Κατά τον υπουργό ΠΕΝ κ. Σταθάκη, το υπουργείο προσέφυγε σε δικαστική διαιτησία με την Ελληνικός Χρυσός αφ’ ενός για να διασφαλιστεί το δημόσιο συμφέρον και αφ’ ετέρου για να δοθεί «οριστική λύση» στο νομικό αδιέξοδο στο οποίο έχει οδηγηθεί η «επένδυση», με αποκλειστική ευθύνη της εταιρείας. Το αδιέξοδο προέκυψε μετά την απόρριψη της τεχνικής μελέτης (το «προσάρτημα») της μεταλλουργίας από την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ, με την υπογραφή του προηγούμενου υπουργού (αποφάσεις Σκουρλέτη). Αυτή έχει δύο σοβαρότατες συνέπειες: πρώτον, δεν μπορεί να υλοποιηθεί ο στόχος της σύμβασης που είναι η μεταλλουργία χρυσού και δεύτερον, δεν μπορεί να εγκριθεί το Επενδυτικό Σχέδιο που, κατά τη σύμβαση, απαιτεί την προηγούμενη έγκριση όλων των τεχνικών μελετών.
Τελικά τι πέτυχε η διαιτησία σε σχέση με τα δύο ανωτέρω ζητήματα, αλλά και με την απαίτηση της εταιρείας για ξεμπλοκάρισμα της διαδικασίας αδειοδοτήσεων για τις Σκουριές; Από νομική άποψη απολύτως τίποτα!
Δίκη εικασιών και προθέσεων
Το «Παρατηρητήριο» είχε από την αρχή καταγγείλει τη διαιτησία ως στημένη και ως μεθόδευση του κ. Σταθάκη με στόχο να φαλκιδευτούν οι αποφάσεις Σκουρλέτη. Η πρόσφατη απόφαση του διαιτητικού πάνελ (που κατ’ ευφημισμόν ονομάζεται «δικαστήριο») μας επιβεβαίωσε πλήρως. Η απόφαση αυτή εξέτασε το αίτημα του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο ως κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της εταιρείας, γραμμένο από τον στενά συνδεόμενο με αυτήν κ. Δρυλλεράκη, έθεσε μόνο τρία ζητήματα: α) να επιβεβαιωθεί οτι στόχος της σύμβασης είναι η παραγωγή καθαρών μετάλλων, β) να αποκλειστεί η παραγωγή οποιουδήποτε άλλου προϊόντος ως τελικού και γ) να αναγνωριστεί η πρόθεση της εταιρείας να μην κατασκευάσει το εργοστάσιο ως μονομερούς τροποποίησης της σύμβασης, δια της τεχνικής μελέτης μεταλλουργίας, όπως υποβλήθηκε.
Κρίνοντας αυτή τη σημαδεμένη παρτίδα χαρτιών, το διαιτητικό δικαστήριο αποδέχθηκε τα δύο πρώτα αιτήματα τα οποία ήταν αυτονόητα από τη σύμβαση και απέρριψε το τρίτο, το οποίο ήταν διατυπωμένο για να απορριφθεί. Τόσο στο αρχικό δικόγραφο, όσο και σε όλη τη διαιτητική διαδικασία, η πλευρά του Δημοσίου συνειδητά δεν χρησιμοποίησε το ισχυρότερο «χαρτί» της: τις δύο αποφάσεις Σκουρλέτη που περιλαμβάνουν την λεπτομερή τεχνική και νομική τεκμηρίωση των λόγων για τους οποίους η «καρδιά» της Σύμβασης, η Μεταλλουργία, δεν μπορεί να αδειοδοτηθεί και οι σχετικοί όροι της Σύμβασης δεν τηρούνται. Κατ’ εντολή του κ. Σταθάκη, οι δικηγόροι του Δημοσίου έστρεψαν τη διαδικασία μακριά από την χειροπιαστή και αποδεδειγμένη παραβίαση της σύμβασης και την κράτησαν σε επίπεδο εικασιών και δίκης προθέσεων. Και φυσικά έχασαν.
Η απόφαση αυτή κρατάει «ζωντανή» την εταιρεία και της επιτρέπει να συνεχίσει τη δραστηριοποίησή της στα Μεταλλεία Κασσάνδρας και να διεκδικεί όλες τις άδειες για τη δική της εκδοχή του επενδυτικού σχεδίου, που αφορά μόνο συμπυκνώματα και όχι καθαρά μέταλλα. Αυτή ήταν η επιλογή και επιθυμία της κυβέρνησης. Αλλά, όπως θα αναλυθεί στη συνέχεια, ούτε «καθαρή» νίκη ούτε «τελική» νίκη ήταν για την εταιρεία, αφού κανένα νομικό πρόβλημα δεν επιλύεται. Γι’ αυτό και δεν υπάρχουν πανηγυρισμοί.
