Του Σπύρου Μαρκέτου.
Παρακάτω δημοσιεύουμε αποσπάσματα από το ενδιαφέρον κείμενο του Σπύρου Μαρκέτου, επίκουρου καθηγητή Ιστορίας των Ιδεών στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών στο ΑΠΘ σχετικά με το ζήτημα του ευρωομόλογου. Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να το βρείτε στο ιστολόγιο ilesxi.wordpress.com.
Παρακάτω δημοσιεύουμε αποσπάσματα από το ενδιαφέρον κείμενο του Σπύρου Μαρκέτου, επίκουρου καθηγητή Ιστορίας των Ιδεών στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών στο ΑΠΘ σχετικά με το ζήτημα του ευρωομόλογου. Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να το βρείτε στο ιστολόγιο ilesxi.wordpress.com.
«[…] Οι ύμνοι του ευρωομόλογου πάντως παιανίζονται στην ελάσσονα συνήθως κλίμακα, όχι στη μείζονα. Η στρατηγική πωλήσεων, εύστοχα, βασίζεται στην καλλιέργεια φόβου, νάρκωσης και αδιαφορίας μάλλον παρά ενθουσιασμού. Παρουσιάζεται σαν κάτι το ασήμαντο, για το οποίο δεν αξίζει να μαλώνουμε. «Το ζήτημα δεν είναι το νόμισμα ή το ευρωομόλογο», γράφει ένας καλοπροαίρετος αριστερός, «αλλά η επιβίωση της κοινωνίας· ας μην ψάχνουμε λοιπόν διαχωριστικές γραμμές». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο αρμόδιος για την οικονομική πολιτική του Συνασπισμού: «Το πραγματικό δίλημμα για τις δυνάμεις της εργασίας και τα κοινωνικά κινήματα δεν είναι η επιλογή εθνικού νομίσματος».(1) Να συσπειρωθούμε επιτέλους, παραμερίζοντας τις ανούσιες διαφορές που μας χωρίζουν· τίποτε δεν θα είναι πιο πειστικό και αποτελεσματικό από μια αριστερά που, ενωμένη, θα υποστηρίζει ταυτόχρονα και το ευρωομόλογο και τη δραχμή.
Μετά τη συνάντηση Μέρκελ-Σαρκοζύ, που έβγαλε το ευρωομόλογο από την άμεση ατζέντα των κυβερνώντων, κινδυνεύουμε να το δούμε σύνθημα της λεγόμενης ευρωπαϊστικής αριστεράς. […] Ωστόσο η ιδέα αυτή είναι ένα ανέκδοτο. Δεν απαντά στα βασικά προβλήματα της κρίσης, έχει άλυτες εσωτερικές αντιφάσεις, και είναι πολιτικά αδύνατο να περπατήσει.
