Αφού «έσωσε» πολλές χώρες τώρα καλείται και στην Ελλάδα
της Αριάδνης Αλαβάνου
«“Δεν πρέπει να το κάνεις αυτό”, αυτές ήταν οι τελευταίες λέξεις αρκετών θυμάτων του ανελέητου δολοφόνου στην ταινία των αδελφών Κοέν Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους, καθώς προσπαθούσαν να τον πείσουν να μην τους σκοτώσει. Ο δολοφόνος δείχνει να ενοχλείται με τις φωνές τους, γιατί στο μυαλό του αυτοί οι φόνοι είναι προαποφασισμένοι».
Μ’ αυτή την πολύ εύστοχη παρατήρηση περιγράφει ο οικονομολόγος Μαρκ Γουάισμπροτ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Guardian, Μάιος 2009), την «τεχνογνωσία» του οποίου θέλει να χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου, καθ’ υπόδειξη της ΕΕ, για να λύσει τα προβλήματα χρέους και ελλειμμάτων.
Έτσι, ενώ από προχθές την Ελλάδα κυβερνά απευθείας το Σύμφωνο Σταθερότητας, σε λίγο θα έχουμε και τοποτηρητή του ΔΝΤ να ελέγχει πόσο μειώθηκαν οι μισθοί, πόσα σχολεία έκλεισαν, πόσες κοινωνικές υπηρεσίες διακόπηκαν, πόσοι εργαζόμενοι θα δουλεύουν με το ένα πόδι στον τάφο, προκειμένου να εκταμιεύσει τις δόσεις του δανείου, που πιθανώς θα ζητήσει να του δοθεί το ελληνικό Δημόσιο.
Το ΔΝΤ, σημειώνει ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ στην Ιστορία του νεοφιλελευθερισμού, έγινε το κύριο όχημα εφαρμογής της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Το τίμημα για τα δάνεια που δίνει είναι η «διαρθρωτική προσαρμογή», περικοπή μισθών, μείωση κοινωνικών δαπανών, ιδιωτικοποιήσεις, οι «μεταρρυθμίσεις», που «πρέπει να συνεχιστούν», όπως είπε εμφατικά ο διευθυντής του ΔΝΤ, ο Γάλλος Ντομινίκ Στρος-Καν, πριν από λίγες ημέρες, στο Χονγκ Κονγκ. Μ’ αυτόν τον τρόπο, το ΔΝΤ βοηθά τους ξένους πιστωτές (τράπεζες κ.λπ.) να πάρουν πίσω τα χρήματά τους, ανεξάρτητα από τις επιπτώσεις στους ανθρώπους και στην οικονομία.
Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά το «βιογραφικό» του εν λόγω ταμείου. Στα προσόντα του περιλαμβάνονται οι βαθιές υφέσεις που προκάλεσε με την παρέμβασή του στην κρίση των χωρών της Ανατολικής Ασίας, το 1997, και της Αργεντινής, το 1999-2001. Από τις 41 χώρες, σημειώνει ο Μ. Γουάισμπροτ, που έχουν πάρει δάνεια από το ΔΝΤ”, στις 31 έχουν επιβληθεί όροι, όπως περικοπή δαπανών και αύξηση επιτοκίων, που βαθαίνουν την ύφεση. Η πιο πρόσφατη ευρωπαϊκή εμπειρία της Λετονίας είναι πολύ χαρακτηριστική. Το 2009, η χώρα κατέφυγε στο δανεισμό από το ΔΝΤ με την προτροπή της ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη μεγάλη πτώση του ΑΕΠ (-18% στο τέλος του έτους) που προκάλεσε η παγκόσμια κρίση. •“το τέλος του ίδιου έτους, στο δημόσιο τομέα είχαν γίνει περικοπές ύψους 40% περίπου, είχαν κλείσει σχολεία και νοσοκομεία και είχαν δεχτεί συντριπτικό πλήγμα οι κοινωνικές δαπάνες και οι μισθοί (η μείωση των μισθών των καθηγητών υπερέβη το 60%). Η Λετονία αναγκάζεται να ακολουθεί μια «τρελή νεοφιλελεύθερη πολιτική», μόνο και μόνο για να κρατά σταθερή την ισοτιμία με το ευρώ και να μη χάνουν τα χρήματά τους οι ξένοι πιστωτές (κυρίως σουηδικές τράπεζες).
