Δεν ακούγεται πιο ανάλαφρα, πιο μελωδικά στα ισπανικά; Ελ σιστέμα, ε; Ενώ εμείς: Το σύστημα.
Αποκρουστικό και άτεγκτο το σημαινόμενο, όπως αναλύουν κι οι γλωσσολόγοι, ό,τι απηχεί ο πολυχρησιμοποιημένος όρος, που με το πρόθεμα «το πολιτικό», το πολιτικό σύστημα, έχει κατακλύσει στα χρόνια της αδυσώπητης κρίσης το δημόσιο λόγο.
Δυόμιση χρόνια πριν, μια συναυλία «κλασικής μουσικής» δεν έμοιαζε με τα συνηθισμένα. Η Ορχήστρα Νέων της Βενεζουέλας με τίτλο «Σιμόν Μπολιβάρ», δεν ήταν -κάθε άλλο- μία «κλασική» ορχήστρα. Από το 1975 στην ατέλειωτη παραγκούπολη της πρωτεύουσας της Βενεζουέλας έχει μπει μπροστά ένα πρόγραμμα μαζικής λαϊκής εκπαίδευσης των φτωχόπαιδων, που έχει δώσει πρωτοφανή αποτελέσματα. Εμπνευστής του ήταν ο μουσικός και οικονομολόγος Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου. Η ορχήστρα «Σιμόν Μπολιβάρ» είναι ένα από τα διαμάντια αυτού του μεγάλου οικοδομήματος και στην καλοκαιρινή συναυλία του 2010 στην Αθήνα, στη διεύθυνσή της βρέθηκε ο Γκουστάβο Ντουταμέλ, διάσημος αρχιμουσικός μόλις 29 ετών, παιδί κι ο ίδιος αυτού του μοναδικού εργαστηρίου μουσικής παιδείας.
Είναι το El Sistema. Έτσι αποκαλείται το πρωτοφανές πείραμα εισβολής στις φαβέλες του Καράκας, μιας μουσικής που με σνομπισμό και δέος τη βαφτίσαμε «κλασική» κι εδώ όχι μόνο στις φτωχογειτονιές, αλλά… πουθενά δεν ακούγεται εκτός Μεγάρου, Ηρωδείου και του Γ΄ Προγράμματος της Κρατικής Ραδιοφωνίας. Εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά εκεί συμμετέχουν σε ένα ευρύτατο δίκτυο εκπαίδευσης και ανάδειξης ολοκληρωμένων μουσικών, δεκάδες ορχήστρες περιζήτητες σε διεθνές επίπεδο έχουν αναδειχτεί, αλλά το κυριότερο επίτευγμα είναι το μπόλιασμα και το ρίζωμα της μουσικής μέσα στα εκατομμύρια που ζούνε εκεί που οι συμμορίες και οι μαφίες αποτελούσαν τον εφιαλτικό μονόδρομο «κοινωνικοποίησης» όσων δεν έχουν φωνή. Τώρα όλο και περισσότεροι αποκτούν φωνή, και τι φωνή …
Το πρόγραμμα είναι δημόσιο και δωρεάν. Έχει στηθεί μέχρι και υποδομή παραγωγής των μουσικών οργάνων, που αποτελούν εθνική περιουσία, απαγορεύεται το εμπόριό τους κι ενοικιάζονται με συμβολικό αντίτιμο. Η εκπαίδευση πρωτοπορεί, καθώς στα πρώτα βήματα, τα παιδιά, από πολύ μικρή ηλικία, μαθαίνουν απευθείας να παίζουν μαζί σε σύνολα!
Μετά τη σοκαριστική επιβολή του Μνημονίου, στο αλλόκοτο καλοκαίρι του 2010 μιας αμήχανης Αθήνας, ένας περίεργος ηλεκτρισμός γινόταν αισθητός στο Ηρώδειο, που φόρτιζαν με τη μουσική τους τα παιδιά της Βενεζουέλας. Τώρα τα μουσικά σχολεία κλείνουν, οι οροθετικές γυναίκες διασύρθηκαν κι εξευτελίστηκαν και… αθωώθηκαν, εκατοντάδες συμπολίτες μας ζητάνε από τους εισαγγελείς εκουσίως να εγκλειστούν οπουδήποτε για να επιβιώσουν. Είναι εδώ το Σύστημα, προφανώς. Αναζητήστε και δείτε οπωσδήποτε το ντοκιμαντέρ του Γ. Αυγερόπουλου Εξάντας: El sistema, σώζοντας ζωές.
θητεία Τυμβωρύχου
εκτελεί η «σειρά» του ’69