Ότι ασχολείται μαζί του η ευρωκρατική ελίτ, δείχνει απλώς την αμηχανία της μπροστά στο αδιέξοδο. Ακόμη και αν εφαρμοστεί, μερικούς μήνες μετά θα προκαλέσει ακόμη χειρότερη κρίση. […] Φυσικά αυτά τα ξέρουν και οι υποθετικοί αγοραστές του, γιατί ένα ομόλογο δεν αρκεί να το εκδόσεις, πρέπει να βρεθούν και κάποιοι που θα τούς το πουλήσεις, και αυτοί οι κάποιοι, ακριβώς επειδή δεν βλέπουν ενιαία και ασφαλή πολιτική εξουσία που να το στηρίζει, απαιτούν εξωφρενικές αποδόσεις. Τα ξέρουν και τα τονίζουν και οι σώφρονες συντηρητικοί αντίπαλοι της ιδέας. Η δήθεν ευρωπαϊστική αριστερά όμως αρνείται να καταλάβει πως λύση δεν είναι να βρεθούν νέα τρυκ για να πληρωθούν οι τοκογλύφοι, αλλά να πάψουν επιτέλους να πληρώνονται. […]
Με δυο λόγια το ευρωομόλογο είναι, για να χρησιμοποιήσουμε έναν επίκαιρο όρο των ημερών, μπάφος. Ένα παραισθησιογόνο που βοηθά ώστε η κοινωνική και η πολιτική αντιπολίτευση, ο δρόμος και η αριστερά, να μένουν χωριστά και κοιμισμένες. Ξέρετε όμως γιατί είναι ιδιαίτερα θλιβερό να βλέπεις αριστερούς να πέφτουν και σ’ αυτή την παγίδα;
Γιατί καταλαβαίνεις ότι εξακολουθούν να ελπίζουν σε μαγικές λύσεις, και ιδίως είναι έτοιμοι να καταπιούν ακόμη και τη χειρότερη ανοησία, αρκεί να οδηγεί τον κόσμο σε αποκινητοποίηση. Νοσταλγούν το χτες και φοβούνται το αύριο, τρέμουν ακόμη και στη σκέψη ότι έχουμε μπει σε μια νέα ιστορική περίοδο πόλωσης και συγκρούσεων που απαιτεί κριτική εγρήγορση και μαζική κινητοποίηση, ξεχνούν ότι νόημα ύπαρξης έχει η αριστερά μόνον όσο παλεύει για την αξιοπρέπεια και την ένωση και τη σωτηρία του λαού, δυο χρόνια τώρα ντρέπονται να μιλήσουν για στάση πληρωμών και διαγραφή του χρέους, και αρνούνται να φωνάξουν, μαζί με τον κόσμο της πλατείας, «Δεν χρωστάμε, δεν πουλάμε, δεν πληρώνουμε».
Αυτή η αριστερά, που φοβάται και θλίβεται για το θάνατο του ευρώ, τώρα βρίσκεται στο μεσαίο στάδιο […] Διαπραγματεύεται, προσπαθεί μάταια να κερδίσει χρόνο. Πολλοί άλλοι, σ’ όλη την Ευρώπη, έχουν ήδη περάσει στο στάδιο της κατάθλιψης· είναι οι συνήθως λαλίστατοι αναλυτές […], καθώς και οι λεγόμενοι επενδυτές […] εγκαταλείποντας το ευρώ για την ασφάλεια του χρυσού και του ασημιού. Αρκετοί πάλι έχουνε μείνει στο στάδιο της άρνησης· για παράδειγμα, η ελληνική κυβέρνηση που, ενώ ολόγυρά της η ευρωζώνη διαλύεται, κουτοπόνηρα παριστάνει πως όλα προχωρούνε σύμφωνα με το σχέδιο. […]
Αντί ν’ αναλώνεται η κοινοβουλευτική αριστερά σε μάχες υπέρ του ευρώ και των ευρωομόλογων, θα έπρεπε εδώ και πολύ καιρό να δίνει τις αληθινές μάχες, μάχες ιδεών και μάχες στις πλατείες. Πρώτο και αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής μάχης είναι βέβαια η έξοδος από το ευρώ, που θα μας ξαναδώσει δική μας νομισματική και δημοσιονομική πολιτική. Αλλά βέβαια αυτό δεν αρκεί· κανείς δε νοσταλγεί τη δραχμή του Ανδρέα και του Σημίτη. Μια φιλολαϊκή οικονομική πολιτική χρειάζεται μια νέα Τράπεζα της Ελλάδας, δημόσια και όχι ιδιωτική όπως η σημερινή, η οποία θα εκδίδει το εθνικό νόμισμα και θα ελέγχει την ισοτιμία του υπό δημοκρατικό έλεγχο. […]
