Η επίθεση της αστυνομίας στον πρόεδρο Κορέα, που ήταν συντονισμένη με παρόμοιες δράσεις σε άλλες πόλεις, και η κατάληψη των δύο μεγαλύτερων αεροδρομίων και του Κοινοβουλίου από στρατιωτικές δυνάμεις δείχνουν κάτι ευρύτερο από μια περιστασιακή αναταραχή αστυνομικών για τα επιδόματά τους. Βεβαίως, τελικά, ο στρατός υποστήριξε τον πρόεδρο, αλλά για να γίνει αυτό προηγήθηκε κάθοδος του κόσμου στους δρόμους και μάχες. Ο τελικός απολογισμός των θυμάτων είναι 8 νεκροί και 274 τραυματίες (Latin American Herald Tribune).
Το πραξικόπημα ίσως να είχε μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας, αν δεν ήταν τόσο δημοφιλής ο Κορέα. Παρά τους εχθρούς που έχει στις ελίτ, η αποδοχή του κυμαίνεται στο 67% στο Κίτο, σε μια μέτρηση των μέσων του Σεπτεμβρίου. Η κυβέρνησή του έχει διπλασιάσει τις δαπάνες για την υγεία, έχει αυξήσει σημαντικά όλες τις κοινωνικές δαπάνες και έχει διαγράψει ξένο χρέος 3,2 δισ. δολαρίων, που είχε συναφθεί παράνομα. Κατάφερε να μη δεχτεί η οικονομία τις συνέπειες της κρίσης του 2009 και να μη γλιστρήσει στην ύφεση, παρόλο που η χώρα δεν έχει δικό της νόμισμα, αφού το Εκουαδόρ υιοθέτησε το δολάριο το 2000 και άρα δεν έχει νομισματικά εργαλεία, ούτε μπορεί να ελέγχει την ισοτιμία.
Ακόμη δεν είναι σαφές ποιοι είχαν την πρωτοβουλία του πραξικοπηματικού συντονισμού και πώς αξιοποίησαν πιθανή δυσαρέσκεια των αστυνομικών, αν και το ευρύτερο πλαίσιο μπορεί να δείξει πού πρέπει να αναζητηθεί η ενοχή.
Το πραξικόπημα στην Ονδούρα και οι ευρύτερες επιπτώσεις του
Το περσινό πραξικόπημα στην Ονδούρα και η ανατροπή του Μ. Ζελάγια ξύπνησε φαντάσματα του, όχι και τόσο μακρινού, παρελθόντος, η δε υποστήριξη των ΗΠΑ αρκεί να ενθαρρύνει πάσης φύσεως πραξικοπηματίες να ευελπιστούν στην ίδια ευνοϊκή αντιμετώπιση. Η μετά το πραξικόπημα και τις φαλκιδευμένες εκλογές Ονδούρα θεωρείται η πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο για τους δημοσιογράφους –τον περασμένο χρόνο δολοφονήθηκαν οκτώ– και διατρέχεται από ένα κύμα τρομοκρατίας που δεν εξαιρεί κανέναν, από τα εργατικά συνδικάτα μέχρι τους ομοφυλόφιλους, και κυρίως κατευθύνεται εναντίον του Εθνικού Μετώπου Λαϊκής Αντίστασης.
Παρ’ όλα αυτά οι ΗΠΑ πιέζουν αφόρητα την Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών και τις κυβερνήσεις της περιοχής να αναγνωρίσουν την κυβέρνηση Λόμπο. Ταυτόχρονα, έχουν ανοίξει τα ταμεία τους και διοχετεύουν άφθονο χρήμα στην ονδουριανή κυβέρνηση, δωρίζοντας βαριά φορτηγά αξίας 812.000 δολαρίων στο στρατό, ενώ η United States Agency for International Development (USAID) προσέφερε 75 εκατ. δολάρια για αναπτυξιακά έργα και 20 εκατ. για το πρόγραμμα ασφαλείας «Merida». Το πρόγραμμα αυτό (ύψους 400 εκατ. δολαρίων) είναι προϊόν συμφωνίας του Τζ. Μπους με χώρες της Κεντρικής Αμερικής, το Μεξικό, τον Παναμά και την Αϊτή (2007). Η αιχμή του προγράμματος είναι η αστυνόμευση και η εξαγορά πληροφοριοδοτών.
