του Νίκου Σταθόπουλου
Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι η εξελισσόμενη πανδημία συνδυάζεται, στην αντιμετώπισή της, πολλαπλώς, με κεντρικές πολιτικές του συστήματος. Στην Ελλάδα, αυτό το ζούμε πιο έντονα, ακριβώς γιατί είναι ένα σταθερό «πειραματόζωο» προσφερόμενο από κάθε άποψη σε «δοκιμές» και «εφαρμογές» σχημάτων μακράς πνοής. Η περιστολή των ατομικών ελευθεριών, όσο εύλογη και «αθώα» ακούγεται ως «ανάχωμα» στη θανάσιμη μετάδοση, τόσο γεννά κακές σκέψεις καθώς, λόγου χάρη, συναρθρώνεται με ενίσχυση του ιδιωτικού ιατρικού κεφαλαίου σε βάρος των δημόσιων θεσμών και με ανταπόκριση σε βασικά αιτήματα της εργοδοσίας.
Επιπλέον, και μόνο το γεγονός ότι η εξάπλωση του ιού και η επίταση των κινδύνων, που σέρνει μαζί του, εμπλέκουν στην όλη αναστάτωση σφαίρες του δημόσιου άσχετες με την ανθρώπινη υγεία και ζωή (κρατική πολιτική, ιδεολογίες, γεωπολιτική, χρηματιστήρια, παραγωγικές δομές, κ.ά.), τεκμηριώνει την εγκυρότητα προβληματισμών που ανάγονται σε πεδία σχέσεων μακράν των τυπικών που αφορούν άμεσα το μετά μιας πανδημίας.
Την «εγκυρότητα» αλλά και, περισσότερο μάλλον, την αναγκαιότητα: πρέπει να διαμορφώσουμε μια συγκροτημένη πνευματική επαγρύπνηση αναφορικά με τις αντικειμενικές αλλά και υποκειμενικές (δηλαδή άμεσα συναρτημένες με τη βούληση) «μετεξελίξεις» ανθρώπινων και πολιτισμικών καταστάσεων, ένα δομημένο και όχι ευκαιριακό σχέδιο εποπτείας της ανθρώπινης μοίρας εντός μιας νέας κρατικοκοινωνικής φιλοσοφίας σχετικά με το «τι κάνουμε;» σε εποχές κρίσης, και, βασικά, κρίσης υγείας, και πλατύτερα κρίσης της «ανθρώπινης ακεραιότητας».
ΗΡΘΕ Ο ΚΑΙΡΟΣ να μάθουμε ότι οι «κυκλικές κρίσεις του καπιταλισμού» είναι απλώς μια εκδήλωση της καταστροφικής του παθολογίας, και ότι το θανάσιμο της καταραμένης του φύσης βρίσκεται πολύ πέρα από αυτές. Βρίσκεται στην εγγενή τάση του να μετασχηματίζει το ανθρώπινο και όχι απλά να το χειρίζεται/εκμεταλλεύεται.
Είναι σχεδόν αυταπόδεικτο ότι η άριστη λειτουργική προϋπόθεση ενός μοντέλου «υπάκουης συναίνεσης» είναι το βίωμα ενός θανάσιμου κινδύνου που η κατανίκησή του υποχρέωσε «λογικά και συνετά» σε «κατάσταση εξαίρεσης» με το κύρος της αυθεντίας-Κράτος. Από τη γενικότητα της συναισθηματικής τρομοκρατίας είτε την αποστασιοποιημένη προπαγάνδα μέσω εικόνων, περνάμε στην άμεση σύνδεση με τον υποψήφιο «μεταϋπήκοο» τοποθετώντας τις ίδιες τις φυσικές και ψυχοπνευματικές του αισθήσεις στο σκοτεινό κέντρο της «αξιοποιούμενης» εμπειρίας.
