Του Απόστολου Αποστολόπουλου
Το κορυφαίο γεγονός του περασμένου χρόνου ήταν ότι η Ρωσία έκανε το πρώτο βήμα για να ξαναγίνει υπερδύναμη, όπως ήταν η ΕΣΣΔ. Αν επιβάλει στη Μ. Ανατολή λύση συμβατή με τα συμφέροντά της, τότε ο κόσμος θα γίνει, σταδιακά, πολυπολικός, η παντοκρατορία των ΗΠΑ θα είναι παρελθόν. Ως τώρα όλες οι απόπειρες των ΗΠΑ να καθηλώσουν τη Ρωσία στο επίπεδο της περιφερειακής δύναμης έχουν αποτύχει, κυρίως στην Ουκρανία. Φαίνεται ότι ΗΠΑ/Δύση αποτυγχάνουν και στη Μ. Ανατολή. Εντός του 2016 θα έχουμε επαρκώς σαφή απάντηση αν η Ρωσία θα ανακτήσει, σταδιακά, τη θέση της «άλλης» υπερδύναμης.
Τη νικηφόρα ρωσική επέμβαση στη Μ. Ανατολή ακολούθησε, ως κρίκος της ίδιας αλυσίδας, η τρομοκρατική ενέργεια στο Παρίσι. Το κλίμα φόβου στις ΗΠΑ μετά το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους, μεταφέρθηκε στην Ευρώπη. Αλλά ενώ οι Αμερικανοί αποδέχθηκαν παθητικά την εισβολή στο Ιράκ, στην Ευρώπη ο κόσμος δεν φαίνεται πρόθυμος να στηρίξει πολεμικές περιπέτειες στη Μ. Ανατολή. Οι «τρελές περιπέτειες» την εποχή της ευημερίας, το 2001, δεν γίνονται δεκτές με την ίδια ευκολία σήμερα, εποχή ισχνών αγελάδων. Όταν μάλιστα η εκστρατεία του Τζ. Μπους αποδείχθηκε ότι στηριζόταν σε ψεύδη, κατέληξε σε φιάσκο και άφησε πίσω της το ατελεύτητο χάος.
Η αντιρωσική προπαγάνδα στη Δύση
Η ρωσική επέμβαση απέδειξε ότι οι Τζιχαντιστές είναι σχετικά εύκολο να ηττηθούν και αποκάλυψε ότι ο πραγματικός αντίπαλος για τους ηγέτες της Δύσης είναι η Ρωσία του Πούτιν. Η αντιρωσική προπαγάνδα στη Δύση έχει οξυνθεί, αλλά σε λάθος κατεύθυνση. Νομίζουν ότι παρουσιάζοντας τον Πούτιν ως επικίνδυνο τέρας συσπειρώνουν τον κόσμο εναντίον της Ρωσίας, όπως κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αλλά τώρα δεν είναι περίοδος ευημερίας και του ιδεολογικού, αντικομμουνιστικού αγώνα προς υπεράσπισή της. Ο Πούτιν γίνεται συμπαθής ως αντίπαλος ενός Δυτικού κόσμου διεφθαρμένου, ανίκανου να τηρήσει την υπόσχεση περί ευημερίας. Και το χειρότερο: Η Δύση εμφανίζει τους Τζιχαντιστές ως τη μεγάλη απειλή που επιβεβαιώνεται στην πράξη, αλλά αυτός που τους καταστρέφει είναι ο Πούτιν και όχι οι ΗΠΑ/Δύση.
Ο κόσμος στην Ευρώπη γνωρίζει ότι η Ε.Ε. τελεί υπό την αμερικανική κηδεμονία και ο μόνος ωφελημένος από έναν γενικευμένο πόλεμο, συμβατικό, θα είναι οι ΗΠΑ. Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι πλέον μεγάλες δυνάμεις ώστε να διεκδικήσουν ισότιμα μερίδιο από πολεμικά κέρδη και ως κολαούζοι δεν αξίζει να ρισκάρουν για λίγα ψίχουλα.