Η διαιτησία απάντησε σε «λάθος» ερώτημα
Είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί ότι αντικείμενο της διαιτητικής δίκης δεν ήταν η εφαρμοσιμότητα ή μη της μεταλλουργικής μεθόδου της ακαριαίας τήξης, πολύ απλά γιατί τέτοιο θέμα δεν τέθηκε από την πλευρά του Δημοσίου. Όσα ακούγονται περί δήθεν επιβεβαίωσης της πληρότητας και ακρίβειας της τεχνικής μελέτης της εταιρείας από το διαιτητικό δικαστήριο είναι απλά παραπληροφόρηση. Σχετικά με την ακαριαία τήξη τα δεδομένα δεν έχουν αλλάξει: είναι μια μέθοδος ακατάλληλη για τα υψηλού αρσενικού συμπυκνώματα της Ολυμπιάδας, μια αδοκίμαστη «πατέντα» –κατά δήλωση του της Ελληνικός Χρυσός κ. Δ. Δημητριάδη– η οποία δεν έχει τεθεί πουθενά σε βιομηχανική εφαρμογή για σοβαρούς τεχνικούς και περιβαλλοντικούς λόγους, που είναι πολύ καλά γνωστοί και στους εφευρέτες της και στην εταιρεία που την “προτείνει”.
Πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι η μεταλλουργία είναι ουσιαστικά ένας όρος on-off για τη σύμβαση και για την «επένδυση». Απόρριψη της μεταλλουργίας σημαίνει αυτομάτως παραβίαση της σύμβασης. Ενώ λοιπόν το Δημόσιο το είχε αυτό απόλυτα τεκμηρωμένο, τεχνικά και νομικά, ο κ. Σταθάκης πήγε και έχασε την υπόθεση θέτοντας ως ερώτημα στη διαιτησία την εικασία πρόθεσης παραβίασης της σύμβασης, που φυσικά δεν μπορεί να αποδειχθεί. Για να πάρει από τον επιδιαιτητή κ. Μενουδάκο την παράλογη απόφαση οτι δεν υπάρχει παραβίαση της σύμβασης επειδή η εταιρεία δεν δήλωσε καθαρά οτι έχει πρόθεση παραβίασης της σύμβασης! Τελικά δεν ήταν άστοχο το ερώτημα. Εξαιρετικά στοχευμένο ήταν, για να βγάλει αυτό ακριβώς το αποτέλεσμα.
Η παραβίαση της Σύμβασης παραμένει, η Eldorado ομολογεί
Αν η εταιρεία και ο κ. Σταθάκης επιθυμούσαν μια απόφαση που θα υπονόμευε τις αποφάσεις απόρριψης της μεταλλουργίας, οι διαιτητές δεν τους την έδωσαν. Το διαιτητικό δικαστήριο δεν ερωτήθηκε, δεν ασχολήθηκε και δεν αμφισβήτησε τις αποφάσεις Σκουρλέτη και αναγνώρισε την αρμοδιότητα του ΣτΕ, το οποίο θα τις συζητήσει στις 5 Δεκεμβρίου 2018. Όσο είναι ισχυρές οι αποφάσεις Σκουρλέτη, εφαρμόσιμη μέθοδος μεταλλουργίας δεν υπάρχει και δεν μπορεί να εγκριθεί το Επενδυτικό Σχέδιο, άρα παραβιάζεται πολλαπλώς η σύμβαση.