Είναι ο μόνος τρόπος να μετουσιωθεί η κρατική βία σε «κοινωνικό αίτημα»! Και αυτό είναι υποχρεωτικό σε μια κοινωνία που είναι δομικά καταναλωτική και με τάση προς διαρκή «ανακάλυψη»-επινόηση καταναλωτικών πεδίων.Ο καπιταλισμός, και μαζί του ο ανθρώπινος πολιτισμός, εισέρχεται σε μια ζοφερή φάση «επανιδρυτικών μετασχηματισμών» της ανθρώπινης εμπειρίας (αλλά) και υπόστασης.
Ναι, ο κορωνοϊός ήρθε για να μείνει! Να μείνει ως τελική προεξαγγελία ενός «ιδρυματικού» τρόπου ζωής θεμελιωμένου στο φόβο της αρρώστιας, στην υστερία της αυτοάμυνας, στη νοσηρή βούληση αυτοσυρρίκνωσης εν ονόματι «της υγείας και της ζωής»
Ο θάνατος γίνεται το πεδίο διακύβευσης των σημασιών όπου η Δύση προσδιόρισε το πεπρωμένο τής «τρέλας μεγαλείου» που συνέχει τον καλπάζοντα πολιτισμικό υποκειμενισμό της. Ο θάνατος, όχι σαν «τυχαία κατάρα» από μια «ανθρώπινη αστοχία» (π.χ. πόλεμος), κάτι διορθώσιμο δηλαδή με μια αναδόμηση, ας πούμε, της κοινωνίας, αλλά ο θάνατος σαν απρόβλεπτη «μοίρα» από ξαφνικές απειλές κατά της υγείας, που «κανένα κοινωνικό σύστημα δε μπορεί να αντιμετωπίσει». Ο θάνατος, και όχι σαν σκηνοθεσία, αλλά σαν λογικό ενδεχόμενο σε ένα πραγματικό σκηνικό πάνδημης συμφοράς.
Ο σύγχρονος κόσμος της «τεχνολογικής παράκρουσης», καταστρέφει τα πάντα, τα «καίει» σαν τρελαμένο καρκινικό κύτταρο που αποσυνθέτει τον οργανισμό, και η όποια «γνώση» του έχει τη μορφή και τη νομοτέλεια μιας «κατάρτισης» που μοντάρει «λύσεις» εντός αυτής της αρμαγεδδωνικής δυναμικής.
Είναι ένας παράλογος καταθλιπτικός κόσμος που τη βαθιά του παραφροσύνη τη γνωρίζει και την αποδέχεται ως «πεπρωμένο», ως «ρεαλισμό» απέναντι στις «ιδεολογικές ψευδαισθήσεις» του παρελθόντος. Αν διαβάσετε τα συνταγματικά κείμενα του Νεοφιλελευθερισμού θα διαπιστώσετε εύκολα και άμεσα τον ελιτίστικο συγκεντρωτισμό της οπτικής, την παραδοχή μιας «ανωτερότητας εκλεκτών» που συγκεντρώνοντας τον πλούτο και την ισχύ, εν συνεχεία κάνει επιλεκτική αναδιανομή!
Ο «θαυμαστός νέος κόσμος» του χρηματοπιστωτικού υπερτεχνολογικού μετακαπιταλισμού, ακόμα κι αν οι ίδιοι οι «φορείς» του δεν το αντιλαμβάνονται με άμεση συνείδηση, τείνει προς αρθρωτικές σημασίες που δεν αφορούν στη λειτουργική θέσμιση αλλά στην ψυχική-συνειδησιακή κατάφαση. Είναι κάτι σαν «Νέος Μεσαίων» όπως θα έλεγε ο Ν. Μπερντιάεφ, υπό την έννοια μιας τηλεχειριζόμενης θετικιστικής δεισιδαιμονίας δια της οποίας ο τρόμος υποκαθιστά τη δραστικότητα του νόμου και δίνει στην εξουσία το «συγχωροχάρτι» μιας κάστας «ειδικών» που «ξέρουν» πώς να «ξορκίσουν»-θεραπεύσουν το «δαιμονικό».
