Ορίζοντας δεν μπορεί να είναι η συμμόρφωση ή οι νέες ισορροπίες
Του Τάσου Βαρούνη
Εδώ και πολύ καιρό η λέξη «διαπραγμάτευση» χρωματίζει την πολιτική αντιπαράθεση. Κακώς. Τουλάχιστον αν επιμείνουμε σε μια αριστερή και ταυτόχρονα ρεαλιστική ματιά. Γιατί αν οι λέξεις έχουν τα φορτία τους, τότε το «σύγκρουση» θα ήταν πολύ προτιμότερο. Όχι, βέβαια, ως άσφαιρη και κοινότοπη συνθηματολογία αλλά ως περιγραφή τού πώς θέλουμε να κινηθούμε αλλά και του τι θα συναντήσουμε απέναντί μας. Αν πάλι η καρδούλα μας ελπίζει ή και προετοιμάζει έναν ορισμένο συμβιβασμό, τότε το «διαπραγμάτευση» είναι μια χαρά. Πέρα, όμως, από τις λέξεις η ουσία είναι αλλού: Η διέξοδος της χώρας από την καθολική κρίση δεν πρόκειται να παιχτεί σε μια «παρτίδα», όσο σκληρή κι αν είναι αυτή. Οφείλουμε να ανοίξουμε άπειρους δρόμους, «αντιστασιακούς» και «δημιουργικούς», «καταστροφής» και «οικοδόμησης» που θα ανιχνεύουν πιο συνολικά το πώς θα υπάρχουμε από δω και μπρος. Έτσι, η προσμονή μιας διαπραγμάτευσης, ακόμα και με ευνοϊκή κατάληξη, μάλλον λειτουργεί αποχαυνωτικά.
Ας αποδεχτούμε, όμως, μια τέτοια τρομακτική συρρίκνωση της πολιτικής και ας φανταστούμε ένα σκηνικό διαπραγμάτευσης της χώρας με τους δανειστές και την ευρωκρατία. Σαφώς το «κούρεμα» και οι «αναδιαρθρώσεις», οι «ρήτρες» και οι «εναλλακτικές» έχουν τη σημασία τους. Δεν έχει περάσει, άλλωστε, καιρός από τότε που η περίπτωση του Αναστασιάδη και της Κύπρου λειτουργούσε ως αντιπαράδειγμα διαπραγμάτευσης από μεριάς ενός αστού πολιτικού. Τότε ήταν πολλές οι αριστερές φωνές που ισχυρίστηκαν ότι «εμείς θα κάνουμε πραγματική διαπραγμάτευση». Ακόμα όμως και σε αυτό το γήπεδο είναι απείρως πιο γόνιμο να σκεφτούμε πρωτίστως πολιτικά και σε πολύ δεύτερη μοίρα με όρους κρυφών άσων ή τάχα σωτήριων οικονομικών εκβιασμών. Ιδού, λοιπόν ,μερικές ρομαντικές(;) σκέψεις:
- Πρώτον. Επιβάλλεται να διαπραγματευτεί ένα κυρίαρχο κράτος. Μεγάλη κουβέντα. Ας πούμε καλύτερα ένα κράτος χωρίς τους παρατρεχάμενους αξιωματούχους της τρόικας στα υπουργεία και τους μηχανισμούς του. Τη μεθεπόμενη των εκλογών βρίσκουν κλειστές τις πόρτες στο χώρο εργασίας τους. Ακόμα και αν η δουλειά… βγαίνει κι από το σπίτι, το συμβολικό αυτό μήνυμα έχει σπουδαία πολιτική χροιά. Η τρόικα παίρνει πόδι από τη χώρα. Κίνηση που εκτός των άλλων αποδεικνύει, δίχως αμφισβήτηση, και τις προθέσεις σου.
