Η οικονομική κρίση και η διέξοδος για το λαό. Του Ν. Α. Σούμπλη.
Η οικονομική κρίση που πλήττει την Eυρωζώνη αλλά και όλες τις χώρες και τους λαούς του πλανήτη, είναι προϊόν της δομικής κρίσης του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Είναι κρίση υπερσυσσώρευσης και δυνατοτήτων εξυπηρέτησης του μεγάλου χρηματιστηριακού-παρασιτικού κεφαλαίου, καθόσον αυτό μαζί με τα παράγωγα και τα διάφορα χρεόγραφα υπολογίζεται ότι φθάνει τα 700 τρισ. δολάρια, ενώ το παγκόσμιο ακαθάριστο προϊόν κατ’ έτος μόλις ανέρχεται στα 55 τρισ. δολάρια. Έτσι πνίγεται η ανάπτυξη της παραγωγής και λειτουργεί ο ακραίος ιμπεριαλισμός των αγορών και του αχρείου υλισμού. Οι προηγούμενες δυνατότητες αναπαραγωγής του μεγάλου κεφαλαίου, μέσω της τεχνολογικής επανάστασης και του υπερκαταναλωτισμού, έχουν εξαντληθεί και ο εξανδραποδισμός των ανίσχυρων κρατών και λαών μέσω του δανεισμού των, έφθασε στο σημείο όπου με τις μέχρι πρότινος υφιστάμενες συνθήκες περιορισμένης κυριαρχίας, να μη εξασφαλίζονται τα ληστρικά τοκοχρεολύσια.
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση το μεγάλο κεφάλαιο (ή αλλιώς οι λεγόμενες αγορές), δεν έχουν άλλη λύση παρά να εξαγοράσουν δημόσιες και ιδιωτικές περιουσίες και εκμεταλλεύσεις με εξευτελιστικά τιμήματα, υποβαθμίζοντας σε σημαντικό βαθμό τις αμοιβές των εργαζομένων. Έτσι, οι αγορές θα καταστούν απόλυτα κυρίαρχες όλης της παγκόσμιας περιουσίας κρατών και λαών και θα καρπωθούν το μέγιστο μέρος του παραγόμενου πλούτου. Επειδή, όμως, όλα αυτά γίνονται σε συνθήκες ύφεσης, είναι φανερό ότι η παραγόμενη πίττα μικραίνει και πρέπει να αφαιρεθεί η δυνατότητα παραγωγής της από το μικρό και μεσαίο κεφάλαιο, ενώ ακόμη μέσω καταστροφής πρέπει να χαθεί και ένα μέρος του μεγαλομεσαίου παραγωγικού κεφαλαίου.
Σχέδιο σε εξέλιξη
Στις συνθήκες αυτές και ενώ ο διεθνής εμπορικός πόλεμος είναι ήδη σε εξέλιξη και εκφράζεται πλέον μέσω των έντονων νομισματικών διαταραχών, το ευρώ ως ένα καλάθι τραπεζικό και όχι εθνικό νόμισμα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Ακολουθεί, λοιπόν, την υποτίμηση του δολαρίου, με τη σημαντική διαφορά ότι οι ΗΠΑ τυπώνουν δολάρια ενώ η ΕΚΤ όχι. Οι εφαρμοσθείσες πολιτικές των μηχανισμών στήριξης δεν κατάφεραν να κατευνάσουν τις αγορές και τα spreads αυξήθηκαν. Αλλά και η συζητούμενη έκδοση ευρωομολόγων δεν εγγυάται άλλη εξέλιξη, παρά μόνον μια προσωρινή ρύθμιση.
