Η ομιλία του Χρίστου Κατσούλα στην μεγάλη συγκέντρωση του Μετώπου Αλληλεγγύης και Ανατροπής στο Σπόρτινγκ.
Επιτρέψτε να ξεκινήσουμε με αυτό που απασχολεί πολύ κόσμο σε αυτή την αίθουσα:
Γιατί διοργανώνουμε τη σημερινή συγκέντρωση;
Κάποιοι θα διαψευστούν, κάποιοι θα ανακουφιστούν, αλλά δεν εξαγγέλλουμε κανένα κόμμα.
Δεν αφορά αυτή η συγκέντρωση κάποια μίζερη διευθέτηση μικροεξουσιών στο μικρόκοσμο της Aριστεράς. Στη σημερινή συγκέντρωση επιδιώκουμε να θέσουμε ανοικτά και δημόσια την ανάγκη ενός μετώπου αλληλεγγύης και ανατροπής.
Η Νάντια Βαλαβάνη έγραψε στην εφημερίδα Δρόμος, που κυκλοφορεί ένα ενδιαφέρον σημείωμα με τίτλο «Nα υπερβούμε τα νόμιμα όρια δράσης της Aριστεράς». Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει να ξεπεράσουμε το αναμενόμενο. Να μην παραμείνουμε σε αυτό που το σύστημα περιμένει από μας. Να κάνουμε την έκπληξη. Να ανακτήσουμε τη χαμένη πρωτοβουλία.
Φιλοδοξούμε, λοιπόν, η σημερινή συγκέντρωση να είναι συμβολή σε αυτή την κατεύθυνση.
Έχουμε πλήρη συνείδηση ότι στην εποχή μας οι αλλαγές είναι ραγδαίες. Ο Γ. Παπανδρέου, ανακοινώνοντας την παράδοση της χώρας στο ΔΝΤ, είπε ότι έχουμε πόλεμο. Κάθε πόλεμος, όμως, έχει θύματα. Από όλες τις πλευρές.
Το πρώτο θύμα είναι κάθε κατάκτηση και δικαίωμα που κερδήθηκε εδώ και έναν αιώνα και σήμερα ξεθεμελιώνεται.
Θύμα είναι και το πολιτικό σύστημα. Θύμα είναι το ΠΑΣΟΚ που ξέραμε και οι κοινωνικές συμμαχίες που είχε. Θύμα είναι ο συνδικαλισμός που γνωρίσαμε. Θύμα είναι και η Aριστερά που ξέραμε. Όχι επειδή έχει άδικο στις αναλύσεις ή τις επισημάνσεις της. Όχι επειδή έχει ευθύνη για την πολιτική που οδήγησε στο σημερινό αδιέξοδο. Αλλά επειδή, αν δεν ανταποκριθεί στις σημερινές απαιτήσεις των καιρών και της κοινωνίας, θα ξεπεραστεί.
Ζούμε σε εποχή μεγάλων αλλαγών και ανατροπών. Αυτό που υπάρχει σήμερα ίσως αύριο εξαφανιστεί. Και αυτό που αύριο θα αναλάβει μεγάλες ευθύνες ίσως σήμερα να μην υπάρχει καν.
Ποιος προέβλεπε, πριν ένα χρόνο, ότι σήμερα η κοινωνία θα ήταν αντιμέτωπη με την ολοκληρωτική οικονομική και πολιτική χρεοκοπία; Ποιος προέβλεπε ότι θα βλέπαμε τέτοια κυνική επίθεση σε μισθούς, εισοδήματα, συντάξεις;
Και ανάποδα: Ποιος σήμερα προβλέπει το τι θα γίνει σε έξι μήνες; Ποιος; Ο Παπανδρέου ή ο Σαμαράς; Ούτε καν η Μέρκελ και ο Στρος-Καν και ο Ομπάμα, δεν μπορούν να προφητέψουν με βεβαιότητα
Αυτό σημαίνει ότι οι σχεδιασμοί μας, η θέλησή μας, η δράση μας πρέπει να παίρνει υπόψη αυτή την πρωτόγνωρη ρευστότητα. Και για το χειρότερο αλλά και για το καλύτερο.