Οι ρεαλιστές υποστηρίζουν ότι ΔΝΤ και ΕΕ ουδέποτε είχαν την πρόθεση να σώσουν χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Αντί για την ανάπτυξη οικονομιών με αυτάρκεια, τις βλέπουν σαν ένα οικονομικό στρείδι, που θέλουν να το ανοίξουν, να το γεμίσουν με χρέη, για να αποσπούν τόκους και κεφαλαιακά κέρδη, και να το αφήσουν τελικά κέλυφος αδειανό. Ο καθένας θα συμπέραινε, βάσει της πολιτικής της ΕΕ και του ΔΝΤ, ότι οι προθέσεις δεν περιορίζονται στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Με ένα άρθρο στη The Daily Mail (3 Δεκεμβρίου 2009) η Μ. Ε. Σάινον έγραψε ότι, ακόμη και μετά την κατάρρευση της ισλανδικής οικονομίας, «αυτοί που χτίζουν την αυτοκρατορία των Βρυξελλών ήταν σίγουροι ότι οι χρεοκοπημένοι και φοβισμένοι Ισλανδοί θα είναι εν τέλει πρόθυμοι να ανταλλάξουν την ανεξαρτησία τους με τη “σταθερότητα” της ένταξης στην ΕΕ». Ίσως αυτή η εκτίμηση απεικονίζει με τον καλύτερο τρόπο τις προθέσεις που κρύβονται πίσω από την πίεση που ασκούν οι διεθνείς οργανισμοί στους πληθυσμούς χωρών, όπως η Ελλάδα.
Τι συμβουλεύουν όμως τις μεγάλες οικονομίες; «Μια πρόωρη και μη συντεταγμένη έξοδος από τις υποστηρικτικές πολιτικές μπορεί να υπονομεύσει την παγκόσμια οικονομική μεγέθυνση και την επιστροφή στην ισορροπία», λέει το ΔΝΤ, απευθυνόμενο στην Ουάσινγκτον, στις 26 Ιανουαρίου. Βέβαια, ίσως πρέπει να λάβει υπόψη του κανείς ότι οι «υποστηρικτικές πολιτικές» περιλαμβάνουν κυρίως χρήματα που θα διοχετευτούν στις 19 μεγάλες και 8.500 μικρές τράπεζες των ΗΠΑ, που βρίσκονται σε πλήρη αστάθεια, καθώς τώρα αρχίζουν να διαφαίνονται οι απώλειες στα εμπορικά ακίνητα, που αντιπροσωπεύουν μια αγορά 3,2 δισ. δολαρίων σε χρέη.
Info
Τα δάνεια που έδωσε το ΔΝΤ κατά τη διάρκεια της ασιατικής χρηματοπιστωτικής κρίσης το 1997 επιδείνωσαν την κρίση και την επέκτειναν σε άλλες χώρες. Οι πολιτικές που επιβλήθηκαν ως όροι, προκάλεσαν απολύσεις βραχυπρόθεσμα και υπονόμευσαν τις οικονομίες μακροπρόθεσμα
– Στη Νότια Κορέα το ΔΝΤ προκάλεσε βαθιά ύφεση που οδήγησε σε περισσότερες χρεοκοπίες και ανεργία, αυξάνοντας τα επιτόκια. Η ανεργία έφτασε από το 3% στο 10%. Οι «αυτοκτονίες ΔΝΤ» έγιναν κάτι το κοινό ανάμεσα στους εργάτες που έχαναν τη δουλειά και την αξιοπρέπειά τους.
– Στην Ινδονησία, τη χώρα που η νομισματική κερδοσκοπία έπληξε πιο πολύ, τα ποσοστά των φτωχών αυξήθηκαν από το 11% πριν από την κρίση, στο 40-60%, με βάση διάφορες εκτιμήσεις. Το ΑΕΠ έπεσε κατά 15%. Ένα χρόνο μετά την παρέμβαση του ΔΝΤ, η Unisef ανακοίνωσε ότι τα μισά παιδιά κάτω των δύο ετών στην Ιάβα –το πολυπληθέστερο από τα ινδονησιακά νησιά- υπέφεραν από υποσιτισμό.
– Στην Ταϊλάνδη το ΔΝΤ επέβαλε την ανάληψη των ιδιωτικών τραπεζικών χρεών από το κράτος. Το δημόσιο χρέος τετραπλασιάστηκε σε ελάχιστα χρόνια. Οι αυξήσεις των επιτοκίων οδήγησαν σε πολλαπλασιασμό των χρεοκοπιών και σε απολύσεις. Η μείωση των κρατικών δαπανών σε εκτεταμένη ανέχεια.
– Μεξικό: Ως αποτέλεσμα των επιβεβλημένων από το ΔΝΤ μέτρων, ύστερα από τη διάσωση του μεξικανικού πέσο, το 1995, ο αριθμός των Μεξικανών που ζούσαν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας αυξήθηκε πάνω από 50% και ο μέσος μισθός μειώθηκε κατά 20%.
