Αγγίζει την Ελλάδα η κλιμακούμενη ένταση στην περιοχή;
Του Γιώργου Τζαφέρη
Η καθημερινή,καταιγιστική ροή ειδήσεων γύρω από τηδιαπραγμάτευση, τείνει να καταστήσει την κοινωνία θεατή ενός αγώνα που συνεχώς παίρνει παράταση. Κορυφώνει την αγωνία με τα πολλά επιπλέον «πεντάλεπτα», αλλά ο μονότονος τρόπος που έχει επιλεχθεί να παρουσιάζεται, αρχίζει να κουράζει, αλλά και να συσκοτίζει την πιο σφαιρική εικόνα όσων συμβαίνουν.Ακόμα και η ένταση που παρατηρείται τον τελευταίο μήνα στα Δυτικά Βαλκάνια περνά σαν μια επιμέρους είδηση, κάπου στο εξωτερικό δελτίο. Είναι όμως έτσι; Η ελληνική κρίση αφορά μόνο τις περιβόητες διαπραγματεύσεις στο Brussels Group ή περιπλέκεται με τα εθνικά ζητήματα και τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή;
Επιχείρηση αποσταθεροποίησης
Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια προσπάθεια των ΗΠΑ να αποσταθεροποιηθεί συνολικά η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων με κύριο όχημα την ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας»,η οποία κινητοποιεί αλβανόφωνους πληθυσμούς σε όλα σχεδόν τα υπάρχοντα κράτη της περιοχής, με επίκεντρο την πΓΔΜ.
Είναι γνωστή η πρόθεση της Ρωσίας για την δημιουργία αγωγού που θα μεταφέρει φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας, Ελλάδας, πΓΔΜ, Σερβίας, Ουγγαρίας στην Κεντρική Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Ουκρανία. Η άμεση αντίδραση των ΗΠΑ να χαρακτηρίσει τον αγωγό ως «μη υπαρκτό project» είναι ενδεικτική των προθέσεών της.
Θα ήταν ανεπαρκές, όμως, αν έμενε κανείς μόνο σε αυτό το θέμα για να δικαιολογήσει την ένταση που δυναμώνει, αξιοποιώντας βέβαια όλο το υπόβαθρο των εθνικισμών στην περιοχή. Οι ΗΠΑ παρακολουθούν εδώ και καιρό την έντονη κινητικότητα της Γερμανίας στην περιοχή. Ο Γιοχάνες Χαν, αρμόδιος της Ε.Ε. για τη διεύρυνσή της στα Βαλκάνια, έχει αναλωθεί τους τελευταίους μήνες σε μια σειρά δραστηριότητες, όπως συχνές περιοδείες, διασκέψεις (με διαφορετική κάθε φορά σύνθεση) σε χώρεςτων Βαλκανίων και της κεντρικής Ευρώπης, υπό την δική του αιγίδα, με στόχο την οικοδόμηση προνομιακών σχέσεων και «όπλο» την προοπτική ένταξής τους στην Ε.Ε.
Η διαμορφούμενη κατάσταση θυμίζει έντονα Ουκρανία… Αρχικά, η Ε.Ε. ενέτεινε την προσπάθεια ανάπτυξης σχέσεων με την Ουκρανία, με προοπτική ένταξής της, αλλά διατηρώντας ισορροπίες με την Ρωσία, χωρίς να αμφισβητεί όλα τα «δικαιώματά» της στην περιοχή. Στην κρίσιμη στιγμή παρενέβηδραστικά ο αμερικανικός παράγοντας με τακτικές «χρωματιστών» επαναστάσεων ή υποδαύλισης ανολοκλήρωτων εθνικισμών, ώστε να ανατρέψει το σκηνικό.
Η ελληνική εμπλοκή
Αφορά τη χώρα μας η κλιμακούμενη ένταση; Ας δούμε συνοπτικά ορισμένες πτυχές της.
- Στις αρχές του μήνα η Αλβανία με ρηματική διακοίνωση προς το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αμφισβητεί τη δυνατότητα να προχωρήσει η Ελλάδα σε έρευνες για υδρογονάνθρακες στο Ιόνιο, υποστηρίζοντας ότι το επιλεγμένο «Οικόπεδο 1» δεν είναι ελληνική περιοχή. Δεν γίνεται αποδεκτή η υφαλοκρηπίδα των τριών νησιών (Οθωνοί, Ερεικούσα, Μαθράκι), βόρεια της Κέρκυρας-ακολουθώντας τακτική παρόμοια με της Τουρκίας στο Καστελόριζο- ενώ στο βάθος αυτής της κίνησης βρίσκεται η αμφισβήτηση μέχρι και των χερσαίων συνόρων των δύο χωρών που ισχύουν από το 1914 (πρωτόκολλο Φλωρεντίας). Να σημειωθεί ότι ο Τούρκος πρόεδρος Τ. Ερντογάν, εκτός όλων των άλλων σημαντικώνστο πρόσφατο ταξίδι του στην Αλβανία, συναντήθηκε με τον αρχηγό του κόμματος των Τσάμηδων (PDIU), του σχηματισμού, δηλαδή, με τις γνωστές εδαφικές διεκδικήσεις που φτάνουν μέχρι την Πρέβεζα.