Ζούμε σε εποχή που τσακίστηκαν πολλοί μύθοι. Ο μύθος της ισχυρής οικονομίας. Ο μύθος της ισχυρής Ελλάδας στην Ευρώπη. Ο μύθος της προστασίας που δίνει το κοινό νόμισμα. Ο μύθος της Ε.Ε. Ο μύθος του εκσυγχρονισμού. Ο μύθος των μεταρρυθμίσεων.
Σήμερα ο κ. Παπανδρέου δηλώνει ότι δικαιώθηκε, τη στιγμή που τα ισχυρά κέντρα της Ευρώπης βρίσκονται σε τεράστιο αναβρασμό. Φάγαμε επιτήρηση, κηδεμονία, εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας, τρόικα, αντικοινοβουλευτικές εκτροπές, την ώρα που οι ισχυροί αναδιαπραγματεύονται τα πάντα και ο Έλληνας πρωθυπουργός βρίσκει πως δικαιώθηκε…
Ένας κυνικός όσο και αναλώσιμος και αμφιβόλου διάρκειας πρωθυπουργός δεν δίστασε να παραδώσει την ελληνική κοινωνία στην πυρά. Τη στιγμή που όλο το οικοδόμημα της Ε.Ε. είναι στον αέρα, και όλα μπαίνουν στο τραπέζι και τα πιο παράλογα ενδεχόμενα σήμερα μοιάζουν λογικά, και το σύστημα ταλαιπωρείται από τις εκρηκτικές του αντιφάσεις και κλυδωνίζεται.
Αυτή η ολοκλήρωση, αυτό το μέλλον για την ευρωπαϊκή ήπειρο, με όρους επιτροπείας, κηδεμονίας, επιτήρησης, είναι στον αέρα. Ποια θα ήταν καλύτερη στιγμή για έναν πολιτικό, που θα ένιωθε τον πόνο του λαού, ώστε να διαπραγματευτεί;
Ο μύθος του μονόδρομου, του «δεν γίνεται αλλιώς», δεν μπορούμε διαφορετικά, μέρα τη μέρα φαίνεται να τελειώνει.
Ζούμε σε εποχή όπου κι άλλοι μύθοι φαίνεται ότι μπορεί να τσακιστούν: Ο μύθος ενός ομαλού πολιτικού συστήματος που λειτουργεί σαν δικομματικό εκκρεμές. Ο μύθος ότι δεν υπάρχει εναλλακτική πολιτική. Ο μύθος ότι πρέπει να ξεχρεώσουμε ένα χρέος που δεν δημιούργησε ο λαός και που δεν ξεχρεώνεται. Ο μύθος ότι δεν μπορούμε χωρίς το ευρώ, ότι το κοινό νόμισμα φέρνει προστασία στο εισόδημα και στην εθνική οικονομία.
Σήμερα, όμως, πρέπει να θέσουμε το ερώτημα: Υπάρχει εναλλακτικό υποκείμενο, κόμμα, φορέας, συμμαχία, που να μπορεί να υλοποιήσει μα τέτοια εναλλακτική πολιτική; Γιατί το πρόβλημα δεν βρίσκεται απλά στο να περιγράψουμε την παύση πληρωμών. Ούτε στο να αποδείξουμε ότι υπάρχει ζωή έξω από την Ευρωζώνη και ίσως και να είναι πιο ανακουφιστική για τον εργαζόμενο κόσμο. Το πρόβλημα για εμάς δεν είναι οικονομικό. Είναι πολιτικό. Υπάρχει πολιτική λύση;
Το πρόβλημα βρίσκεται στο αμείλικτο ερώτημα: Ποιος; Η σημερινή συγκέντρωση φιλοδοξεί να δώσει το έναυσμα για την απάντηση. Να είναι μια καθοριστική συμβολή στο ποιος θα δώσει την απάντηση.
