Τα προσχήματα κρατήθηκαν και το Κίεβο «εκπροσωπήθηκε» στις διαπραγματεύσεις για προσωρινή εκεχειρία στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ-Πούτιν στην αρχή της εβδομάδας παρουσιάστηκε ως αμερικανική διαμεσολάβηση στη βάση των κοινών αποφάσεων ΗΠΑ και Ουκρανίας που είχαν επιτευχθεί –ή μάλλον επιβληθεί– λίγο νωρίτερα στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας .
Πάντως αυτό που τώρα συμφωνήθηκε μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας μοιάζει πολύ λίγο. Στην ουσία έγινε αποδεκτή μια εκεχειρία που αφορά αποκλειστικά τη μη στοχοποίηση των ενεργειακών υποδομών (και μάλλον ήδη παραβιάζεται). Παράλληλα αποφασίστηκε η ανταλλαγή 175 αιχμαλώτων, μεταξύ των οποίων και αρκετοί βαριά τραυματισμένοι Ουκρανοί. Όλα τα άλλα παραπέμφθηκαν σε συνομιλίες που θα διεξαχθούν το επόμενο διάστημα. Αυτά τα «άλλα» όμως είναι και τα πιο σοβαρά. Μένει να αποδειχθεί αν η αναβολή σηματοδοτεί προσπάθεια κερδίσματος χρόνου (με ωφελημένη κυρίως τη Ρωσία, που έχει το στρατιωτικό πλεονέκτημα στο πεδίο των μαχών), ή απόπειρα διευθέτησης-παζαρέματος λεπτομερειών σε υπαρκτά αγκάθια της τελικής συμφωνίας.
Οι επίσημες ανακοινώσεις από τις δύο πλευρές ήταν λιτές. Ο Τραμπ, αφού δήλωσε πάλι ότι «ο πόλεμος δεν θα είχε ξεκινήσει αν ήταν ο ίδιος πρόεδρος», πρόσθεσε: «Θα εργαστούμε γρήγορα για να έχουμε μια πλήρη κατάπαυση του πυρός… Συζητήθηκαν πολλά στοιχεία ενός Συμβολαίου για την Ειρήνη και ελπίζουμε, για χάρη της Ανθρωπότητας, να ολοκληρώσουμε τη δουλειά». Η ανακοίνωση της Μόσχας ήταν πιο επιφυλακτική: «Η ρωσική πλευρά περιέγραψε πολλά βασικά σημεία σχετικά με την αποτελεσματική παρακολούθηση πιθανής παύσης των εχθροπραξιών σε ολόκληρη τη γραμμή επαφής, την ανάγκη να σταματήσει η εξαναγκαστική επιστράτευση στην Ουκρανία και να τερματιστεί κάθε ξένη στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο. Επισημάνθηκαν επίσης σοβαροί κίνδυνοι σχετικά με την έλλειψη προθυμίας διαπραγμάτευσης του καθεστώτος του Κιέβου, καθώς αυτό έχει επανειλημμένα σαμποτάρει και παραβιάσει συμφωνίες που είχαν επιτευχθεί στο παρελθόν»…
Αμοιβαίες προθέσεις, υπαρκτοί κίνδυνοι
Ο νέος Αμερικάνος πρόεδρος έχει κάθε επιθυμία να εμφανίσει μια επιτυχία ως «ειρηνοποιός» στο μέτωπο της Ουκρανίας. Οτιδήποτε άλλο θα υπονόμευε το κύρος του τόσο έναντι των αντιπάλων του στις ΗΠΑ, όσο και έναντι των «άσπονδων συμμάχων » του σε Ε.Ε. και Βρετανία. Στην πραγματικότητα θα υπονόμευε, από τα πρώτα τους βήματα, κάθε σχεδιασμό και πρωτοβουλία του νέου ένοικου του Λευκού Οίκου που σχετίζονται με την απόπειρα ανάκτησης της υπεροχής των ΗΠΑ στο δρόμο για παγκόσμια ηγεμονία .
Από την άλλη, οι διπλωματικοί χειρισμοί της Ρωσίας φανερώνουν ότι, σε αυτή τη φάση, η ηγεσία της δεν έχει κανένα λόγο να αποδυναμώσει τον Τραμπ. Πολύ περισσότερο όταν ο τελευταίος αναγνωρίζει την κατάσταση στα πεδία των μαχών και δείχνει πρόθυμος σε διευθετήσεις που αναιρούν μελλοντικά αδιέξοδα. Η Μόσχα αποδέχεται λοιπόν μια «κουτσή εκεχειρία» χωρίς να σταματά να διεκδικεί τη ματαίωση κάθε προοπτικής ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, τον τερματισμό του επανεξοπλισμού της από ΗΠΑ και Ε.Ε. και τη διεθνή παραδοχή του διαμελισμού της με την αναγνώριση των κατακτημένων εδαφών.
Εξάλλου, οι όροι αυτής της ιδιόμορφης εκεχειρίας των 30 ημερών δεν υποχρεώνουν τη Ρωσία να σταματήσει την προέλασή της, ή να μην πλήττει στρατιωτικές αποθήκες και βάσεις συγκέντρωσης ουκρανικού στρατού και δυτικών μισθοφόρων. Έχοντας μάλιστα ουσιαστικά εκκαθαρίσει τους εισβολείς από την περιοχή του Κουρσκ, αναμένει το Κίεβο και τους Ευρωπαίους συμμάχους του «στη γωνία» για κάθε παρεκτροπή που θα οδηγούσε σε νέα κλιμάκωση του πολέμου, με ταυτόχρονη αποποίηση κάθε ευθύνης. Έναντι αυτών, δεν έχει αντίρρηση αν ο πλούτος της υπόλοιπης χώρας καταλήξει στα χέρια των ΗΠΑ και αν οι ηγεσίες της σημερινής Ευρώπης αποκλειστούν από τη μοιρασιά…
Ανιχνεύοντας μια νέα σχέση
Οι συνομιλίες Τραμπ-Πούτιν κάθε άλλο παρά συνιστούν μια νέα Γιάλτα, ένα νέο, δηλαδή, μοίρασμα του κόσμου σε ζώνες επιρροής. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία περισσότερο αναζητούν όρους οικοδόμησης μιας «συνεταιρικής σχέσης», μιας «κοινοπραξίας» που –με αρχή την κοινή αποδοχή του διαμελισμού και διαμοιρασμού της Ουκρανίας– ψάχνει περιοχές αμοιβαία επωφελούς κοινής δράσης κατά τόπους (Αρκτικός κύκλος, εσωτερικό της Ρωσίας) και θέματα (ορυκτός πλούτος, υδρογονάνθρακες, διαστημική τεχνολογία κ.ά.). Ζητούμενο παραμένουν οι προϋποθέσεις αυτής της joint venture συνεργασίας όσον αφορά τις εγγυήσεις μη εξαπάτησης, και κυρίως οι αμερικανικές απαιτήσεις έναντι των ήδη εγκατεστημένων σχέσεων της Ρωσίας με την Κίνα.
Η έκβαση αυτής της αναζήτησης δεν είναι φανερή. Κατ’ επέκταση η ειρήνη, ακόμα και στην Ουκρανία, δεν είναι δεδομένη…