Και αυτό το «ξέρουν» έχει κανονικά την έννοια της «τεχνογνωσίας» που αφορά στον έλεγχο του πληθυσμού ώστε να «αποδώσουν» τα «μέτρα/μέσα άμυνας» που καταστρώνουν οι «μάγοι της φυλής». Η μόνιμη επιδίωξη του μετανεωτερικού καπιταλισμού είναι η «αλλαγή υπαρκτικής βάσης», δηλαδή η δημιουργία ένός νέου «συλλογικού ανθρωπότυπου» ο οποίος θα καθιστά εφικτή την ανάπτυξη του συστήματος «προς τα μέσα» αφού η «ανάπτυξη προ τα έξω» πλέον τείνει στα τελικά της όρια, στα όρια που καθορίζει το δεδομένο της υλικής φθαρτότητας.
ΑΥΤΗ Η ΕΠΙΔΙΩΞΗ, συνδυαστικά με τη «λειτουργικοποίηση» του συστήματος, φέρει προς μια γενική και γενικευμένη «πολιτική πληθυσμών» που κανονικά και «θεμιτά» συνδέεται με μαλθουσιανές αντιλήψεις. Έτσι κι αλλιώς ο Νεοφιλελευθερισμός είναι μια μεταφεουδαρχική ιδεοληψία βαθύτατου φασιστικού ελιτισμού.
Θέλουν μια «υγιή κοινωνία», και όλος ο «θεραπευτισμός» ως ιδεολογία από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 έχει αυτή ακριβώς την προοπτική. Ένα άθροισμα «προστατευμένων μονάδων» που θα ζουν με συνταγογραφούμενες προδιαγραφές υπό τη στοργή ενός δημοκρατικού κράτους διαρκούς «ειδικής μέριμνας». Σε αποστειρωμένους ιδιωτικούς μικροχώρους, με όλη την έγνοια στραμμένη «να μην κολλήσουμε», με όλη την «πνευματικότητα» διοχετευμένη σε τύπους-μορφές ψυχοθεραπείας όπως (θα) επιβάλει ο εγκλεισμός, η αστυνομευόμενη κίνηση με το σταγονόμετρο.
Ανθρώπινα φυτά, όπως ο τραγικός απείθαρχος ήρωας στη Φωλιά του Κούκου, κατασταλμένοι πρώην ζωντανοί, θα κάνουν «ανώτερες σπουδές» σαν αναβαθμιζόμενοι «users», θα αυτοθεωρούνται «λαμπρά θετικά μυαλά» και θα τρέφονται με ό,τι συνθετικό «βιολογικής καλλιέργειας» θα τους πετάει στο ενυδρείο η νέα «αόρατος χειρ» της υπερεξελιγμένης (μετα)Αγοράς!
Κι ας μη μένουμε με το στόμα ανοιχτό, ειδικά οι «προοδευτικοί» μας! Αυτός ο κοινωνικός ορίζοντας, αυτή η πλεγματοποίηση του κοινωνικού απορρέει κατά λογική αναγκαιότητα από τα ποικίλα νεφελοϊδεολογήματα των εργαστηριακών «εναλλακτισμών» με τα οποία απάντησε το σύστημα στην κατάρρευση της κομμουνιστικής ορθοδοξίας ώστε να προλάβει όντως επαναστατικές ανασυνθέσεις.
Ναι, ο κορωνοϊός ήρθε για να μείνει! Να μείνει ως τελική προεξαγγελία ενός «ιδρυματικού» τρόπου ζωής θεμελιωμένου στο φόβο της αρρώστιας, στην υστερία της αυτοάμυνας, στη νοσηρή βούληση αυτοσυρρίκνωσης εν ονόματι «της υγείας και της ζωής». Πώς θα απαντήσουμε σ’ αυτή τη λογικοφανή πρόκληση της πραγματικής ζωής; Σε τούτα τα «βαθιά νερά» της αναστατωμένης και χαοτικής κοινωνικής εμπειρίας, τα παλιά «φίλτρα και ματογυάλια» δεν βοηθούν. Είναι καιρός για μεγάλες ανατροπές στη συνείδηση και τη σκέψη…
