Ποιον ενοχλεί η κριτική προς το πολιτικό σύστημα;
των Μανώλη Μούστου και Μύρωνα Ξυδάκη
Άντε να σταθώ στα πόδια μου
μετά από τόσα χτυπήματα
έχω ξεχάσει τα βήματα
μα δε με παίρνει να πω δε μπορώ
πρέπει να μπω στο χορό…
Οι παραπάνω στίχοι είναι από το τραγούδι που έχει γίνει «viral» τις τελευταίες μέρες στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για το «Να σταθώ στα πόδια μου» του Λεωνίδα Μπαλάφα και του Γιώργου Νικηφόρου Ζερβάκη κι έχει χαρακτηριστεί, όχι άδικα, «το τραγούδι αυτών των εκλογών» (αναζητήστε το στο youtube).
Ένας άντρας σε ένα παραδοσιακό καφενείο της Κρήτης ακούει ένα τηλεοπτικό προεκλογικό πάνελ. «Νέα ελπίδα», «όλοι τα αρπάξαμε από ’δω και από ’κει», «όλοι πρέπει να πληρώσουν». Ατάκες, δηλαδή, που χαρακτηρίζουν ένα πλήρως χρεοκοπημένο στη συνείδηση του κόσμου πολιτικό και κομματικό σύστημα που οδήγησε τη χώρα στην πλήρη διάλυση. Πρόκειται για τους «σωτήρες» που εδώ και πέντε χρόνια «αποτρέπουν την καταστροφή», βάζοντας τις υπογραφές τους στην ισοπέδωση της κοινωνίας.
Ο πολιτικάντης και ο χαλκάς
Στο πρόσωπο του πολιτικάντη που κάνει περιοδεία στα χωριά, συμβολίζεται ο πολιτικός κόσμος που ενώ φέρει βαριές ευθύνες για την εθνική και κοινωνική καταστροφή που βιώνουμε, ρίχνει ξετσίπωτα το μπαλάκι στους πολίτες και ζητάει για πολλοστή φορά να του δείξουν εμπιστοσύνη στην κάλπη. Αλαζονεία, ψέματα, μεγάλα λόγια, μπόλικη υποκρισία. Αυτά δεν είναι τα βασικά στοιχεία του πολιτικού συστήματος που πέρασε στη χώρα τον χαλκά των μνημονίων;
Σε κάποιο σημείο του βίντεο κλιπ ο υποψήφιος βουλευτής απλώνει το χέρι προς τον πρωταγωνιστή για την κλασική χειραψία και τότε αυτός αγνοώντας τον, σηκώνεται όρθιος και προσπαθεί να βρει τον βηματισμό του. Αρχικά, περπατά αργά και παραπατάει, αλλά σύντομα ξεκινάει ένας χορός που στέλνει τελικά στον άλλο κόσμο τον πολιτικό. Ο συμβολισμός είναι κάτι παραπάνω από προφανής.
Παρά τις απογοητεύσεις και τα χτυπήματα, παρά τα πισωγυρίσματα και τις διαψεύσεις, ο πρωταγωνιστής οφείλει αναστοχαζόμενος να θυμηθεί τα βήματα και να σταθεί ξανά στα πόδια του. Μέσα από τον χορό του προχωρά σε μια πράξη χειραφέτησης αποκοπτόμενος από τον ομφάλιο λώρο μιας χρεοκοπημένης πολιτικής διαμεσολάβησης.
Το βίντεο κλιπ, οι συμβολισμοί με το πολιτικό σύστημα, οι στίχοι του τραγουδιού δημιουργούν ένα μίγμα που φαίνεται να συναντά μεγάλη απήχηση σχεδόν σε όλο τον κόσμο, κάθε πολιτικής και κοινωνικής απόχρωσης και να εκφράζει κυρίως νεότερους ανθρώπους. Η απήχηση αυτή είναι απόλυτα ερμηνεύσιμη αν συνδυαστεί με τη δυναμική επανεμφάνιση του «Κανένα», έτσι όπως αυτή καταγράφεται και στο πολιτικό σκηνικό του τελευταίου διαστήματος.
Η αναπαραγωγή του μηχανισμού
Ύστερα κι από την πρόσφατη μεταπήδηση του ΣΥΡΙΖΑ στο μνημονιακό στρατόπεδο, φαίνεται να παγιώνεται η αντίληψη πως πίσω από τις «ελπίδες» που το πολιτικό σύστημα τάζει στους πολίτες, κρύβεται η βουλιμία μίας ληστρικής νομενκλατούρας που «θυσιάζεται» βάζοντας το κεφάλι του λαού στον ντορβά, ενδιαφέρεται μονάχα για την αναπαραγωγή της και αδιαφορεί πλήρως για τα προβλήματα και τα «θέλω» του απλού κόσμου.
Οι δημιουργοί του τραγουδιού προσπάθησαν, μάλλον συναισθανόμενοι αυτό το διάχυτο λαϊκό αίσθημα, να συνδεθούν μαζί του και να του δώσουν μια έκφραση που ο καθένας μπορεί να την κρίνει. Η ευρύτατη αποδοχή του δίνει πάντως σε αυτήν την επιχειρούμενη σύνδεση μια κάποια επιτυχία, χωρίς φυσικά αυτό να είναι το απόλυτο κριτήριο για όλα.
Αυτό που συνιστά αποτυχία, δυστυχώς, είναι η επανεπιβεβαίωση των ανεπαρκειών και της φοβικότητας της πολιτικής Αριστεράς. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η προσπάθεια πολλών από αυτό το χώρο να ξορκίσουν την τεράστια απήχηση του τραγουδιού στις νεότερες ηλικίες; Για μια ακόμη φορά η κριτική προς το πολιτικό σύστημα ταυτίζεται με τον χρυσαυγιτισμό, ενώ η απορριπτική συμπεριφορά απέναντι σε ένα εκλογικό παιχνίδι που είναι «στημένο και από πριν ξεπουλημένο» κρίνεται ως στάση πρωτόγονη και αντιπολιτική, που αδυνατεί να συλλάβει τα μεγάλα επίδικα της συγκυρίας. Επιχειρείται ξανά ο εγκλωβισμός αυτού που πηγαία αντιλαμβάνεται ο ριζοσπαστισμός στα στενάχωρα, πολιτικά, οργανωτικά ή και εκλογικά σχήματα που προσφέρονται.
Σε κάθε περίπτωση, το συγκεκριμένο βίντεο κλιπ φαίνεται ότι κάτι είχε να πει, κάτι «έπιασε» και εξέφρασε. Μπορεί να προβληματιστεί κανείς γι’ αυτό, να δει αν συνδέεται με διεργασίες που γίνονται σήμερα στις συνειδήσεις των ανθρώπων και που πρέπει –αν μη τι άλλο– να ληφθούν υπόψη. Αλλιώς μένει η εύκολη «καταγγελία» του κόσμου που δεν καταλαβαίνει τα ευρύτερα «νοήματα της ταξικής πάλης» και είναι στην καλύτερη περίπτωση «απολιτίκ», στην χειρότερη μπορεί και χρυσαυγίτης…
Πάντως, δεν νομίζουμε ότι το συγκεκριμένο τραγούδι υποτιμά την αισθητική και τη νοημοσύνη μας. Σίγουρα όχι περισσότερο από τα προεκλογικά σποτ των τελευταίων ημερών…
