στα ερωτήματα, που κατά καιρούς η κοινωνία θέτει, η απάντησή του παραμένει αμετάβλητη: «Πυκνώστε τις γραμμές του κόμματος». Αναμενόμενο και για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά για άλλη αιτία: Έχοντας λησμονήσει πως αυτό που τον ανέδειξε ήταν η ενεργή του παρουσία στην κοινωνία, μέσα κι έξω από τη Βουλή, διάφορες φράξιες έχουν επιδοθεί στο ευγενές σπορ της εσωστρέφειας, με διαμάχες προσώπων, χωρίς ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο, με συσχετισμούς, αποκλεισμούς, συσσωματώσεις και καβγάδες για την πρωτοκαθεδρία. Καταργώντας τις αποφάσεις των πανελλαδικών συνδιασκέψεων με το ύψιστο των όπλων: την αδράνεια.
Καθήκον της Αριστεράς σήμερα είναι να μετατρέψει την υπόκωφη λαϊκή οργή σε εργαλείο αλλαγής πολιτικής, αλλαγής της κοινωνίας, προτείνοντας, βεβαίως, διαφορετικά μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης – και προτάσεις υπάρχουν μπόλικες, και όχι μόνο από την Αριστερά. Δεν είναι όμως αυτό το κύριο μέλημά της. Είναι μάταιο να αναρωτιέσαι ποια είναι η καταλληλότερη τακτική για μια κυβέρνηση που ούτε την ικανότητα ούτε τη θέληση έχει να υπερασπιστεί τους εργαζόμενους απέναντι στους «κερδοσκόπους». Μάταιο να λες «αν ήμουν πρωθυπουργός θα ’κανα αυτό κι εκείνο», τη στιγμή που μια κυβέρνηση της Αριστεράς δεν είναι στην ημερησία διάταξη – και όσες δυνάμεις της Αριστεράς εξαντλούνται σε αυτό απλώς επιδεικνύουν, για άλλη μια φορά, το μικροαστικό μικρομεγαλισμό τους. Είναι σημαντικό, βεβαίως, να κατεβαίνει σε μαζικές διαδηλώσεις περιφρουρώντας τις (σε κάθε διαδήλωση, μπόλικες διμοιρίες αστυνομικών με πολιτικά στρατοπεδεύουν σε νευραλγικά σημεία της Αθήνας περιμένοντας οδηγίες), αλλά κι αυτό από μόνο του δεν αρκεί, καθώς στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα· οι πορείες χωρίς αποτέλεσμα κινδυνεύουν να κουράσουν τον κόσμο.
Χρειάζεται οργάνωση και ξεκάθαρος στόχος
Αν αυτά δεν αρκούν, τότε πού πρέπει να πέσει το βάρος της παρέμβασης της Αριστεράς; Καταρχήν, πιστεύω, στη συλλογική οργάνωση απέναντι στην καθημερινότητα, που αλλάζει, εκφράζοντας τα λαϊκά αιτήματα. Δημιουργώντας επιτροπές και δίκτυα αντίστασης, αλληλεγγύης, δράσης και αντιπληροφόρησης απέναντι στην ανέχεια αλλά και την κρατική αυθαιρεσία, απέναντι στην άνοδο των τιμών, απέναντι στην οργανωμένη παραπληροφόρηση των ΜΜΕ. Εκφράζοντας τη λαϊκή απαίτηση «να πληρώσουν οι κλέφτες», χωρίς να αρκεστούμε σε κάποιους αποδιοπομπαίους τράγους, υπουργούς ή Βοσκόπουλους, αλλά απαιτώντας το κλείσιμο της ψαλίδας των αμοιβών, εντοπίζοντας και κράζοντας τις εστίες διαπλοκής και απομύζησης του ανθρώπου. Ήδη τέτοιες μορφές παρέμβασης έχουν εμφανιστεί, χωρίς να περιμένουν γραμμή από τα κουρασμένα κομματικά επιτελεία.
Ωραία όλα αυτά, αλλά, για να δραστηριοποιηθούν οι δυνάμεις που έχουν πάει σπίτι τους, χρειάζεται και κάτι παραπάνω, ειδεμή είναι απλές ασκήσεις επί χάρτου χωρίς αντίκρισμα. Χρειάζεται απτός πολιτικός στόχος.
Ο στόχος αυτός υπάρχει στον ορίζοντα, απλώς δεν σηκώνουμε τα μάτια να τον δούμε: Σε έξι μήνες γίνονται δημοτικές εκλογές. Στο χέρι της Αριστεράς είναι να μετατρέψει τις δημοτικές εκλογές σε δημοψήφισμα εναντίον των μέτρων λιτότητας, σημερινών και μελλοντικών. Με τις πλατύτερες δυνατές συμμαχίες, χωρίς ηγεμονισμούς (κάτι που ντε φάκτο αποκλείει το ΚΚΕ), με νέα πρόσωπα. Το πεδίο προσφέρεται: η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι προνομιακός τόπος διαπλοκής. Η κάθαρσή της και η κατάργηση των προνομίων μπορεί να συσπειρώσει πολύ περισσότερο κόσμο από τα στενά όρια της Αριστεράς. Κόσμο μέσα στον οποίο οι ιδέες της Αριστεράς μπορούν να καρπίσουν: Αριστερός δεν γεννιέσαι, γίνεσαι.
Ανοιχτές δημοτικές κινήσεις να συσταθούν ή να ανασυσταθούν παντού. Από σήμερα. Από χτες.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, πριν πάρει την κάτω βόλτα, υπήρξε μια ενωτική ελπίδα για την Αριστερά. Μπορεί να ξαναγίνει, όχι με κενές επικλήσεις ενότητας, αλλά, εφόσον οι δυνάμεις που τον απαρτίζουν βάλουν μπροστά ενωτικούς στόχους πολιτικής παρέμβασης σαν αυτόν. Και σ’ αυτόν τον αγώνα κανείς δεν περισσεύει (εκτός από κείνους που βλέπουν τον κόσμο σαν δεξαμενή ψηφοφόρων χωρίς δικαίωμα λόγου). Και ίσως είναι η τελευταία ευκαιρία όχι για να διασωθούν πολιτικά κάποια άτομα, αλλά για να αποτρέψουμε την επέλαση της βαρβαρότητας.
* Ο Βένιος Αγγελόπουλος είναι καθηγητής στο ΕΜΠ