Οι κυβερνήσεις των χωρών της Λ. Αμερικής, ακόμη και οι μεγάλοι παίκτες Βραζιλία και Αργεντινή, αρνούνται να δεχθούν μια κυβέρνηση κηδεμονευόμενη από πραξικοπηματίες, γιατί γνωρίζουν ότι αυτό θα ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου και γι’ αυτό έσπευσαν να καταδικάσουν τα όσα έγιναν στο Εκουαδόρ.
«Η υποστήριξη της πραξικοπηματικής κυβέρνησης της Ονδούρας», γράφει ο Μ. Γουάισμπροτ στην Guardian (1/10) «ενθάρρυνε και αύξησε την πιθανότητα δεξιών πραξικοπημάτων εναντίον αριστερών κυβερνήσεων της περιοχής. Αυτή η απόπειρα στο Εκουαδόρ απέτυχε, αλλά πιθανώς θα υπάρξουν περισσότερες απειλές στους επόμενους μήνες και χρόνια».
Υποψήφια θύματα
«Υποψήφια θύματα» θεωρούνται η Βολιβία και η Παραγουάη. Στη Βολιβία παίζουν ενεργό ρόλο οργανώσεις όπως η USAID και το National Endowment for Democracy (NED), που υποστήριξαν ενεργά οργανώσεις που βρίσκονταν πίσω από το πραξικόπημα στην Ονδούρα.
Ο Βολιβιανός πρόεδρος, Έβο Μοράλες, απείλησε πρόσφατα να εκδιώξει την USAID λόγω της οικονομικής υποστήριξής της στις αποσχιστικές ομάδες των ανατολικών περιοχών της χώρας. Μαζί με το Αμερικανικό Ινστιτούτο για την Ελεύθερη Ανάπτυξη της Εργασίας (AIFLD) –που συνδέεται με τη CIA–, η USAID και το NED υποστηρίζουν αποσχιστικές οργανώσεις που βρίσκονται στην πλούσια σε αποθέματα φυσικού αερίου και εύπορη επαρχία της Σάντα Κρους.
Τον Μάιο του 2010, ο Φ. Λούγκο, δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Παραγουάης, προειδοποίησε την Ένωση Εθνών Νότιας Αμερικής, στη σύνοδο του Μπουένος Άιρες, ότι έχει πληροφορίες για εναντίον του πραξικόπημα.
Βεβαίως, στις μέρες μας, δεν είναι καθόλου σίγουρο πως ένα πραξικόπημα θα πετύχει, γιατί στις χώρες της Λ. Αμερικής υπάρχει πλέον μεγάλη λαϊκή κινητοποίηση, που είναι ο κύριος αποτρεπτικός παράγοντας, όταν διακυβεύονται οι κοινωνικές πολιτικές που έχουν υιοθετήσει εκλεγμένες σοσιαλδημοκρατικές ή και πιο αριστερές κυβερνήσεις. Το ισοζύγιο ισχύος στην ήπειρο πρέπει να έχει τροποποιηθεί αρκετά, αφού και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Κολομβίας κήρυξε άκυρη τη στρατιωτική συμφωνία ΗΠΑ-Κολομβίας του περασμένου έτους, και ως προς αυτό μάλλον μέτρησε η καταδίκη αυτής της συμφωνίας από όλες τις χώρες της περιοχής. Ωστόσο, οι Αμερικανοί δεν παραιτούνται από τις προσπάθειες ανάμειξης, όπως καταδεικνύεται και από τις πρόσφατες εκλογές στη Βενεζουέλα, όπου οργίασαν με τη χρηματοδότηση των αντιπάλων του Τσάβες, αξιοποιούν, δε, τις αντιφάσεις αυτών των καθεστώτων, καθώς και την αποξένωση που μπορεί να προκαλούν κάποιες πολιτικές τους σε λαϊκά στρώματα, εν μέσω παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Συνεπώς, ίσως υπάρχει παρακμή της απόλυτης κυριαρχίας τους, αλλά οι σπασμοί του τέλους μπορεί να είναι φονικοί. Αρ. Α.