Προς υλοποίηση όλων αυτών, παρακολουθούμε ένα εξελισσόμενο σχέδιο, όπου μετά την συμπίεση των μισθών και των συντάξεων των απασχολούμενων στο Δημόσιο Τομέα, ήλθε η αντίστοιχη μείωση των μισθών του ιδιωτικού τομέα και ακολουθούν οι λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές με το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων που, στην ουσία, θα αφαιρέσουν τις παραγωγικές δραστηριότητες από τους αυτοαπασχολούμενους και τους μικρομεσαίους και θα τις αποδώσουν μόνον σε μεγάλες εταιρίες. Σε συνέχεια θα έχουμε το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και των κρατικών επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, αλλά και ιδιωτικών επιχειρήσεων και περιουσιών, στο μεγάλο κεφάλαιο. Ως τελικό στάδιο προβλέπεται και η δέσμευση των ιδιωτικών καταθέσεων με την επίσημη ελεγχόμενη πτώχευση, όπου αυτή μπορεί να εφαρμοσθεί με διπλό νόμισμα ή με οποιονδήποτε άλλο πρόσφορο για τους ισχυρούς τρόπο. Βέβαια, η απόφαση για επιτάχυνση ή και η ταυτόχρονη εφαρμογή των διαφόρων σταδίων ανήκει, αποκλειστικά, στη δικαιοδοσία των μεγάλων. Μπορεί, λοιπόν, να αποφασισθεί η μη χορήγηση της τέταρτης δόσης του Μνημονίου και να οδηγηθούμε, γρηγορότερα, στη δέσμευση καταθέσεων, ώστε να απομονωθεί προσωρινά το πρώτο πούλι του ντόμινο, που είναι η Ελλάδα και να μην εξελιχθεί η κατάσταση και στις υπόλοιπες προβληματικές οικονομίες των χωρών της Ευρωζώνης.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο μπαίνει πια το ερώτημα για το τι μπορούν να κάνουν οι λαοί για να ανατρέψουν αυτή την εξέλιξη – και πρώτα και κύρια ο ελληνικός λαός.
Στην αναζήτηση αυτής της άμεσης απάντησης οφείλουμε να λάβουμε υπόψη τα πραγματικά δεδομένα και τους διαμορφούμενους συσχετισμούς. Θα πρέπει να αποφύγουμε τις ιδεοληψίες του παρελθόντος. Είναι προφανές ότι μόνον ένα μέτωπο κοινωνικοπολιτικών δυνάμεων από όλα τα πληττόμενα παραγωγικά στρώματα μπορεί να ανατρέψει την εν εξελίξει αντιδραστική κατάσταση, ανατρέποντας και τους συσχετισμούς. Οι μεμονωμένοι σχεδιασμοί για σοσιαλιστική επανάσταση βασικά από την εργατική τάξη, ή οι αναπολήσεις για την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, είναι πια φανερό ότι δεν μπορούν να δώσουν άμεση απάντηση. Η Αριστερά, στο σύνολό της, όπως προέκυψε και από τις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, δεν μπορεί να απορροφήσει την δυσαρέσκεια των λαϊκών στρωμάτων, που κατευθύνθηκε στην αποχή ή γενικά στη μη έγκυρη ψήφο. Συγκέντρωσε συνολικά περί τις 900.000 ψήφους και είναι φανερό ότι τα προβαλλόμενα οράματα, με όλες τις διαφοροποιήσεις τους, δεν είναι ελκυστικά για τις ευρύτερες μάζες. Η μη σοβαρή εξέταση της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης και του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, καθώς όμως και η διάλυση των πρώην ευρωκομμουνιστικών κομμάτων, έχει δράσει καταλυτικά. Έτσι, τα αριστερά κόμματα δεν έχουν καταφέρει να επεξεργαστούν μια σύγχρονη και εφαρμόσιμη σοσιαλιστική πρόταση. Μπορεί, όμως, η Αριστερά να συνδράμει αποφασιστικά στη δημιουργία του αναγκαίου λαϊκού μετώπου των δυνάμεων της παραγωγής.
Στόχοι και πρόγραμμα
Απαραίτητα, όμως, για τη δημιουργία του μετώπου είναι η διακήρυξη των στόχων του και του προγράμματος του, για τη λαϊκή διέξοδο από την κρίση με κατοχύρωση της λαϊκής και εθνικής κυριαρχίας. Οι συγκεκριμένοι στόχοι του μετώπου που μπορούν να αποτελέσουν την αναγκαία και ικανή συνθήκη για την ανατροπή της κατάστασης, μπορούν να συνοψισθούν στα παρακάτω:
1) Άρνηση αναγνώρισης του δημοσίου χρέους και παύση πληρωμής του 85% αυτού στις τράπεζες. Μέριμνα για αποπληρωμή του 15% αυτού, κατόπιν διαπραγματεύσεων, στα ασφαλιστικά ταμεία των εργαζομένων και στους μικροομολογιούχους.
