Ένας χρόνος χωρίς τον Νίκο…
Του Κώστα Στοφόρου
Σε ηλικία μόλις 54 ετών, την Πρωτομαγιά του 2009, χάσαμε ένα φίλο και σύντροφο. Η Αριστερά έχασε ένα μαχητή και διανοούμενο, με την πραγματική σημασία που έχει αυτή η λέξη: Μελέτη και γνώση, αλλά και χαμόγελο. Και χαρά της ζωής. Και αισιοδοξία…
Καρκίνος. Βάσανα ατέλειωτα. Και η σπίθα να μη σβήνει. Σε μια ζωή γεμάτη ανατροπές. Σε έναν άνθρωπο που δεν επαναπαυόταν και δεν έλεγε ποτέ: «Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ώς εδώ/ Μικροζημίες και μικροκέρδη συμψηφίζοντας»*.
Και να διασκεδάζει ήξερε και να χορεύει και να πίνει και να ρουφάει κάθε σταγόνα. Να γίνεται η ψυχή της παρέας. Με τον ίδιο τρόπο έπεφτε με τα μούτρα και σε ό,τι καταπιανόταν: Στο Κίνημα, στην Αστρονομία, στη μελέτη του Εμφυλίου.
Το βιβλίο του Ελληνική Βιβλιογραφία του Εμφυλίου Πολέμου 1945-1949. Αυτοτελή Δημοσιεύματα 1945-1999 κυκλοφόρησε το 2000 από τις εκδόσεις Φιλίστωρ και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τους ιστορικούς. Ήταν ένα έργο ζωής. Ο Νίκος περπάτησε στα πεδία των μαχών, μίλησε με δεκάδες πρωταγωνιστές και άρχισε την καταγραφή και την αυτοψία βιβλίων που είχαν γραφτεί μέχρι τότε. Περιέλαβε, τελικά, 576 βιβλία, χωρίς να σταματήσει τις έρευνές του. Πριν καν συμπληρωθεί χρόνος από την έκδοση, είχε συγκεντρώσει 60 ακόμη βιβλία!
Σε συνέντευξή του στην Προλεταριακή Σημαία (4/11/2000), έλεγε χαρακτηριστικά:
– Τα τελευταία τρία χρόνια ο Εμφύλιος έχει γίνει αντικείμενο ακαδημαϊκών προσεγγίσεων, ειδικά με αφορμή τα 50 χρόνια από τη λήξη του Εμφυλίου – το 1999. Είμαι σίγουρος ότι η άρχουσα τάξη αναλαμβάνει να διαχειριστεί με τους δικούς της ιδεολογικούς όρους την ιστορία εκείνης της εποχής όπως και του κομμουνιστικού κινήματος. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι το Βήμα και η Καθημερινή καθώς και η τηλεόραση (π.χ. η σειρά του Κούλογλου) προχώρησαν σε εκτεταμένα αφιερώματα με κοινό μοτίβο: ότι ήταν μια τραγωδία, φέρουν ευθύνες και οι δύο, αλλά από δω και πέρα οι Έλληνες πρέπει να τα βρουν, ποτέ ξανά οξύτητες κ.λπ. κ.λπ. Η επιδίωξη είναι να ξορκίσουν τον τρισκατάρατο εμφύλιο πόλεμο κι έτσι να απαλλαγούν οι νικητές για τα εγκλήματα που τους βαρύνουν.
Ξαναγράφεται, δηλαδή, η ιστορία από τους νικητές;
– Ναι. Ξαναγράφουν την ιστορία που, παλαιότερα, τη διαχειρίζονταν αναφερόμενοι σε ληστοσυμμορίτες και σλαβοκίνητους, ενώ σήμερα μιλάνε για βαριά λάθη του αριστερού κινήματος. Ο στόχος, βέβαια, παραμένει ο ίδιος, υποταγή και διάλυση του Κινήματος.
Πού να έβλεπε πώς (ξανα)γράφεται σήμερα η ιστορία… Στα 60 χρόνια από τη λήξη του Εμφυλίου. Και μένουμε να αναρωτιόμαστε πώς θα ήταν η Αριστερά, αν είχε πολλούς Νίκους. Αν είχε ανθρώπους πολύπλευρους, χωρίς καμία διάθεση να καταλάβουν καρέκλες ή να βολευτούν. Αν είχε πιο πολλούς που να βρίσκονται σε αυτή την όχθη από απόλυτη και συνειδητή επιλογή. Με καθαρές θέσεις – ακόμη κι αν υπήρχαν φορές που θα διαφωνούσε κανείς κάθετα μαζί του.
Αν είχαμε μια Αριστερά χωρίς κατήφεια και ανυπότακτη στις επιταγές της πολιτικής ορθότητας…
* Στίχοι του Μανώλη Αναγνωστάκη
Πέρασε ένας χρόνος που ο Νίκος Κουλούρης δεν είναι πια κοντά μας. Το Σάββατο 1η Μαΐου, στις 9μ.μ. συναντιόμαστε στο Στέκι της Αντίστασης με τους Πολίτες του Χαλανδρίου (Αβέρωφ 7Α-Χαλάνδρι). Με ένα ποτήρι κρασί, θυμόμαστε, κουβεντιάζουμε και διασκεδάζουμε. Όπως θα το ήθελε κι ο ίδιος…
Οι φίλοι του Νίκου Κουλούρη