Η σημερινή συγκέντρωση αφορά μια πίστη και μια φιλοδοξία: Ότι μπορούμε να παρέμβουμε. Ότι η εξέλιξη μπορεί να καθοριστεί και από τις δυνάμεις που στέκονται απέναντι στο σύστημα της χρεοκοπίας και της κηδεμονίας. Αυτή είναι η δήλωση μιας συγκέντρωσης σαν τη σημερινή. Από εμάς εξαρτάται.
Η απαίτηση των καιρών είναι για ένα μέτωπο αλλαγής και ανατροπής. Ένα μέτωπο ανοικτό και λαϊκό. Μέτωπο πολιτικό και κοινωνικό. Μέτωπο αναγέννησης και ανασυγκρότησης. Μέτωπο άμυνας και επίθεσης. Μέτωπο που βλέπει την εποχή σαν ευκαιρία για ριζική αλλαγή. Μέτωπο αλληλεγγύης της εργαζόμενης κοινωνίας. Μέτωπο έξω, πέρα και ενάντια σε ένα χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα. Μέτωπο που θα ξεκινά από το θυμό για τη μειωμένη λαϊκή κυριαρχία και ανεξαρτησία και μπορεί δειλά δειλά να φτάνει στο να ανιχνεύει τη δυνατότητα μιας άλλης κοινωνικής οργάνωσης. Μέτωπο που ξεκινά από το γαμώτο για τους ψεύτες και τους κλέφτες, αλλά δεν ξεθυμαίνει με τις λίγες σταγόνες αίμα που ελεγχόμενα θα χύσει το πολιτικό σύστημα για να εξασφαλίσει την επιβίωσή του.
Πολλοί σύντροφοι και φίλοι περιγράφουν την ανάγκη ενός νέου ΕΑΜ. Έχουν δίκιο. Οι εποχές έχουν αλλάξει, οι ιστορικές αναλογίες όμως έχουν χρησιμότητα, αν μπορούν να προσδιορίσουν την κλίμακα, την κρισιμότητα, την εξαιρετική σημασία της απάντησης που πρέπει να δώσουμε. Ξέρουμε ότι αυτές οι συγκρίσεις μπορεί να είναι αντικείμενο χλευασμού. Ζούμε, όμως, σε στιγμή που ο χρόνος συμπυκνώνεται και η ιστορία γράφεται γρήγορα. Και πρέπει να περιγράψουμε γενναίες πρωτοβουλίες, κινήσεις που θα αρνούνται και θα υπερβαίνουν το χτεσινό μας εαυτό, γιατί πολύ απλά ο χτεσινός μας εαυτός δεν φτάνει. Ναι χρειαζόμαστε ένα νέο ΕΑΜ. Είναι τέτοια η αναγκαία κλίμακα της απάντησης που πρέπει να δώσουμε. Δεν είμαστε σίγουροι ότι θα το πετύχουμε. Είμαστε σίγουροι, όμως, ότι πρέπει να ματώσουμε για να το πετύχουμε.
Αυτή θα ήταν η πειστική απάντηση στην κρίση. Γιατί η κρίση και η χρεοκοπία ταράζει συθέμελα και το πολιτικό σύστημα. Τα κόμματα εξουσίας αλλάζουν ηγέτες, πολιτικές, συμπεριφορές, τακτική και στρατηγική. Είναι αφύσικο μέσα στην καρδιά της κρίσης η Αριστερά να κάνει τα ίδια κι απαράλλακτα πράγματα που έκανε και πριν. Στις νέες εποχές, χρειάζονται νέες απαντήσεις. Στις γρήγορες ανατροπές, χρειάζονται γρήγορες πρωτοβουλίες. Στην ορμή του αντίπαλου που γκρεμίζει έναν αιώνα κατακτήσεων, χρειάζεται η ορμή μιας φρέσκιας ιδέας.
