Μία αποκαλυπτική έρευνα για την κοινωνική κινητικότητα στα χρόνια των μνημονίων
Του Μανόλη Μούστου
Μία ενδιαφέρουσα έρευνα δημοσιεύτηκε στο κυριακάτικο φύλλο της Καθημερινής. Την πενταετία 2011-2015 πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα 27.103 διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις πολιτών. Αυτή η πρωτοφανής λαϊκή κινητοποίηση συνδυάζεται και με αντίστοιχου μεγέθους καταστολή: συνολικά απασχολήθηκαν 702.443 αστυνομικοί προκειμένου να κάμψουν το φρόνημα του αγωνιζόμενου λαού.
Από τον πίνακα που ακολουθεί μπορούμε να αντλήσουμε ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα.
Ένα πρώτο γενικό συμπέρασμα είναι ότι η είσοδος της χώρας στο νεοαποικιακό μνημονιακό καθεστώς συνοδεύτηκε από μία τεράστια κοινωνική κινητικότητα. Από τη μια είχαμε την απότομη φτωχοποίηση των πολιτών και τη βίαιη διάρρηξη του κοινωνικού συμβολαίου της μεταπολίτευσης. Ταυτόχρονα, είχαμε μία μεγάλη άνθηση αγώνων και κινημάτων. Ένας πρωτόγνωρος κοινωνικός ριζοσπαστισμός κάνει την εμφάνισή του με τρόπο εκρηκτικό και όχι μόνο στις κεντρικές πλατείες. Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες πλημμυρίζουν τους δρόμους, συγκροτούν ομάδες και κινήσεις, οργανώνονται σε συνελεύσεις και στις γειτονιές.
Από το 2011 στο 2012 η αστυνομική καταστολή αυξάνεται ραγδαία. Από 120.078 αστυνομικούς το 2011 πάμε στους 171.423. Προϋπόθεση για να περάσει η αποικιοποίηση της χώρας είναι η καταστολή του λαϊκού κινήματος. Σε πολλές συγκεντρώσεις οι ασφαλίτες αλωνίζουν, εμφανίζονται αύρες ενώ το ξύλο πέφτει βροχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι το διήμερο 28-29 Ιούνη του 2011 έγινε κανονικός πόλεμος: η ΕΛΑΣ έριξε πάνω από 2.000 βομβίδες χημικών και κρότου λάμψης στους διαδηλωτές.
Παρ’ όλα αυτά, η λαϊκή κινητικότητα αυξάνει σταθερά και δεν κάμπτεται. Το ίδιο διάστημα οι διαδηλώσεις αντί να ελαττωθούν, αυξάνουν και φτάνουν στο αποκορύφωμα το 2013. Συνεπώς, ένα δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η τρομερή καταστολή αδυνατεί να περιορίσει το μεγαλειώδες κίνημα του λαού. Αυτή η περίοδος συμπίπτει και με την «άνθηση» του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι η περίοδος που μεγάλο τμήμα του λαού βλέπει στην Αριστερά την ελπίδα να καταργηθούν τα μνημόνια και να σταματήσει η καταστροφή.
Όμως, οι αριθμοί αρχίζουν να αλλάζουν από το 2013 και μετά. Οι διαδηλώσεις και οι συγκεντρώσεις ελαττώνονται απότομα και φτάνουν στο χαμηλότερό τους επίπεδο το 2015.
Όλο αυτό το διάστημα ταυτίζεται με την περίοδο που ο ΣΥΡΙΖΑ προετοιμάζεται για τη διακυβέρνηση της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ επενδύει στον κυβερνητισμό και στην ανάθεση. Ενώ υπάρχει «ζήτηση για ΣΥΡΙΖΑ» το κόμμα εισέρχεται σε μία περίοδο εσωστρέφειας και διαπάλης μηχανισμών που βλέπουν την εξουσία να πλησιάζει. Τα κοστούμια έχουν αρχίσει να ράβονται, τα συνθήματα στρογγυλεύονται ενώ κυριαρχεί ένα κλίμα αναμονής και η λογική του «ώριμου φρούτου». Σταδιακά μεθοδεύεται η απόσυρση του λαού από την κεντρική πολιτική σκηνή και η μετατροπή του από πρωταγωνιστή των εξελίξεων σε παθητικό ψηφοφόρο.
