πολιτισμός

Γράφει ο Σταύρος Γεωργάς.

Στο σκανδαλώδες μυθιστόρημα του Σοντερλό ντε Λακλό, που εκδόθηκε στο Παρίσι το 1782 κι η ανάγνωσή του απαγορεύτηκε το 1825, όταν η Επανάσταση είχε εκπνεύσει, το δηλητήριο του ανηθικισμού διαχέεται μέσω επιστολών: από επιστολή σε επιστολή, τα χρηστά ήθη διαβρώνονται, οι αθώες κορασίδες αποπλανώνται, τα θεμέλια της κοινωνίας κλονίζονται... Δυόμισι αιώνες αργότερα, το ίδιο μέσον χρησιμοποιείται και πάλι για ν’ ανατινάξει την κοινωνική γαλήνη: επιστολές. Κι επειδή ζούμε υπό μυθιστορηματικές συνθήκες (δεν εξηγείται αλλιώς το ότι διαχειρίζεται τη ζωή μας ο, μέχρι πέρσι, Γιωργάκης), οι επιστολές αποστέλλονται τώρα στ’ αλήθεια: αυτό θα εννοούσε, υποθέτω, μιλώντας για «ανεστραμμένο κόσμο» ο Μαρξ...

Έκθεση φωτογραφίας του Μεξικανού φωτογράφου Pedro Meyer, θα φιλοξενηθεί από τις 3 έως τις 24 Νοεμβρίου στην Ελληνοαμερικανική Ένωση. Η έκθεση παρουσιάζει φωτογραφίες από το ιδιαίτερα εκτενές «ταξίδι» του Meyer στις ΗΠΑ, το οποίο διήρκεσε 30 περίπου χρόνια, αποφέροντας περισσότερες από 80.000 φωτογραφίες.

Ο Νίκος Σκαρέντζος είναι σκηνοθέτης και μεγάλος οπαδός του hip hop. Πριν δύο χρόνια έφτιαξε το πρώτο του ντοκιμαντέρ για αυτό, το οποίο είχε τίτλο «Ρυθμοί και Ρίμες». Σήμερα, μιλάει για τη νέα του ταινία, που έχει ως θέμα και πάλι το hip hop και πώς αυτό αποτελεί σε κάποιες εκφάνσεις του το σύγχρονο πολιτικό τραγούδι. «Ανοιχτά Μικρόφωνα» είναι ο τίτλος της νέας του δουλειάς που αναμένεται να είναι έτοιμη μέχρι το τέλος του έτους.
«Η δεύτερη ταινία προέκυψε γιατί αυτό που ξεχώριζε από το hip hop πιο πολύ –με τα δικά μου γούστα- ήταν το κομμάτι του που ήταν πολιτικό. Δηλαδή σαν να είναι το σύγχρονο πολιτικό τραγούδι. Σίγουρα κάνουν και από άλλα είδη και στυλ μουσικής πολιτικό τραγούδι, αλλά δεν έχουν φτάσει στα αφτιά μου. Επειδή έχω μία αγάπη για το συγκεκριμένο είδος, διέκρινα ότι υπάρχει ένας ικανός αριθμός δημιουργών, οι οποίοι γράφουν και λένε κομμάτια με τα οποία κρίνουν τα κακώς κείμενα της κοινωνίας, αλλά, και που λένε ιστορίες που δεν τις έχουν ζήσει οι ίδιοι. Δηλαδή, το hip hop ξεφεύγει από τους όρους που έχουν βάλει στα τραγούδια τύπου «να μιλάς για αυτά που έχεις ζήσει».
«Βλέπουμε ότι φτιάχνουν κομμάτια και λένε ιστορίες για ανθρώπους άλλους, όχι για τους εαυτούς τους. Και αυτό, βέβαια, σου δίνει μεγάλη ελευθερία στο να πεις ό,τι ιστορία θες. Λένε κομμάτια για άστεγους, για μετανάστες, για Αφρικανούς ποδοσφαιριστές που τους πήραν ταλέντα από την πατρίδα τους και τους ξεζούμισαν και τους πέταξαν στο δρόμο σε μία βορειοευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Δεν τα έχουν ζήσει αυτά τα παιδιά. Ή για ένα πρεζάκι και τη σχέση του με την πρέζα. Δηλαδή, δεν είναι ανάγκη να είσαι πρεζάκι για να μιλήσεις για μία ιστορία. Ευτυχώς ή δυστυχώς, η ζωή γύρω μας δίνει πάρα πολλά ερεθίσματα, χωρίς σταματημό, ώστε να μπορούμε να εκφραστούμε με διαφορετικό τρόπο. Αυτός είναι και ο λόγος που αποφάσισα να κάνω τη δεύτερη ταινία».
«Να σου πω ότι στη δεύτερη ταινία ο τίτλος είναι «Ανοιχτά Μικρόφωνα», γιατί πιστεύω ότι αυτό χρειαζόμαστε, δηλαδή ανθρώπους να λένε αυτό που νομίζουν. Με ενοχλεί απίστευτα η απάθεια και η ιδέα ότι ο πιο πολύς κόσμος ζει σε μία εικονική πραγματικότητα και που δεν καταλαβαίνει τι είναι αυτό που συμβαίνει γύρω του. Δεν πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι απλά οικονομικό. Το θέμα είναι πολιτικό και εξουσίας. Ποιος θα εξουσιάζει μετά από λίγα χρόνια αυτόν τον τόπο, αυτή τη χώρα που έχουμε γεννηθεί και ζούμε. Αυτό για μένα είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα. Τα παιδιά αυτά είναι, νομίζω, η μειονότητα, πολύ δυνατή μειονότητα, φωνακλάδικη μειονότητα, η οποία δεν φοβάται να ανοίξει το στόμα της και να πει και να θίξει αυτά τα πράγματα που ο πιο πολύς κόσμος τα περνάει ντούκου ή έχει μία υποψία. Αυτοί ξέρουν όμως».

Alejandro Zambra, The Private Lives of Trees. Μετάφραση: Megan McDowell. 98 σελίδες, Open Letter, 2010

Ο ήρωας αυτού του εξαιρετικά σύντομου βιβλίου-μινιατούρα, που ακροβατεί μεταξύ νουβέλας και μυθιστορήματος, είναι καθηγητής λογοτεχνίας με συγγραφικές φιλοδοξίες. Κάθε βράδυ αυτοσχεδιάζει παραμύθια για την Ντανιέλα, την κόρη της γυναίκας του. Κάθε Κυριακή, γράφει το μυθιστόρημά του, ένα σύντομο κείμενο για έναν άνθρωπο που φροντίζει ένα μπονσάι.

Αυτό που υπάρχει υπάρχει.
Αυτό που δεν υπάρχει είναι δυνατό.
Μόνο αυτό που δεν υπάρχει είναι δυνατό.
Απαιτούμε περισσότερα…
με… την γοητεία μας  

Was Ist Ist (Ende Neu, 1996)

Της Δέσποινας Κουτσούμπα.