Ποιοι χωράνε σε ένα τέτοιο μέτωπο; Προφανώς οι δυνάμεις της Αριστεράς, αλλά όχι μόνο. Δυνάμεις από το χώρο του ΠΑΣΟΚ, που μένουν ορφανές μετά την πολιτική σοκ που εφαρμόζει η κυβέρνηση Παπανδρέου. Δυνάμεις έντιμες, που επιλέγουν την επιβίωση τη δική τους και της τάξης τους, από την επιβίωση ενός πολιτικού συστήματος εχθρικού στις ανάγκες τους. Ένα τέτοιο μέτωπο μπορεί να εκφράσει κοινωνικές δυνάμεις, μικρά και μεσαία στρώματα που συμπιέζονται για πρώτη φορά και σε άγριο βαθμό, μετά από μια περίοδο ευημερίας.
Στη σημερινή συγκέντρωση καταθέτουμε από τη μεριά μας μια δέσμευση. Για να προωθήσουμε την πιο πλατιά ενότητα. Ενότητα δυνάμεων, κομμάτων, οργανώσεων, κινήσεων. Ενότητα πολιτική, συνδικαλιστική, κοινωνική. Ενότητα ανθρώπων και συλλογικοτήτων. Καλούμε όλες τις πολιτικές δυνάμεις, αλλά και κάθε συλλογικότητα ή κίνηση, επιτροπές, συλλόγους, σχήματα, παρατάξεις.
Ένα τέτοιο μέτωπο μπορεί να κερδίσει το πολλαπλώς χαμένο στοίχημα της συμμετοχής και της δημοκρατίας. Υπάρχουν δυνάμεις. Μέσα και έξω από τον ΣΥΡΙΖΑ. Καλούμε δυνάμεις. Να αναλογιστούμε και να αποφασίσουμε με γνώμονα τις ανάγκες της τεράστιας κοινωνικής πλειοψηφίας και όχι τους ιδιαίτερους κομματικούς σχεδιασμούς των επιτελείων. Να προκαλέσουμε ευχάριστα, θετικά, δημιουργικά σοκ. Να απαντήσουμε χωρίς να αντιγράφουμε το παρελθόν, χωρίς να κολλάμε σε ένα παρελθόν που, στην τελική, δεν φέρνει και τα καλύτερα εφόδια για το παρόν και το μέλλον.
Χθες όλος ο πολιτικός και τηλεοπτικός κόσμος έπαθε σοκ από τις αποκαλύψεις για τις μίζες. Υπουργοί πρωτοκλασάτοι, συνεργάτες πρωθυπουργών, ανοικτά και προκλητικά, ομολογούν ότι τα πήραν. Και σοκάρεται ο πολιτικός και εκδοτικός κόσμος, σαν να μην ξέρει ότι έτσι γίνονται οι δουλειές, και τότε και σήμερα.
Δέκα χρόνια πριν, η Ελλάδα χόρευε στο ρυθμό της ΟΝΕ, του ευρώ, των Ολυμπιακών Αγώνων, του εκσυγχρονισμού. Σήμερα ξετυλίγεται ένα μικρό μόνο μέρος από το βρόμικο κουβάρι της μίζας, της βρομιάς και της διαπλοκής.
Δέκα χρόνια από σήμερα, τι θα έρθει στο φως; Πώς θα χαρακτηρίσει ο ιστορικός του μέλλοντος τη σημερινή κυβέρνηση, που λειτουργεί με όρους μιλημένου κυκλώματος τραπεζών και χρηματαγορών; Πώς θα χαρακτηρίσει αποφάσεις της ΤτΕ, που επέβαλαν ληστρικούς όρους δανεισμού; Πώς θα χαρακτηρίσει τη συμπεριφορά του πρωθυπουργού και των υπουργών, που διαφήμισαν τη χρεοκοπία της χώρας, την έστειλαν στο χείλος του γκρεμού, έφεραν προσχεδιασμένα το ΔΝΤ, κάποιοι αποκόμισαν υπερκέρδη, την ώρα που η κοινωνία μετατρέπεται σε ανθρώπινη χωματερή φτώχειας, ανεργίας και ανασφάλειας;
Οι δύο δεκαετίες μπροστά μας, με την κηδεμονία του ΔΝΤ θα οδηγήσουν τη χώρα στην ερήμωση. Αλλά και οι δύο δεκαετίες πίσω μας έφεραν τη χώρα στο σημείο μηδέν. Έχουμε μια κυβέρνηση αποφασισμένη να βγάλει όσο γίνεται περισσότερο έργο, κι ας αυτοκτονήσει.