Ο αριθμός των κινητοποιήσεων φτάνει στο ναδίρ το 2015 και με εκτίμηση να είναι ακόμα μικρότερος το 2016. Η κωλοτούμπα του ΣΥΡΙΖΑ επιδρά τελείως διαλυτικά και αποσυγκροτητικά στο λαό. Από ενδιαφέρον εγχείρημα της Αριστεράς και φορέας ελπίδας, ο ΣΥΡΙΖΑ ενσωματώνεται πλήρως στο «παλιό» πολιτικό σύστημα. Ο κόσμος σαστίζει: το «όχι» του δημοψηφίσματος γίνεται σε λίγες ώρες «ναι», περνάει μνημόνιο μέσα στον Αύγουστο και εκλογές εξπρές σε λίγες εβδομάδες. Η συνέχεια γνωστή. Οι υπουργοί περνάνε από οντισιόν καθημερινά από το Χίλτον, οι βουλευτές παρά τα τσαλίμια σηκώνουν το χεράκι για να πούνε «ναι σε όλα», αδιάβαστα νομοσχέδια χιλιάδων σελίδων πάνε κι έρχονται στην Βουλή, ενώ οι κυβερνώντες αυτοπαρουσιάζονται ως σωτήρες (και αυτοί) της χώρας.
Αυτό που δεν κατάφερε η -στρατιωτικού επιπέδου- καταστολή το κατάφερε η ενσωματωμένη αριστερά: η κάμψη του λαϊκού φρονήματος δεν ήρθε από «έξω» με τους τόνους χημικών, το ξύλο και τα ανοιγμένα κεφάλια. Ήρθε από «μέσα».
Η «αριστερή» κυβέρνηση που ενσωματώθηκε αποδεικνύεται, τελικά, πιο χρήσιμη για το πολιτικό σύστημα. Θολώνει τα κριτήρια των αριστερών, εκμαυλίζει συνειδήσεις και χειρίζεται πολύ πιο αποτελεσματικά την κοινωνική οργή από τους προκατόχους της.
Συνολικά, αποπροσανατολίζει και εκμεταλλεύεται το πάγωμα του λαού για να περάσει μνημόνια που οι προηγούμενοι δεν μπορούσαν. Η χώρα μετατρέπεται σε μπανανία με μπόλικες δόσεις «ευαισθησίας», τα λιμάνια ξεπουλιούνται με δάκρυα στα μάτια, ενώ με πραξικοπηματικό τρόπο περνάνε νεοφιλελεύθερα μέτρα και «κόφτες» που ο Άδωνης δεν θα έβλεπε ούτε στα όνειρα του.
Μετά από πέντε χρόνια αγώνων και κινητοποιήσεων, ο λαϊκός παράγοντας μειώνει την εκρηκτικότητα του και εμφανίζει σημάδια «κόπωσης». Μεγάλο τμήμα της κοινωνίας προβληματίζεται και βυθίζεται σε περισυλλογή. Πώς μπορεί να υπάρξει διέξοδος μετά την χρεοκοπία της κυβερνώσας Αριστεράς; Υπάρχει μία πειστική εναλλακτική πρόταση για τη σωτηρία του λαού και της χώρας που θα δώσει μία νέα ώθηση στον λαό; Το σίγουρο είναι ότι ο κόσμος δεν πείθεται πια καθόλου από τις καταγγελίες και τα μεγάλα λόγια για ανατροπές. Χρειάζεται κάτι άλλο.