Αλλά πλέον έχουμε και άλλη μία απόδειξη παραβίασης της σύμβασης, την καθαρή ομολογία της Eldorado Gold στην «Τεχνική Έκθεση Σκουριών – Μάρτιος 2018» (σελ. 19-1): «Κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας έκθεσης (1 Ιανουαρίου 2018), η προτεινόμενη ανάπτυξη της Φάσης ΙΙΙ της Ολυμπιάδας δεν έχει εξειδικευθεί σε επαρκές επίπεδο μελέτης εφαρμογής (engineering) στο οποίο επίπεδο οι διεργασίες, η ανάκτηση (μεταλλικών αξιών) και το συναφές κεφαλαιουχικό και λειτουργικό κόστος να μπορούν να γνωστοποιηθούν στην οικονομική αξιολόγηση της επεξεργασίας συμπυκνωμάτων Σκουριών στο εργοστάσιο επεξεργασίας του υποέργου Ολυμπιάδας […] Επιπλέον, δεν έχει οριστικοποιηθεί το χρονοδιάγραμμα για τη θέση σε λειτουργία του εργοστασίου επεξεργασίας και των λιμενικών εγκαταστάσεων του υποέργου Ολυμπιάδας. Ως εκ τούτου, η έκθεση αυτή θεωρεί ότι όλα τα συμπυκνώματα που παράγονται στη διάρκεια του έργου Σκουριών θα πωλούνται σε ανταγωνιστικές τιμές της αγοράς σε τρίτους.»
Η μητρική Eldorado εδώ δηλώνει ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που δήλωσε η Ελληνικός Χρυσός στη διαιτησία, δια του Διευθύνοντος Συμβούλου της και των νομικών που την εκπροσώπησαν, ακυρώνοντας ουσιαστικά τη διαιτητική απόφαση! Η Έκθεση έχει ημερομηνία έναρξης ισχύος 1 Ιανουαρίου 2018 αλλά δημοσιοποιήθηκε, διαδικτυακά στο εξωτερικό, την ίδια μέρα ακριβώς μέρα που εκδόθηκε η απόφαση της διαιτησίας στην Ελλάδα. 29 Μαρτίου, όταν δηλαδή η καθαρή ομολογία δεν θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα της «δίκης». Το απόλυτο «άδειασμα» στον κ. Σταθάκη και στη στημένη διαιτησία του.
«Ξεμπλοκάρονται» οι αδειοδοτήσεις;
Η διαιτητική απόφαση επιτρέπει σαφώς στην εταιρεία να συνεχίσει να ζητάει άδειες, αλλά πόσο νομιμοποιημένη θα είναι η έκδοση οποιασδήποτε άδειας μετά από τα ανωτέρω; Όλες οι αδειοδοτήσεις υποτίθεται οτι δίνονται με τελικό στόχο τη μεταλλουργία, την καθετοποίηση της παραγωγής, τα καθαρά μέταλλα, το δημόσιο όφελος, αλλά η υλοποίηση της μεταλλουργίας δεν φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα. Αν ο Υπουργός υπογράψει αυτές τις άδειες, η εταιρεία θα πετύχει το στόχο της που είναι να πουλάει συμπυκνώματα («σε ανταγωνιστικές τιμές»), και η μεταλλουργία που ονομάσανε κράτος και εταιρεία «εθνική υπόθεση» θα μείνει οριστικά στα χαρτιά.
Επιπλέον, ειδικά σε ο,τι αφορά το υποέργο Σκουριών, επισημαίνεται ότι με τη νέα Τεχνική Έκθεση Σκουριών, η Εldorado Gold έχει τροποποιήσει ριζικά όλα σχεδόν τα υποέργα του: σχεδιασμό εξόρυξης, χρονοδιαγράμματα, εργοστάσιο εμπλουτισμού, μέθοδο και χώρο απόθεσης τελμάτων εμπλουτισμού, εφαρμογή τηλεχειριζόμενης εξόρυξης, απασχόληση εργαζομένων, προϋπολογισμό. Ο νέος σχεδιασμός έχει γνωστοποιηθεί στα χρηματιστήρια και τους επενδυτές αλλά δεν έχει υποβληθεί για έγκριση στο σύνολό του στο αρμόδιο Υπουργείο. Οι αλλαγές είναι τέτοιας έκτασης που απαιτείται νέα περιβαλλοντική και εν συνεχεία τεχνική αδειοδότηση αλλά η εταιρεία εξακολουθεί να ζητάει άδειες που βασίζονται στην εγκεκριμένη ΜΠΕ και την εγκεκριμένη τεχνική μελέτη Σκουριών που από μόνη της έχει καταργήσει.
Οι άδειες αυτές σε καμμία περίπτωση δεν μπορούν να χαρακτηριστούν «ρουτίνας» και κατά την άποψή μας το Υπουργείο δεν δικαιούται να τις εκδώσει πριν αδειοδοτηθεί συνολικά το «νέο υποέργο Σκουριών», αλλά και πριν εγκριθεί το νέο επενδυτικό σχέδιο. Εφόσον βέβαια ένα τέτοιο επενδυτικό σχέδιο είναι δημόσιο συμφέρον να εγκριθεί…
