Συνέντευξη στον Μιχάλη Σιάχο
Το τρίχρονο των μνημονίων –εκτός όλων των άλλων- έχει θέσει στο επίκεντρο της συζήτηση και τον περιβόητο ρόλο των δημοσιογράφων, την ώρα, μάλιστα, που και οι ίδιοι ως εργαζόμενοι στη συντριπτική τους πλειονότητα υφίστανται με τον πιο άγριο τρόπο τις συνέπειες της επίθεσης. Με δεδομένο ότι τα κυρίαρχα ΜΜΕ αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις τον πολιορκητικό κριό για την επιβολή των τροϊκανών πολιτικών, το έλλειμμα δημοκρατίας δεν μπορεί να ειδωθεί ξεκομμένο από το έλλειμμα ενημέρωσης ή από τη συντονισμένη επιχείρηση μαζικής χειραγώγησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκλογές στην ΕΣΗΕΑ, που θα γίνουν στις 18 και 19 Ιουνίου, έχουν πολλαπλό περιεχόμενο. Ο πρόεδρος του μεγαλύτερου σωματείου δημοσιογράφων στη χώρα, Δημήτρης Τρίμης, μίλησε στον Δρόμο για την πραγματικότητα που διαμορφώνεται και για τον κοινωνικό ρόλο των δημοσιογράφων, τονίζοντας ότι αυτόν «πρέπει να υπερασπιστούμε και όχι τα συμφέροντα μιας διαπλεκόμενης ολιγαρχίας».
Μετά από τρία χρόνια μνημονιακών πολιτικών, που έχουν προκαλέσει μακελειό και στον Τύπο, τι απολογισμό κάνετε ως πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ;
Το πρώτο πράγμα που συμπεραίνω είναι ότι όλη αυτή η καταστροφή δεν είχε θύματα μόνο τους συναδέλφους μας, τις αμοιβές τους, τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα και την αξιοπρέπειά τους. Θύματα είναι δυστυχώς οι πολίτες, η κοινωνία ολόκληρη και η όποια δημοκρατία έχει απομείνει σ’ αυτή τη χώρα. Με λίγα λόγια, όπως έχει σημειώσει εδώ και χρόνια η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, σε συνθήκες φτώχειας, αυταρχισμού και πολεμικών ή κοινωνικών συγκρούσεων δεν μπορεί να ασκηθεί έντιμα και ουσιαστικά η δημοσιογραφία. Στη μνημονιακή Ελλάδα φοβάμαι ότι τα χρεοκοπημένα ΜΜΕ, με τους πλούσιους, ωστόσο, ιδιοκτήτες τους και τους σε πολλές περιπτώσεις ταπεινωμένους και επισφαλώς εργαζόμενούς τους βρίσκονται πολύ μακριά από την εκπλήρωση της κατά το Σύνταγμα λειτουργίας τους. Σε αυτές τις συνθήκες δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη και πλουραλιστική η δημοσιογραφική έκφραση, όταν τα κυρίαρχα ΜΜΕ έχουν ολοκληρωτικά εξαρτηθεί από την μνημονιακή πολιτική και συντηρούνται με ενέσεις επιβίωσης από το οικονομικό, τραπεζικό και πολιτικό κατεστημένο. Δηλαδή, είναι εξαιρετικά δύσκολο με τον καθημερινό φόβο της απόλυσης και με την αγωνία της επιβίωσης ο δημοσιογράφος σε αυτά τα μέσα να επικαλείται τις δεοντολογικές αρχές, να αντιστέκεται στις συχνές εντολές για απόκρυψη της αλήθειας κοκ. Αν και πάντοτε υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις, μετά από τρία χρόνια αμυντικών αγώνων (πραγματοποιήσαμε περίπου 500 μικρές και μεγάλες απεργίες) είναι δύσκολο να υπάρχουν ακόμα πολλοί ήρωες.