- Δεύτερον. Διαπραγμάτευση χωρίς περισπασμούς και εκτροπές από τη δηλητηριώδη φωνή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Χωρίς τη διαπλεκόμενη δημοσιογραφία και εκείνους που από τέταρτη εξουσία έγιναν πέμπτη φάλαγγα. Τα κανάλια που λειτουργούν παράνομα να κλείσουν. Απλό μέτρο. Πάντα στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας και όχι καμιάς αποκρουστικής Σοβιετίας… Το Διαδίκτυο είναι ελεύθερο και μπορούν εκεί να τρομοκρατούν και να ρίχνουν τη χολή τους. Σε μεγαλύτερη ισοτιμία με τον πολίτη που, εδώ και χρόνια, απουσιάζει από την επίσημη ενημέρωση.
- Τρίτον. Να διαπραγματευτεί η άλλη Ευρώπη. Όχι γιατί «το θέμα του χρέους είναι πανευρωπαϊκό». Ούτε μια ανύπαρκτη «άλλη Ευρώπη» εκείνων που τάχα θα δείξουν ανοχή. Αλλά μια άλλη Ευρώπη που σήμερα υπάρχει μονάχα ως «δυνάμει» κατάσταση στην οποία όμως μπορούμε να επιδράσουμε. Οι λαοί της Ευρώπης. Τα κινήματα της Ευρώπης. Και από πειραματόζωο σε επιχείρηση παραδειγματισμού των ανυπάκουων χωρών να γίνουμε πρόβλημα. Αρκετά με τα επίσημα φόρα και τις συνδιασκέψεις των μεγάλων. Καθαρό μήνυμα από την Ελλάδα στους Ευρωπαίους πολίτες. Ακόμα καλύτερα αν βάλουν το χεράκι τους και οι χιλιάδες Έλληνες νέοι μετανάστες που ζουν στη Δύση.
- Τέταρτον. Να διαπραγματευτεί ένας λαός και όχι απλά ένα επιτελείο. Το 2011 και το 2012 δεν είναι και πολύ μακριά. Όσα έγιναν δεν σβήνουν εύκολα από το συλλογικό μας συνειδητό ή και ασυνείδητο. Για την ακρίβεια, δίχως αυτά θα είχαμε ακόμα κάποιον από τους Σαμαροβενιζέλους να μας εκπροσωπεί αυτοδύναμα. Αν και έχουμε κάνει ελάχιστα για να καθορίζουμε τις «αντιδράσεις του κόσμου», εκεί πρέπει να στηριχτούμε. Να γεμίσουν ξανά οι πλατείες σε όλη τη χώρα. Μέσα στο κοινοβουλευτικό σκηνικό κοντεύουμε να ξεχάσουμε την εξέγερση. Και από σημαιάκι ΣΥΡΙΖΑ τώρα θα προτιμήσω τη γαλανόλευκη.
- Πέμπτο. Η χώρα δεν καταργείται με καμιά απόφαση. Οι κάτοικοί της δεν είναι εκλογικό ποσοστό. Είναι οι ικανότητες, το φρόνημα, τα συναισθήματα, τα «κοινά», το παρελθόν μας. Κι αυτά δεν αποταμιεύονται σε ΑΤΜ για να τα παγώσουν. Ούτε όμως δουλεύουν αυτομάτως. Χρειάζονται ερέθισμα, χώρο, σχέδια και πράξεις για να εκφραστούν. Είναι καιρό ανενεργά. Αλλιώς δεν θα φτάναμε εύκολα εδώ που φτάσαμε.
Αφελές; Αν ναι, τότε ας προταθεί ένας πιο αποτελεσματικός δρόμος. Όχι, όμως, με ορίζοντα τη συμμόρφωση ή τις νέες ισορροπίες διαχείρισης. Γιατί εκεί θα οδηγηθούν τα πράγματα αν πιστέψουμε ότι η πολιτική είναι κυνισμός ή αντικείμενο μόνο των ειδικών. Πόσο μάλλον όταν σε αυτό το πεδίο οι δυνάμεις μας είναι υποδεέστερες.