- Η κυβέρνηση της πΓΔΜ, μέσω ομιλίας του πρωθυπουργού Γκρούεφσκι στη συγκέντρωση οπαδών του κόμματός του, κατηγόρησε την αντιπολίτευση για προσπάθεια αποσταθεροποίησής της, αλλά και την Ελλάδα ότι της στερεί το δρόμο προς την ομαλότητα, εμμένοντας στο βέτο απέναντι στην ένταξη σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε. Διαβεβαίωσε,δε,σε όλους τους τόνους ότι η μακεδονική ταυτότητα του έθνους είναι δεδομένη, απαιτώντας από τις μεγάλες δυνάμεις να πιεστεί η Ελλάδα να αλλάξει στάση. Είναι εντυπωσιακή τόσο η παρέμβαση της πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μ. Ολμπράιτ (γνωστή για το έργο της στα Βαλκάνια και τη Γιουγκοσλαβία) όσο και τα περίεργα δημοσιεύματα που εμφανίζουν την Ελλάδα ως πιθανό υποκινητή των επιθέσεων στο Κουμάνοβο!
- Μετά την αρχηγική επίσκεψη του υιού Ερντογάν στη Θράκη και τις συνεχείς επισκέψεις Τούρκων επιχειρηματιών που τάζουν χρηματοδοτήσεις για ανάπτυξη, πραγματοποιήθηκε (με χρηματοδότη την τουρκική κυβέρνηση) πριν λίγες μέρες,τοσυνέδριο της Ομοσπονδιακής Ένωσης Ευρωπαϊκών Εθνοτήτων (FUEN) στην Κομοτηνή. Συνεχίζοντας τις προκλήσεις, οι διοργανωτές («Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τούρκων Δυτικής Θράκης», Σύλλογος Επιστημόνων Μειονότητας Δυτικής Θράκης και το κόμμα DEB), παρουσιάζουν στο λογότυπο του Συνεδρίου τον χάρτη της Ελλάδας με τη Θράκη να ξεχωρίζει με το πράσινο χρώμα που έχει υιοθετηθεί και στη σημαία της «ανεξάρτητης Δυτικής Θράκης»…
- Οι παραβιάσεις των τουρκικών μαχητικών αεροπλάνων δεν σταμάτησαν ούτε τις ημέρες που ο Έλληνας ΥΠΕΞ βρισκόταν στην Τουρκία και με μια «επίθεση φιλίας» επιβεβαίωνε την πρόθεση της κυβέρνησης για εξομάλυνση των σχέσεων με επιτάχυνση των διαδικασιών για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Οι παραβιάσεις δεν σταμάτησαν ούτε την ώρα που οι ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ τραγούδησαν το περίφημο «We are the world» και εντάθηκαν μετά την αποχώρηση του κ. Κοτζιά, φτάνοντας τις 50 σε μια μόνο μέρα, στις 20 Μαΐου.
- Το Κυπριακό ωθείται στο μεταξύ σε μια γρήγορη επίλυση τύπου Ανάν μετά την εκλογή του Ακιντζί,η οποία χαιρετίστηκε απ’ όλες τις πλευρές ως βήμα σε θετική κατεύθυνση πουδεν πρέπει να αφεθεί ανεκμετάλλευτο.
Πολυδιάστατη ή«αλλοπρόσαλλη» πολιτική;
Είναι, λοιπόν, σε εξέλιξη η επιχείρηση συνολικής αποσταθεροποίησης στα Δυτικά Βαλκάνια, που σχετίζεται με τον ανταγωνισμό ΗΠΑ και Γερμανίας, ακόμη κι αν σε μια σειρά μέτωπα κινούνται ή φαίνεται να κινούνται μαζί.Αλλά και η προσπάθεια συνολικότερα της Δύσης να περιορίσει τη διείσδυση Ρωσίας και Κίνας στην Ν.Α. Μεσόγειο και τα Βαλκάνια (οι κοινές ναυτικές ασκήσεις των δύο χωρών στην Μεσόγειο δεν περνούν απαρατήρητες από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ).
Την ίδια στιγμή, η Τουρκία εξακολουθεί να κινείται στη ρότα μεγαλοκρατικών επιδιώξεων, διατηρώντας και επεκτείνοντας ισχυρές πολιτικές και οικονομικές προσβάσεις στην περιοχή, κρατώντας μονίμως ανοιχτό και το ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων.
Σε αυτές τις συνθήκες, ούτε η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να αδιαφορεί, ούτε η Αριστερά να προσπερνά αυτά τα ζητήματα σαν να πρόκειται για επεισόδια δευτερεύουσας σημασίας, υποτιμώντας τους κινδύνους που εγκυμονούν. Σε μια χώρα που αγωνίζεται να βγει από το καθεστώς αποικίας χρέους, οι δυνατότητες συνολικής διεξόδου συνδέονται με τις περιπλοκές που μπορεί να επιφέρουν τα ανοιχτά εθνικά ζητήματα και η στενή τους σχέση με πολιτικές και οικονομικές πιέσεις.
Αναζητείται, λοιπόν, πράγματι μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική που να εξασφαλίζει την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία σε όλα τα επίπεδα. Αυτό σημαίνει αξιοποίηση της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας με πρωτοβουλίες για οικοδόμηση συμμαχιών στα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή. Σε καμιά περίπτωση,όμως, δεν μεταφράζεται σε πλήρη υποταγή στο γεωπολιτικό παιχνίδι του ευρωατλαντικού τόξου, εύκολες συμμαχίες με χορούς και τραγούδια, αντιφατικές κινήσεις που η μία ακυρώνει την άλλη και προσκόλληση σε επιδιώξεις των ισχυρών «για να πάρουμε κι εμείς κάτι…».
Η επαμφοτερίζουσα έως αλλοπρόσαλλη πολιτική θα γίνει πράγματι πολυδιάστατη, υπό τον όρο ότι θα πάψει να υποτιμά τα κρίσιμα ανοιχτά μέτωπα.
