Στα 23,5 δισ. τα έσοδα από το 1991. Του Κώστα Μελά.
Για πρώτη φορά η έννοια της αποκρατικοποίησης αναφέρθηκε στις Προγραμματικές Δηλώσεις που ανέγνωσε στη Βουλή ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, στις 24 Απριλίου 1990. Στη συνέχεια, οι λέξεις «ιδιωτικοποιήσεις», «αποκρατικοποιήσεις» αναφέρονται σε όλους τους κρατικούς προϋπολογισμούς που κατατέθηκαν στη Βουλή μετά το 1990.
Οι αποκρατικοποιήσεις (ανεξάρτητα αν αυτές μπορούν να σηματοδοτούν ιδιωτικοποιήσεις, μετοχοποιήσεις ή συμμετοχή ιδιωτών στο μετοχικό κεφάλαιο δημόσιων επιχειρήσεων) αποτέλεσαν ολόκληρη την περίοδο του σημιτικού «εκσυγχρονισμού», της καραμανλικής «μεταρρύθμισης» αλλά και της νέας μετα-πασοκικής διακυβέρνησης, ένα από τα βασικά διαρθρωτικά μέτρα που χρησιμοποίησαν(ουν) οι ελληνικές κυβερνήσεις ακολουθώντας πιστά τη νεοφιλελεύθερη θεωρία και πολιτική. Οι ιδιωτικοποιήσεις(1) αποτέλεσαν(ούν) τις βασικές διαρθρωτικές αλλαγές, τις οποίες και τα δύο κυβερνητικά κόμματα όχι μόνον υιοθέτησαν αλλά τις πρόβαλλαν και ως πανάκεια για κάθε πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας.
Ο δημόσιος τομέας αφού υπέστη τα πάνδεινα από τους εκάστοτε κυβερνώντες, τώρα παραδίδεται βορά στα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου του οποίου, ειδικά στην Ελλάδα, διαγράφεται εν μια νυκτί η ιστορική του διαδρομή.
Το ιδεολογικό επιχείρημα ήταν ότι το κράτος δεν μπορεί να είναι επιχειρηματίας, ενώ το πολιτικό επιχείρημα που ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται είναι η εξοικονόμηση σημαντικών εσόδων από τις δαπάνες λειτουργίας των δημόσιων οργανισμών και επιχειρήσεων, τα οποία κανονικά πρέπει να διατίθενται σε παραγωγικούς τομείς. Επίσης, υποστηρίζεται ότι τα έσοδα που εξασφαλίζονται από τις αποκρατικοποιήσεις, πρέπει να διατίθενται στο σύνολό τους για μείωση του δημόσιου χρέους. Δυστυχώς, παρά τα έσοδα αυτά, το δημόσιο χρέος όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά αυξάνεται και μάλιστα με ιλιγγιώδεις ρυθμούς.
Για την ιστορία αναφέρουμε ότι η πρώτη ιδιωτικοποίηση ήταν η περιπετειώδης αποκρατικοποίηση της Επιχείρησης Αστικών Συγκοινωνιών (ΕΑΣ) το 1991. Πρόκειται, μάλιστα, για μια ιδιωτικοποίηση από την οποία όχι μόνο δεν εξασφαλίσθηκαν έσοδα από την πώληση αυτή, αλλά, όπως προκύπτει από την Εισηγητική Έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 1992, επιβαρύνθηκε το Δημόσιο και με 12 δισ. δραχμές.
Η πρώτη ουσιαστική ιδιωτικοποίηση ήταν η πώληση της Τράπεζας Πειραιώς σε Όμιλο Επενδυτών το 1991, η πώληση της Τράπεζας Αθηνών στην Hanwha First Investment το 1993 και η αποκρατικοποίηση της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης με την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο το 1993. Όλες οι μετέπειτα κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως χρώματος, κατάρτιζαν συνεχώς προγράμματα αποκρατικοποιήσεων. Η τελευταία το 2008, αφορά στη διάθεση 3,0% των μετοχών του ΟΤΕ (431 εκατ. ευρώ ή 531,0 δολάρια ΗΠΑ).
Τα συνολικά έσοδα που εισέπραξε το Ελληνικό Δημόσιο την περίοδο 1991-2008 ανέρχονται, περίπου, σε 20.876 εκατομμύρια ευρώ και 3.160 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Όμως, η πώληση συνεχίζεται. Η κυβέρνηση σχεδιάζει νέο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων στο οποίο περιλαμβάνονται μεγάλες ΔΕΚΟ ή πακέτα τους (ΔΕΗ, ΟΣΕ, ΤΤ, ΟΠΑΠ, Εταιρείες Υδάτων κ.λπ.) από το οποίο προβλέπεται τα έσοδα, μόνο για το 2010, να φθάσουν τα 2,5 δισ. ευρώ.
Εξέλιξη εσόδων από αποκρατικοποιήσεις
1991-1997 (σε εκατ. ευρώ)
1998-2008 (σε εκατ. ευρώ)
Έτος Έσοδα
1991-1993 1380
1994-1997 1780
1998 2104
1999 3971
2000 1830
2001 1651
2002 2697
2003 3148
2004 0,754
2005 2101
2006 1740
2007 1633
2008 431
Σύνολο 20.876,185 εκατ. ευρώ και 3.160 εκατ. δολάρια ΗΠΑ.
Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών και Privatization Barometer.