Η αριστερά πρέπει επίσης ν’ απαιτήσει, πολύ πιο βροντερά απ’ όσο τώρα κάνει, την κοινωνικοποίηση όσων τραπεζών δεν επιβιώνουν χωρίς κρατική ενίσχυση, δηλαδή πρακτικά όλων, ώστε αφενός να πάρει από τα χέρια της ισχυρότερης σήμερα μερίδας καπιταλιστών τη θεσμική βάση της εξουσίας τους, και αφετέρου ν’ ανοίξει το δρόμο για την ανοικοδόμηση της οικονομίας με δημοκρατικό σχεδιασμό, έλεγχο των κεφαλαιακών ροών και εξίσωση των απολαβών. Επιστρέφοντας στη δραχμή και σχίζοντας τον ευρωζουρλομανδύα μπορούμε να σταματήσουμε την επέλαση του καπιταλισμού και να δημιουργήσουμε βάσεις για έξοδο από αυτόν. Αδύνατο να γίνουν αυτά μέσα στο ευρώ, να ποιό είναι το απλό μας επιχείρημα. Αλλά δεν είναι και σίγουρο ότι θα γίνουν έξω από αυτό, δεν πρόκειται να γίνουν χωρίς αγώνα. […]»
Μετά τη συνάντηση Μέρκελ-Σαρκοζύ, που έβγαλε το ευρωομόλογο από την άμεση ατζέντα των κυβερνώντων, κινδυνεύουμε να το δούμε σύνθημα της λεγόμενης ευρωπαϊστικής αριστεράς. […] Ωστόσο η ιδέα αυτή είναι ένα ανέκδοτο. Δεν απαντά στα βασικά προβλήματα της κρίσης, έχει άλυτες εσωτερικές αντιφάσεις, και είναι πολιτικά αδύνατο να περπατήσει.
Ότι ασχολείται μαζί του η ευρωκρατική ελίτ, δείχνει απλώς την αμηχανία της μπροστά στο αδιέξοδο. Ακόμη και αν εφαρμοστεί, μερικούς μήνες μετά θα προκαλέσει ακόμη χειρότερη κρίση. […] Φυσικά αυτά τα ξέρουν και οι υποθετικοί αγοραστές του, γιατί ένα ομόλογο δεν αρκεί να το εκδόσεις, πρέπει να βρεθούν και κάποιοι που θα τούς το πουλήσεις, και αυτοί οι κάποιοι, ακριβώς επειδή δεν βλέπουν ενιαία και ασφαλή πολιτική εξουσία που να το στηρίζει, απαιτούν εξωφρενικές αποδόσεις. Τα ξέρουν και τα τονίζουν και οι σώφρονες συντηρητικοί αντίπαλοι της ιδέας. Η δήθεν ευρωπαϊστική αριστερά όμως αρνείται να καταλάβει πως λύση δεν είναι να βρεθούν νέα τρυκ για να πληρωθούν οι τοκογλύφοι, αλλά να πάψουν επιτέλους να πληρώνονται. […]
Με δυο λόγια το ευρωομόλογο είναι, για να χρησιμοποιήσουμε έναν επίκαιρο όρο των ημερών, μπάφος. Ένα παραισθησιογόνο που βοηθά ώστε η κοινωνική και η πολιτική αντιπολίτευση, ο δρόμος και η αριστερά, να μένουν χωριστά και κοιμισμένες. Ξέρετε όμως γιατί είναι ιδιαίτερα θλιβερό να βλέπεις αριστερούς να πέφτουν και σ’ αυτή την παγίδα;
Γιατί καταλαβαίνεις ότι εξακολουθούν να ελπίζουν σε μαγικές λύσεις, και ιδίως είναι έτοιμοι να καταπιούν ακόμη και τη χειρότερη ανοησία, αρκεί να οδηγεί τον κόσμο σε αποκινητοποίηση. Νοσταλγούν το χτες και φοβούνται το αύριο, τρέμουν ακόμη και στη σκέψη ότι έχουμε μπει σε μια νέα ιστορική περίοδο πόλωσης και συγκρούσεων που απαιτεί κριτική εγρήγορση και μαζική κινητοποίηση, ξεχνούν ότι νόημα ύπαρξης έχει η αριστερά μόνον όσο παλεύει για την αξιοπρέπεια και την ένωση και τη σωτηρία του λαού, δυο χρόνια τώρα ντρέπονται να μιλήσουν για στάση πληρωμών και διαγραφή του χρέους, και αρνούνται να φωνάξουν, μαζί με τον κόσμο της πλατείας, «Δεν χρωστάμε, δεν πουλάμε, δεν πληρώνουμε».