Οι 500 απεργίες είναι πραγματικά τεράστιο νούμερο. Αυτοί οι αγώνες είχαν κάποιο αποτέλεσμα, έφεραν κάποια έστω μικρή νίκη;
Εδώ και χρόνια έχω μάθει ότι τίποτα δεν χαρίζεται, όλα κατακτιούνται με συλλογική δράση κι αν χρειαστεί με θυσίες. Νομίζω ότι εκεί που είχαμε τους συναδέλφους μαζί μας και μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες βάσης καταφέραμε πρώτον να περιορίσουμε την καταστροφική εργοδοτική και κυβερνητική πολιτική και να κρατήσουμε ψηλά το κεφάλι. Δεύτερον, στείλαμε κι ένα μήνυμα στους υπόλοιπους εργαζόμενους, σε ολόκληρη την κοινωνία. Ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο «θαυμαστό» κόσμο της μιντιοκρατίας. Αυτό το μήνυμα η εργοδοτική και κυβερνητική ομερτά με όλες τις δυνάμεις της φροντίζει να το αποσιωπά και να το διαστρέφει. Και φυσικά, προσπαθεί να ποινικοποιήσει με κάθε τρόπο τη φωνή των αγωνιζόμενων συναδέλφων μας. Σε μερικές περιπτώσεις, όχι απλώς προσέφυγαν για να κηρύξουν παράνομες και καταχρηστικές τις κινητοποιήσεις μας, αλλά επιδίωξαν να με κλείσουν ακόμα και στη φυλακή. Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό ότι κατά κανόνα κανένα ΜΜΕ δεν αναφέρεται σε καμιά κινητοποίηση των εργαζομένων στον Τύπο. Και όχι μόνο αυτό, αλλά με συχνά δημοσιεύματα και αναφορές τους επιτίθενται με συκοφαντικό τρόπο και ψεύδη εναντίον των αιτημάτων, των αγώνων και των συνδικαλιστών του κλάδου μας. Σε ποια χώρα που θέλει να λέγεται δημοκρατική κι όπου λειτουργεί ο πλουραλισμός στην ενημέρωση το σύνολο σχεδόν των ΜΜΕ θα εξαφάνιζε την είδηση ότι π.χ. σε έκτακτη Γενική Συνέλευση 2.500 δημοσιογράφων αναλύθηκαν σε βάθος τα προβλήματα του Τύπου και της δημοκρατίας, λύφθηκαν αποφάσεις, διαμορφώθηκαν διεκδικήσεις κ.λπ.; Σε ποιο δημοκρατικό καθεστώς χωρίς αντίλογο τα αφεντικά ηλεκτρονικών μέσων θα λοιδορούσαν τα σωματεία των εργαζομένων τους, κάνοντας πλύση εγκεφάλου στο κοινό τους; Πού ακούστηκε επιστολή του προέδρου της ΕΣΗΕΑ προς την εφημερίδα Έθνος, που απαντά σε συκοφαντικό δημοσίευμα το οποίο αφορά την ΕΣΗΕΑ και τον ίδιο, να μη δημοσιεύεται ποτέ; Ή δήλωση του προέδρου που έχει ζητηθεί για τη θέση των δημοσιογράφων απέναντι στο ναζισμό και τη ρατσιστική βία να μην προβάλλεται από το Μέσο που τη ζήτησε; Τα παραδείγματα φίμωσης της φωνής του σωματείου και απόκρυψης της πραγματικότητας δεν έχουν τελειωμό. Τι θέλω να πω με όλα τα προηγούμενα; Ότι κανένας αγώνας δεν πάει χαμένος και ότι θα συνεχίσουμε ανυποχώρητα, υπερασπιζόμενοι τον κοινωνικό μας ρόλο και όχι τα συμφέροντα μιας διαπλεκόμενης ολιγαρχίας. Αυτό φοβούνται κάνοντας ότι δεν βλέπουν την αναξιοπιστία των μέσων που κατέχουν, όπως αυτή αναδεικνύεται σε όλες τις έρευνες κοινής γνώμης. Και ο μεγαλύτερος εφιάλτης τους είναι ένα σωματείο που θα αποκαλύπτει τις κλεψιές και τις παρανομίες τους, τον αυταρχισμό και τα ψέματά τους και θα οργανώνει για να δώσει φωνή στην αγωνιζόμενη, δημιουργική και δημοκρατική, ωστόσο, αποκλεισμένη πλειονότητα της κοινωνίας. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να πούμε ότι στο από κάθε άποψη ασφυκτικό πλαίσιο που διαμορφώνεται οι νίκες πάνω σε επιμέρους διεκδικήσεις μπορεί να γίνονται όλο και πιο δύσκολες, ωστόσο, οι αγώνες είναι η μόνη παρακαταθήκη για να διασώσουμε αφενός την αξιοπρέπειά μας και αφετέρου για να μπορούμε να ελπίζουμε.