2) Έξοδος από το ευρώ.
3) Εθνικοποίηση των μεγάλων τραπεζών και έλεγχος της κίνησης κεφαλαίων, που συνεπάγεται ειδική σχέση με την Ε.Ε. ή αποχώρηση και από αυτή. Αλλαγή της πιστωτικής πολιτικής ώστε να εξυπηρετηθούν οι παραγωγικές δυνάμεις του τόπου και να αλλάξουν οι παραγωγικές σχέσεις προς όφελος και των δυνάμεων της εργασίας.
4) Επανεθνικοποίηση όλων των ΔΕΚΟ και των στρατηγικών τομέων της οικονομίας με μοχλό ανάπτυξης ένα κράτος που θα εξυγιανθεί, ώστε να ξεφύγει από τη στασιμότητα και τον παρασιτισμό.
5) Παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, που θα στηρίζεται και θα ικανοποιεί τους εργαζόμενους και τις ζωντανές παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, που θα πρέπει να στηριχθούν (αυτοαπασχολούμενοι, μικρομεσαίες αγροτικές και παραγωγικές επιχειρήσεις).
6) Χτύπημα της αισχροκέρδειας του ξένου και ντόπιου μεγάλου κεφαλαίου με καταγγελία των ληστρικών τους συμβάσεων με το Δημόσιο και με φορολόγηση των Ανωνύμων Εταιριών με κλιμακωτούς συντελεστές, ανάλογα με το ποσοστό κέρδους τους επί του κόστους και
7) Αλλαγή του μονομερούς προσανατολισμού της χώρας και την απαλλαγή της από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά που της έχουν επιβληθεί. Η διέξοδος από την κρίση απαιτεί, εκτός από την κατάκτηση της δημοκρατίας μέσα από την αυθεντική κατοχύρωση της λαϊκής κυριαρχίας και της εθνικής ανεξαρτησίας, και τον συντονισμό δράσης με τις εργατικές τάξεις των μητροπόλεων αλλά και όλα τα λαϊκά στρώματα των μικρών και αδύναμων χωρών της Ευρώπης (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Βέλγιο, Ιταλία, Ανατολ. Ευρώπη) αλλά και όλου του υπόλοιπου κόσμου.
Η συγκρότηση αυτού του λαϊκού μετώπου μπορεί να δράσει καταλυτικά, πείθοντας τους πολίτες που ανήκουν στα πληττόμενα λαϊκά παραγωγικά στρώματα να ασκήσουν πιέσεις στους κοινωνικούς φορείς που ανήκουν (συνδικάτα, επιμελητήρια, χώρους δουλειάς και κατοικίας τους), αλλά και να απελευθερωθούν από τα κόμματα του δικομματισμού και τα δεκανίκια τους, δημιουργώντας νέα πολιτικά υποκείμενα, ώστε να ισχυροποιηθεί το μέτωπο και να αναγεννηθεί η ελπίδα.
Το λαϊκό μέτωπο πρέπει να αποκτήσει ραχοκοκαλιά με όργανα βάσης, μεσαία και κορυφαία. Τα μέλη των κομμάτων που θα συμμετέχουν στο μέτωπο θα έχουν διπλή ιδιότητα.
Μόνον έτσι, λοιπόν, μπορεί να δοθεί η αναγκαία άμεση απάντηση για τη λαϊκή διέξοδο από την κρίση. Γιατί αν υλοποιηθούν τα αντιδραστικά μέτρα που σχεδιάζονται, τα κράτη και οι λαοί δεν θα έχουν πού να στηριχθούν για να αντιδράσουν. Οπότε, σε καθεστώς εξαθλίωσης πλέον μόνο σε μια βίαια και αιματηρή σύγκρουση μπορούμε να προσβλέπουμε στο απώτερο όμως μέλλον.
* Ο Ν.Α. Σούμπλης είναι Αριστερός – Ριζοσπάστης.
