Ολοκληρώθηκε την προηγούμενη Κυριακή στην Κωνσταντινούπολη η δεύτερη Μεσογειακή Διάσκεψη που διοργάνωσε το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς με τη συμμετοχή πολλών κομμάτων και κινημάτων από τον αραβικό κόσμο και, φυσικά, την Τουρκία και το Κουρδιστάν. Η πρώτη Διάσκεψη, που είχε πραγματοποιηθεί πρόπερσι στο Παλέρμο της Ιταλίας, ήταν η έναρξη αυτού του πρωτότυπου «διαλόγου» μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων και από τις δύο πλευρές της Μεσογείου. Έκτοτε ο διάλογος συνεχίστηκε με περιοδικές συναντήσεις της συντονιστικής ομάδας που είχε εκλεγεί στο Παλέρμο, έχοντας ως στόχο τη διεύρυνση της πρωτοβουλίας και τη διοργάνωση της δεύτερης Διάσκεψης. Στόχος που εκπληρώθηκε, παρά τις ανατροπές που προκάλεσαν εξωτερικοί παράγοντες στον αρχικό προγραμματισμό (η δεύτερη Διάσκεψη είχε κανονιστεί να γίνει πέρυσι στην Αίγυπτο, που όμως αποκλείστηκε σαν χώρα διεξαγωγής όταν ο στρατός κατέλαβε την εξουσία).
Στη δεύτερη Μεσογειακή Διάσκεψη, πέραν των κομμάτων της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, παραβρέθηκαν δεκάδες αντιπροσωπείες αραβικών, τουρκικών και κουρδικών κομμάτων – περισσότερες και εν μέρει ποιοτικά διαφορετικές από αυτές του Παλέρμο. Για παράδειγμα, αυτή τη φορά συμμετείχε το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP), το Λαϊκό Μέτωπο της Τυνησίας, ο Δημοκρατικός Δρόμος από το Μαρόκο και άλλες αραβικές οργανώσεις, που απείχαν από το Παλέρμο λόγω της συμμετοχής του Κ.Κ. Ισραήλ – το οποίο τελικά δεν πήρε μέρος στη δεύτερη Διάσκεψη. Επίσης συμμετείχε το κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα (που έλειπε από το Παλέρμο), σε όλες τις εκφάνσεις του: από το νόμιμο κόμμα HDP έως υψηλού επιπέδου αντιπροσωπεία από τη Ροτζάβα – δηλαδή το συριακό Κουρδιστάν, που παραμένει στο επίκεντρο της προσοχής στην περιοχή χάρη και στην ηρωική (και νικηφόρα) αντίσταση του Κομπάνι.
Το πρόγραμμα της συνάντησης
Η τριήμερη Διάσκεψη ξεκίνησε με χαιρετισμούς των τουρκικών και κουρδικών κομμάτων που τη φιλοξένησαν στην Κωνσταντινούπολη και συνεχίστηκε με έξι θεματικές ενότητες. Η πρώτη αφορούσε την κατάσταση στο συριακό Κουρδιστάν, όπου μίλησαν οι Hivi Mustafa-Afrin και Xalid Berkel, πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος αντίστοιχα της ομοσπονδίας των καντονιών της περιοχής. Οι δύο ομιλητές τόνισαν τη σημασία αυτού του πρωτοφανούς πειράματος δημοκρατίας, που συσπειρώνει όχι μόνο τον κουρδικό πληθυσμό αλλά και τις υπόλοιπες εθνότητες της περιοχής, και δίνει σκληρό αγώνα ενάντια στο σκοταδιστικό «Ισλαμικό Κράτος». Ακολούθησε ζωηρή συζήτηση με πολλές παρεμβάσεις από άλλες αντιπροσωπείες, αλλά και καθολική έκφραση αλληλεγγύης στον αγώνα της Ροτζάβα.
Η δεύτερη συζήτηση, με τίτλο «Αριστερές εναλλακτικές για τα προβλήματα της περιοχής», επικεντρώθηκε στο Παλαιστινιακό ζήτημα, τις σχέσεις του αραβικού κόσμου με την Ευρώπη, και τον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τα αντιδραστικά καθεστώτα της περιοχής. Οι εισηγητές προέρχονταν από το πλαιστινιακό PFLP, το αριστερό τουρκοκυπριακό Κόμμα Ενωμένης Κύπρου (το οποίο κατήγγειλε την τουρκική κατοχή της βόρειας Κύπρου και τις προκλήσεις του Ερντογάν, που δυναμιτίζουν τις δικοινοτικές συνομιλίες) και το Γαλλικό Κ.Κ.