Εμείς σήμερα επιδιώκουμε τα ίδια πράγματα, χωρίς τη μίζα και τη διαφθορά; Ή, αντίθετα, παλεύουμε –και είναι ώριμοι οι όροι να τεθεί σήμερα- το αίτημα για μια ριζική αλλαγή; Ο σημερινός μας αγώνας, η συγκρότηση ενός τέτοιου λαϊκού μετώπου αλλαγής και προοπτικής, έχει βασικό σύνθημα στη σημαία του: Όχι όπως πριν. Μια μεγάλη, ριζική αλλαγή είναι ώριμο αίτημα των καιρών. Είναι υπόκωφο αίτημα της κοινωνίας. Ας το ακούσουμε.
Ο τίτλος της συγκέντρωσης είναι Αγώνας μέχρι τέλους. Γιατί αγώνας μέχρι τέλους; Και τίνος είναι το τέλος;
Ξεκινάμε με μια βασική εκτίμηση: Η σημερινή μάχη δεν είναι σαν όλες τις άλλες. Κρίνεται η επιβίωση των από πάνω. Όχι επειδή ένα οργανωμένο κίνημα των από κάτω τους απειλεί. Αλλά επειδή οι αντιφάσεις και τα εκρηκτικά αδιέξοδα, που έχουν συσσωρευτεί, είναι πρωτοφανή.
Κρίνεται και η επιβίωση της Αριστεράς. Ή, καλύτερα, κρίνεται ο ρόλος της. Αν θα είναι δύναμη ενσωματώσιμης και χειραγωγήσιμης διαμαρτυρίας. Αν θα ασκεί πολιτική αναχωρητισμού από το σημερινό πρόβλημα. Αν θα περιθωριοποιηθεί ακόμη περισσότερο.
Το τέλος, λοιπόν, θα πρέπει να είναι το δικό τους, για να μην είναι το δικό μας. Αυτή την κρισιμότητα έχει η περίοδος.
Τι θα επιβάλει ένα τέτοιο τέλος; Δανείζομαι την απάντηση από μια συνέντευξη του Αργεντίνου κινηματογραφιστή, που κατέγραψε τη χρεοκοπία της χώρας του. Λέει ο Φερνάντο Σολάνας: «Πρέπει η διαμαρτυρία να γίνει πολιτική δύναμη, ικανή να αλλάξει την ιστορία, τον ρου των γεγονότων. Κοιτάξτε, όταν οι λαοί αντιστέκονται, μπορεί να σκοτωθούν 3 ή 23 άνθρωποι, αλλά περισσότεροι δεν θα σκοτωθούν. Γιατί οι κυβερνήσεις πέφτουν! Η κυβέρνηση Ντε Λα Ρούα, στα τέλη του 2001, αψήφησε τη λαϊκή διαμαρτυρία, όπως κάνει σήμερα και η κυβέρνηση της Ελλάδας. Και κατέληξε να φύγει με το ελικόπτερο! Πώς αψηφάς έναν εξεγερμένο λαό που έχει καταλάβει όλες τις πλατείες της χώρας;»
Πολλές οι διαφορές με την Αργεντινή.
Μία είναι η σταθερά: Δεν μπορείς να αψηφήσεις ένα λαό που έχει γεμίσει όλες τις πλατείες της χώρας.
Ήδη, στις 5 Μάη, γέμισαν μία φορά οι πλατείες. Ο κόσμος είναι θυμωμένος ακόμη. Την ώρα που κόβουν τις συντάξεις στις χήρες, αυτοί ομολογούν κυνικά ότι πήραν μίζες. Η λαϊκή οργή δεν κάμπτεται. Οι πλατείες θα ξαναγεμίσουν. Όταν οι πλατείες γεμίζουν κάθε μέρα, αυτό πια δεν θα είναι μια ακόμη κοινωνική έκρηξη, αλλά η αρχή μιας νέας πορείας.