Σ’ αυτές τις συνθήκες, η Ρωσία αλωνίζει χωρίς να είναι ισχυρότερη από τους αντιπάλους της. Η Ρωσία αποδεικνύει ότι μια χώρα μπορεί να διεξάγει, γενικά, έναν αμυντικό πόλεμο (π.χ. με στόχο να αποφύγει την περικύκλωση) αλλά να εφαρμόζει επιθετικές τακτικές για να αποσυντονίσει τον αντίπαλο. Οι συνεχείς αναφορές της ρωσικής ηγεσίας σε διεθνή συνεργασία (εναντίον των Τζιχαντιστών) είναι δημόσια παραδοχή ότι δεν διεκδικεί όλη την τούρτα και είναι πρόθυμη να συζητήσει το μερίδιό της. Αλλά αυτό σημαίνει ότι οι άλλοι θα αναγνωρίσουν δικαιώματα στη Ρωσία (ενώ τώρα δεν έχει κανένα κεκτημένο) και ότι θα της παραχωρήσουν κομμάτι από το γλυκό, ενώ τώρα το έχουν όλο δικό τους. Η μόνη πιθανότητα σχετικής ηρεμίας θα έρθει αν η Ρωσία επιβάλει τη θέση της ως «η άλλη» υπερδύναμη και επέλθει κάποια ισορροπία.
Τι επιδιώκει η Τουρκία
Ενόψει της ισχυρής προοπτικής συνεννόησης Ρωσίας-ΗΠΑ (και Ε.Ε.), η Τουρκία έκανε ρελάνς καταρρίπτοντας το ρωσικό μαχητικό. Με την πράξη αυτή η Τουρκία μετέφερε το κέντρο βάρους από το έλασσον ζήτημα των Τζιχαντιστών στην ουσιαστική αντιπαράθεση με τη Μόσχα. Στόχος είναι να δημιουργηθούν συνθήκες άμεσης αντιπαράθεσης Ρωσίας-ΗΠΑ/Ε.Ε. ώστε να αποκλειστούν συμφωνίες των γιγάντων σε βάρος των περιφερειακών τουρκικών συμφερόντων. Επιδίωξη δεν ήταν, όχι αναγκαστικά, ένας παγκόσμιος πόλεμος, αλλά μια συνολική διαπραγμάτευση, με την Τουρκία – ισότιμο εταίρο στο τραπέζι του δούναι και λαβείν. Η τουρκική ενέργεια, όμως, ήταν τόσο προκλητική που θα εξέθετε όποιον υποστήριζε τον Ερντογάν. Όλοι προτίμησαν να πουν ότι η διαμάχη είναι διμερής, Ρωσίας-Τουρκίας, και ο Πούτιν, προσεκτικός, συνδράμει αυτή την άποψη.
Μόλις ο Ερντογάν απέτυχε να φέρει σε αντιπαράθεση Ρωσία-ΗΠΑ, η Σ. Αραβία, με τους ίδιους στόχους και για τους ίδιους λόγους, εξωθεί την υπόθεση στα άκρα εκτελώντας τον Σιίτη ιμάμη Νιμρ αλ Νιμρ με αποτέλεσμα την προβλεπόμενη μανιασμένη αντίδραση των απανταχού ομοθρήσκων του. Μέσω της άμεσης, καθολικής σύγκρουσης των τοπικών δυνάμεων και της γενίκευσης του χάους, Τουρκία και Σ. Αραβία επιδιώκουν να θέσουν στους ισχυρούς το δίλημμα: είτε ένας καταστροφικός πόλεμος μεταξύ σας είτε ένα Μεγάλο Τραπέζι Διαπραγμάτευσης όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι ανεξαιρέτως θα μετάσχουμε ισότιμα. Για την Τουρκία και Σ. Αραβία είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου. Οι ρωσικές νίκες οδηγούν σε κουρδικό κράτος και διαμελισμό της Τουρκίας ενώ η καταστροφή των Τζιχαντιστών θα πλήξει θανάσιμα την ύπαρξη των Σαούντ. Αν τα καταφέρουν θα είναι μάλλον η πρώτη φορά που οι «μικροί», μαθημένοι από την Ιστορία, θα υποχρεώσουν τους ισχυρούς να τους λάβουν υπ’ όψιν. Με την τακτική των άκρων διευθετήθηκε η κρίση της Κούβας και αυτή την τακτική είχε υποδείξει ο Κίσινγκερ για την επίλυση της διαμάχης Ελλάδας-Τουρκίας.
Είναι προβλέψιμο ότι το εσωτερικό καθεστώς των ενδιαφερόμενων, Τουρκίας-Σ. Αραβίας, θα επηρεαστεί ριζικά από τον πόλεμο. Τα καθεστώτα, λέει η Ιστορία, πέφτουν πολύ συχνά από πολέμους είτε επειδή τα ανατρέπει ο νικητής εισβολέας είτε επειδή ανατρέπονται από εσωτερικές επαναστάσεις που ξεπλένουν την αισχύνη της ήττας.