Η τρίτη ενότητα («Στρατηγική των λαϊκών αγώνων ενάντια στις πολιτικές των διεθνών οικονομικών οργανισμών»), και εισηγητές από το ΣΥΡΙΖΑ και τη Λαϊκή Σοσιαλιστική Συμμαχία της Αιγύπτου, συγκέντρωσε ίσως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον: δεκάδες ήταν οι ερωτήσεις για τις εξελίξεις στην Ελλάδα, που εξέφραζαν αγωνία για την έκβαση της αντιπαράθεσης με την τρόικα. Ήταν σαφής η αίσθηση ότι η όποια έκβαση θα επηρεάσει άμεσα ολόκληρη την περιοχή – και κυρίως τη δυνατότητα να παραμείνει ανοιχτή η προοπτική εναλλακτικών λύσεων απέναντι στην κυριαρχία του ακραίου νεοφιλελευθερισμού.
Το τέταρτο θέμα που απασχόλησε τη Διάσκεψη ήταν ο αγώνας ενάντια σε αντιδραστικές δυνάμεις και ιδεολογίες – που «φυσιολογικά» επικεντρώθηκε στην ευρωπαϊκή ακροδεξιά και στον ακραίο τζιχαντισμό, ως βασικούς κινδύνους για τη Δημοκρατία και ως εργαλεία κοινωνικού διχασμού. Το θέμα, που προκάλεσε ζωηρή αντιπαράθεση ιδίως όσον αφορά την καταδίκη συνολικά του «πολιτικού Ισλάμ» ως αντιδραστικού (άποψη που δεν υιοθετήθηκε τελικά στη διακήρυξη της Διάσκεψης), εισηγήθηκαν οι εκπρόσωποι του Λαϊκού Μετώπου της Τυνησίας, του Μετώπου Πολισάριο της Δυτικής Σαχάρας και της γαλλικής Ενωτικής Αριστεράς.
Η πέμπτη συζήτηση αφορούσε πιο «θεωρητικά» ζητήματα: τη σχέση μεταξύ ανάπτυξης, κοινωνικής δικαιοσύνης, οικολογίας και σοσιαλισμού. Παρενέβησαν τόσο το ΑΚΕΛ όσο και το γαλλικό Κόμμα της Αριστεράς, που έχει πλέον υιοθετήσει στα καταστατικά του κείμενα τον όρο «οικοσοσιαλισμός». Η έκτη και τελευταία συζήτηση είχε σαν θέμα τα ρεύματα μεταναστών και προσφύγων που διαπερνούν τη Μεσόγειο, συχνά με τραγική κατάληξη. Ανάμεσα σε όλες τις αντιπροσωπείες, ανεξάρτητα από τη χώρα προέλευσης, ήταν κοινή η άποψη ότι πρόκειται για μια εξέλιξη για την οποία την ευθύνη φέρουν οι Δυτικές χώρες με τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις τους και τις ληστρικές, αποικιακού τύπου πολιτικές που εφαρμόζουν.
Ουσιαστική η διαδικασία και η κατάληξή της
Τις δύο πρώτες ημέρες, οπότε και πραγματοποιήθηκαν οι έξι θεματικές συνεδριάσεις, ήταν μια κάθε άλλο παρά «τυπική» διαδικασία. Οι εισηγήσεις κάλυπταν κατά μέσο όρο λιγότερο από το ένα τρίτο της κάθε συνεδρίασης, με τις ερωτήσεις και τις παρεμβάσεις να αποτελούν το μεγαλύτερο (και συχνά το πιο ενδιαφέρον) μέρος. Λιγότερο «διπλωματική» από την πρώτη Διάσκεψη στο Παλέρμο, ίσως και λόγω της συμμετοχής πιο σημαντικών και ζωντανών δυνάμεων του λαϊκού στρατοπέδου, η Μεσογειακή Διάσκεψη της Κωνσταντινούπολης συντέλεσε πραγματικά στην καλύτερη γνωριμία μεταξύ των αριστερών κομμάτων και εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων και των δύο πλευρών της Μεσογείου, και στη σύσφιγξη των δεσμών και της αλληλεγγύης μεταξύ τους. Άλλωστε δεν περιορίστηκε σε μια κλειστή αίθουσα: το Σάββατο όλες οι αντιπροσωπείες πήραν μέρος σε διαδήλωση της τουρκικής και κουρδικής Αριστεράς κατά του νέου «τρομονόμου» που επιχειρεί να περάσει η κυβέρνηση Ερντογάν, και υπέρ της απελευθέρωσης των πολιτικών κρατούμενων και της παύσης των διώξεων εναντίον τους.
Η τελευταία μέρα της Διάσκεψης αφιερώθηκε εξ ολοκλήρου στη συνολική αποτίμηση των εργασιών της και στην υιοθέτηση μιας Κοινής Διακήρυξης, που θα δοθεί στη δημοσιότητα την επόμενη εβδομάδα – αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία τροποποιήσεων και η τελική έγκρισή της από όλες τις δυνάμεις που πήραν μέρος σε αυτή τη σημαντική συνάντηση. Ήδη, το πρώτο ραντεβού της νέας συντονιστικής ομάδας ορίστηκε για τον επόμενο μήνα στην Τυνησία, με την ευκαιρία της διεξαγωγής του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ στην Τύνιδα.
Ερρίκος Φινάλης
