49 χρόνια από τη δικτατορία του 1967
Από την εποχή της δικτατορίας που πολιτικοποιηθήκαμε ή ολοκληρώσαμε την πολιτικοποίησή μας, δύο φορές νιώσαμε ότι μπορούσαμε να κάνουμε το όνειρο ή τουλάχιστον ένα άξιο λόγου μέρος του πραγματικότητα. Η πρώτη φορά δεν ήταν στη διάρκεια της χούντας. Το φοιτητικό κίνημα και η εξέγερση του Πολυτεχνείου –συμβάντα μεγάλης ιστορικής σημασίας- έληξαν με μακελειό και αναδίπλωση. Η τροποποιημένη χούντα του Ιωαννίδη ήταν πιο σκληρή, τα χτυπήματα στις οργανωμένες δυνάμεις αλλεπάλληλα, η σιωπή στην κοινωνία εντονότερη.
Η πρώτη φορά ήταν στη μεταπολίτευση. Είχαμε ενθουσιασμό, είχαμε και δυνάμεις, φρέσκες, νεανικές, τολμηρές και μαχητικές. Μας ενέπνεε η Πολιτιστική Επανάσταση, μας ενέπνεε ο Τσε, μας ενέπνεαν οι Βιετκόνγκ, μας ενέπνεαν τα απελευθερωτικά κινήματα στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική που πολεμούσαν τους αποικιοκράτες και τα εγκάθετα καθεστώτα με τις σημαίες του Μαρξισμού-Λενινισμού και της Σκέψης Μάο Τσε Τουνγκ. Από τη Μοζαμβίκη και το Πράσινο Ακρωτήρι μέχρι το Λάος και την Καμπότζη. Μας ενέπνεαν οι Γάλλοι διανοούμενοι, οι Γερμανοί κομμουνιστές και οι Κουβανέζοι επαναστάτες. Μας ενέπνεε και η ιστορία των Ελλήνων που πολέμησαν με μεγάλη αυτοθυσία τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, τους Άγγλους και τους Αμερικάνους, μας ενέπνεαν ο Βελουχιώτης και ο Μπελογιάννης, όπως μας ενέπνεαν οι Ισπανοί αντιφασίστες και οι Διεθνείς Ταξιαρχίες. Και ήταν ακόμα φρέσκοι οι απόηχοι από τα θαυμαστά του Γαλλικού Μάη και από τις κινητοποιήσεις της νέας Αριστεράς και των μαύρων ακτιβιστών στην Αμερική. Και πολλά άλλα σχετικά και παρεμφερή σε όλη σχεδόν την οικουμένη. Τότε, πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζούσαν σε χώρες που -με ή χωρίς εισαγωγικά- ήταν σοσιαλιστικές. Ποτέ άλλοτε, πριν και μετά, η ανθρωπότητα δεν φαινόταν να είναι τόσο κοντά στην αποτίναξη της αποικιοκρατίας και –γιατί όχι;- στο πέρασμα σε ένα ανώτερο στάδιο αυτοδιάθεσης και δικαιοσύνης. Σ’ αυτό τον ενθουσιασμό μας, που ώρες-ώρες έμοιαζε με μεθύσι, συνέτεινε και το γεγονός ότι μόλις είχε καταρρεύσει η δικτατορία, κάτι που για επτά συναπτά έτη, και με δεδομένη τη συγκαταβατική έως υποστηρικτική στάση των Αμερικάνων και των Ευρωπαίων απέναντί της, ήταν μάλλον αδιανόητο μέχρι το επίσης αναπάντεχο έγκλημα της χούντας στην Κύπρο. Και όμως, το απρόσμενο, συνέβη. Ο Παπαδόπουλος κι ο Ιωαννίδης ήταν στη φυλακή και τα πανό, οι σημαίες και τα λάβαρά μας κυμάτιζαν πάνω από τις σφιγμένες μας γροθιές και τα γεμάτα πάθος και πίστη συνθήματά μας. Οπότε όλα τα φανταζόμασταν εφικτά, όλα ήταν ανοιχτά και πιθανά να συμβούν. Ακόμα και η επανάσταση. Στιγμές μαγικές που είναι τυχεροί όσοι τις έζησαν.
Η δεύτερη φορά ήταν με τον ΣΥΡΙΖΑ από το 2012. Τίποτα απ’ όσα ίσχυαν το 1974 δεν υπήρχε. Το σοσιαλιστικό μπλοκ είχε εξαϋλωθεί, τα απελευθερωτικά κινήματα είχαν εξολοθρευτεί, ενσωματωθεί, εκπέσει ή εκπνεύσει, η νεοαποικιοκρατία οργίαζε με πολέμους και κάθε είδους βαρβαρότητες, η ευρωπαϊκή Αριστερά είχε υποστεί πανωλεθρία και η Αριστερά στην Ελλάδα δεν είχε ούτε αξιόμαχη οργάνωση –πλην του κλειστοφοβικού ΚΚΕ, ούτε σχέδιο, ούτε όραμα, μερικοί δεν είχαν ούτε πάθος για αλλαγή. Ούτε, βέβαια, το λαϊκό ρεύμα που είχε το ΠΑΣΟΚ το 1981. Και, όμως, η κρίση ήταν αρκετή για να αναδείξει και να προωθήσει στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής τον ΣΥΡΙΖΑ, εκτοξεύοντάς τον από το 3-4% στο 37% μέσα σε δύο χρόνια. Το παράδοξο ήταν ότι την πρώτη φορά που υπήρχε ένα ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον, η κοινωνία μας δεν έπαιρνε μπρος, ενώ τη δεύτερη φορά που το διεθνές περιβάλλον ήταν αντιδραστικό και εχθρικό, η κοινωνία μας, όπως περίτρανα απέδειξε με το δημοψήφισμα, πυροδοτήθηκε για ρήξεις και αλλαγές.
Αυτή τη φορά, όχι με μια επαναστατική λογική, αλλά με μια αστική κοινοβουλευτική διαδικασία, ένα κομμάτι της ελληνικής Αριστεράς θα αναλάμβανε, με εκλογές, τη διακυβέρνηση της χώρας! Ονειρικό; Βέβαια! Ένα «συμβάν» πέρα για πέρα απρόβλεπτο, φαινομενικά εξίσου ουτοπικό με την πρώτη φορά, που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση σε όλη την Ευρώπη, ίσως και παραπέρα. Ένα «συμβάν» πρωτόγνωρο, που δημιούργησε γνήσιες ελπίδες, αλλά βραχύβιες, καθώς από τη νίκη του Γενάρη μέχρι την ακύρωση του δημοψηφίσματος τον Ιούλιο του 2015, αποκαλύφθηκε με τον πιο δραματικό τρόπο ότι τα πόδια του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πήλινα που έμελε να γίνουν συντρίμμια κάτω από το βάρος ενός ρόλου που δεν είχε ούτε τα κόκαλα ούτε το μυαλό ούτε την πίστη για να το σηκώσει. Κι έτσι, για τους αριστερούς που επιμένουν αριστερά, φτου κι απ’ την αρχή, με την νέα ελπίδα ότι η τρίτη φορά θα είναι και η –με την καλή έννοια- φαρμακερή!
Στέλιος Ελληνιάδης
