Χωρίς πρόσβαση πλέον σε ηλεκτρονικές εκδόσεις και περιοδικά
«Τα ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ πρέπει να καταστούν ανταγωνιστικότερα! Να γίνουν όπως τα πανεπιστήμια του εξωτερικού». Λόγια που οι «μεταρρυθμιστές» επαναλαμβάνουν σαν μάντρα διαλογισμού, όταν θέλουν να υπερασπιστούν μια (ακόμη) επίθεση στην εκπαίδευση. Μια πρακτική που τη συναντήσαμε και συναντούμε πολύ πρόσφατα, λόγω και του Σχεδίου Αθηνά.
Οι ίδιοι οι «υπερασπιστές της Παιδείας» που «ενδιαφέρονται για τη βελτίωσή της», όμως, αφήνουν τα ελληνικά πανεπιστήμια χωρίς πρόσβαση στις ηλεκτρονικές βάσεις δημοσιεύσεων και περιοδικές εκδόσεις, που αποτελούν το βασικότερο εργαλείο δουλειάς για τους επιστήμονες στην Ελλάδα. Ο προϋπολογισμός της σύμβασης, που έληξε στις 31/12/2012 για την πρόσβαση στα παραπάνω εργαλεία, δεν εγκρίνεται από το υπουργείο Παιδείας, με αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των περιοδικών εκδόσεων και επιστημονικών δημοσιεύσεων στα οποία τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν πρόσβαση.
Σημειώνεται ότι από 1ης Απριλίου θα κοπεί ολοκληρωτικά η πρόσβαση στην ηλεκτρονική βάση επιστημονικών πηγών heal-link.gr, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική απομόνωση των επιστημόνων. Όπως μας δήλωσε καθηγήτρια που ασχολείται με τη σύγχρονη κοινωνιολογία, αντικείμενο ιδιαίτερα χρήσιμο στην Ελλάδα της κρίσης, «από 1ης Απριλίου δεν θα μπορώ πια να δουλέψω, καθώς οι δημοσιεύσεις του αντικειμένου μου βρίσκονται ολοκληρωτικά στο Διαδίκτυο. Είναι αδύνατο να παρακολουθήσω τη δουλειά των συναδέλφων μου».
Μνημονιακό πλαίσιο
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των επιπτώσεων που η συγκεκριμένη πολιτική μέσα στο γενικότερο μνημονιακό πλαίσιο επιφέρει, αποτελεί το Πάντειο Πανεπιστήμιο, που εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την παρακολούθηση των τελευταίων επιστημονικών έργων, λόγω της φύσης του αντικειμένου του. «Οι λειτουργικές δαπάνες του Παντείου ανέρχονται περίπου στα 3.000.000 ευρώ, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών να δαπανώνται για τα λειτουργικά έξοδα, όπως η ΔΕΗ. Σε συνδυασμό με τη μη έγκριση των προϋπολογισμών για τις βάσεις δημοσιεύσεων, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη», μας λέει η διευθύντρια της Βιβλιοθήκης, Ντίνα Κακκάλη. Οι μειώσεις προκαλούν σοκ. «Από τα 14.000 περιοδικά στα οποία είχαμε πρόσβαση, πλέον έχουμε αποκλεισθεί από όλα, καθώς δεν υπάρχουν πόροι. Μιλάμε για 100% μείωση. Ενώ όσον αφορά την αξία των βάσεων δεδομένων που έχουμε στην παρούσα φάση πρόσβαση, αυτή τοποθετείται στο 22% της αξίας των βάσεων δεδομένων που είχαμε. Είναι πια ελάχιστες. Πλέον αναγκαζόμαστε να αγοράζουμε περιοδικά και όχι βιβλία, καθώς δεν μπορεί να δουλέψει ο επιστήμονας χωρίς αυτά. Από 1ης Απριλίου δεν θα μπορούν να δουλέψουν καθόλου».
Εκτός από το πρόβλημα του οικονομικού στραγγαλισμού των δημόσιων πανεπιστημίων, υπάρχει και η διάσταση της ανοικτής πρόσβασης στη γνώση, καθώς λίγοι εκδότες έχουν συγκεντρώσει στα χέρια τους τη γνώση. «Είναι επίσης θέμα ανοικτής πρόσβασης. Οι εκδότες κρατούν αρκετές από τις ανοικτές δημοσιεύσεις, παρατηρείται υπερσυγκέντρωση σε λίγα χέρια και οι τιμές είναι υψηλότατες» σημειώνει η κυρία Κακκάλη, ενώ ακούμε ότι οι τιμές αυτές μπορούν να αγγίξουν και τα 40 δολάρια το άρθρο. Γι’ αυτό, σύμφωνα με τη διευθύντρια της Βιβλιοθήκης του Παντείου, «πρέπει να δημιουργήσουμε δικές μας πλατφόρμες δημοσίευσης. Αφού το πανεπιστήμιο δέχεται από παντού επιθέσεις και καλείται να λειτουργήσει σε ένα τέτοιο περιβάλλον, πρέπει να ψάξει άλλες λύσεις, δεν γίνεται αλλιώς».
Είναι προφανές ότι το θέμα του αποκλεισμού των ελληνικών πανεπιστημίων από τα ηλεκτρονικά περιοδικά και τις βάσεις δημοσιεύσεων, εκτός από τις άλλες ενδιαφέρουσες πλευρές του, είναι αντιπροσωπευτικό της κατάστασης και της πορείας, του ρόλου που επιφυλάσσεται για τα ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Ηλίας Σταθάτος
Σχόλια