Σε πολλούς ανθρώπους των ΜΜΕ υπήρχε «παραδοσιακά» η αντίληψη ότι οι εργαζόμενοι στον Τύπο διαφέρουν απ’ τους υπόλοιπους εργαζόμενους. Ότι η μικρή απόσταση από την εξουσία αρκεί για να αντιμετωπιστούν με προνομιακούς όρους αιτήματα ή διεκδικήσεις τους, αντίληψη που καλλιέργησαν επιμελώς και προηγούμενες διοικήσεις του σωματείου. Αυτή η αντίληψη εκτιμάτε ότι έχει καταρρεύσει;
Είμαι ο τελευταίος στο σωματείο που θα απεμπολούσα τη θεσμική υποχρέωσή μας να είμαστε σε επαφή και διάλογο με την πολιτική ηγεσία και τις εργοδοτικές οργανώσεις, αλλά αυτό είναι άλλο πράγμα από την αντίληψη που περιγράφεις. Και θέλω να τονίσω ότι το τελευταίο διάστημα κυβέρνηση και εργοδότες στη θέση του διαλόγου έχουν επιλέξει τον πόλεμο και έχουν ενεργοποιήσει όλο το αυταρχικό οπλοστάσιό τους για να μας αφαιρέσουν δικαιώματα και την ίδια μας τη φωνή. Την τελευταία φορά που πήρα μήνυμα από την εργοδοτική πλευρά για προσχηματικό διάλογο ενόψει του τρίτου κύματος απολύσεων και μειώσεων στον κλάδο, απάντησα ότι ένα πράγμα θα είχε νόημα: να συζητήσουμε δημόσια και με επιχειρήματα για την ανυποληψία των μέσων, όπως οι ίδιοι και η κυβέρνηση που υποστηρίζουν τα κατάντησαν. Ανάλογες σχέσεις διαμορφώνονται με τους κυβερνητικούς υπεύθυνους και τη διοίκηση, λόγου χάρη, της ΕΡΤ, οι οποίοι διαρκώς «δεσμεύονται» για λύσεις, ενώ στη πράξη και στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους κατακρεουργούν και χειραγωγούν από τη μια τα δημόσια μέσα ενημέρωσης και από την άλλη εκχωρούν περιουσιακά στοιχεία, πόρους και την πίτα της αγοράς στους ιδιώτες – φεουδάρχες των μέσων. Η ΕΣΗΕΑ είναι υποχρεωμένη όσο ποτέ άλλοτε να στραφεί προς την αντίθετη κατεύθυνση. Είναι αναγκαίο να συζητήσει και να αναζητήσει τακτικές και στρατηγικές συμμαχίες με τις κοινωνικές οργανώσεις, τον κόσμο της εργασίας, τις ζωντανές δυνάμεις του πανεπιστημίου, των δημιουργών, με τους ανθρώπους του πολιτισμού και μαζί τους να εργαστεί για να αποτραπεί κάθε απειλή εναντίον της ελευθερίας της έκφρασης, κάθε απειλή κατά της δημοκρατίας. Μαζί τους πρέπει να εργαστούμε για τη δημοκρατική ανασυγκρότηση της κοινωνίας με εμπιστοσύνη στα κινήματα αλληλεγγύης και προοδευτικής ανατροπής της βάρβαρης πραγματικότητας που ζούμε. Όλο αυτό το διάστημα και όσο μας επιτρέπουν οι συσχετισμοί αυτό ακριβώς επιχειρούμε να εφαρμόσουμε. Μακριά από μας η τακτική του διαδρομισμού και των πελατειακών εξυπηρετήσεων.
Με τι σύνθημα, λοιπόν, η Συσπείρωση διεκδικεί την ψήφο των δημοσιογράφων σε αυτές τις εκλογές;
Κεντρική μας θέση είναι ότι μόνο συλλογικά μπορούμε να νικήσουμε το φόβο και να οικοδομήσουμε έμπρακτες σχέσεις αλληλεγγύης. Να φροντίσουμε πάνω από όλα τους άνεργους συναδέλφους μας, να οργανώσουμε και να υποστηρίξουμε τους συναδέλφους μας στο χώρο του διαδικτύου. Η ΕΣΗΕΑ να λειτουργεί ως βάση συνεργασίας όλων των Ενώσεων του Τύπου στην προοπτική συγκρότησης του Συνδικάτου Τύπου, το οποίο τόσο πολύ φοβούνται οι εργοδότες. Προτεραιότητά μας παραμένει η αποτροπή του σχεδίου καταστροφής και ιδιωτικοποίησης της ΕΡΤ και όλων των δημόσιων ΜΜΕ, τα οποία αυτή την εποχή βρίσκονται στον πάγκο του χασάπη. Το σύνθημά μας να τους ανατρέψουμε από τα ΜΕΣΑ σηματοδοτεί την πρόθεσή μας να αντλήσουμε δύναμη και επιχειρήματα από την επαφή μας με την αγωνιζόμενη κοινωνία. Πρέπει να ανασυνταχθούμε ώστε να δώσουμε περιεχόμενο στη δημοσιογραφία και ουσιαστική υπόσταση στο δημοσιογράφο. Σε συνθήκες χειραγώγησης των Μέσων και «απεργίας» των επενδύσεων και στον κλάδο των ΜΜΕ, οι συνεταιριστικές πρωτοβουλίες και τα αυτοδιαχειριζόμενα πειράματα των ίδιων των συναδέλφων μας μπορούν να ανακόψουν την ανατροφοδότηση της καταστροφής και να οικοδομήσουν μια δυναμική εξυγίανσης των μέσων, διασφαλίζοντας θέσης εργασίας και υπηρετώντας την ενημέρωση της κοινωνίας και όχι την εξυπηρέτηση της όποιας εξουσίας. Υπογραμμίζουμε ότι μόνο μαζί με την κοινωνία οι εργαζόμενοι και άνεργοι δημοσιογράφοι θα ανασυντάξουν το χώρο, θα γίνουν ένας ακόμα μοχλός για τη δημοκρατική ανασυγκρότηση της χώρας και θα ξαναζωντανέψουν το επάγγελμά μας.