Αυτή η αριστερά, που φοβάται και θλίβεται για το θάνατο του ευρώ, τώρα βρίσκεται στο μεσαίο στάδιο […] Διαπραγματεύεται, προσπαθεί μάταια να κερδίσει χρόνο. Πολλοί άλλοι, σ’ όλη την Ευρώπη, έχουν ήδη περάσει στο στάδιο της κατάθλιψης· είναι οι συνήθως λαλίστατοι αναλυτές […], καθώς και οι λεγόμενοι επενδυτές […] εγκαταλείποντας το ευρώ για την ασφάλεια του χρυσού και του ασημιού. Αρκετοί πάλι έχουνε μείνει στο στάδιο της άρνησης· για παράδειγμα, η ελληνική κυβέρνηση που, ενώ ολόγυρά της η ευρωζώνη διαλύεται, κουτοπόνηρα παριστάνει πως όλα προχωρούνε σύμφωνα με το σχέδιο. […]
Αντί ν’ αναλώνεται η κοινοβουλευτική αριστερά σε μάχες υπέρ του ευρώ και των ευρωομόλογων, θα έπρεπε εδώ και πολύ καιρό να δίνει τις αληθινές μάχες, μάχες ιδεών και μάχες στις πλατείες. Πρώτο και αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής μάχης είναι βέβαια η έξοδος από το ευρώ, που θα μας ξαναδώσει δική μας νομισματική και δημοσιονομική πολιτική. Αλλά βέβαια αυτό δεν αρκεί· κανείς δε νοσταλγεί τη δραχμή του Ανδρέα και του Σημίτη. Μια φιλολαϊκή οικονομική πολιτική χρειάζεται μια νέα Τράπεζα της Ελλάδας, δημόσια και όχι ιδιωτική όπως η σημερινή, η οποία θα εκδίδει το εθνικό νόμισμα και θα ελέγχει την ισοτιμία του υπό δημοκρατικό έλεγχο. […]
Η αριστερά πρέπει επίσης ν’ απαιτήσει, πολύ πιο βροντερά απ’ όσο τώρα κάνει, την κοινωνικοποίηση όσων τραπεζών δεν επιβιώνουν χωρίς κρατική ενίσχυση, δηλαδή πρακτικά όλων, ώστε αφενός να πάρει από τα χέρια της ισχυρότερης σήμερα μερίδας καπιταλιστών τη θεσμική βάση της εξουσίας τους, και αφετέρου ν’ ανοίξει το δρόμο για την ανοικοδόμηση της οικονομίας με δημοκρατικό σχεδιασμό, έλεγχο των κεφαλαιακών ροών και εξίσωση των απολαβών. Επιστρέφοντας στη δραχμή και σχίζοντας τον ευρωζουρλομανδύα μπορούμε να σταματήσουμε την επέλαση του καπιταλισμού και να δημιουργήσουμε βάσεις για έξοδο από αυτόν. Αδύνατο να γίνουν αυτά μέσα στο ευρώ, να ποιό είναι το απλό μας επιχείρημα. Αλλά δεν είναι και σίγουρο ότι θα γίνουν έξω από αυτό, δεν πρόκειται να γίνουν χωρίς αγώνα. […]»
(1] ) Γιάννης Μηλιός, «Οι ταξικές στρατηγικές έχουν γίνει φανερές. Ας το εκμεταλλευτούμε!», Αυγή, Κυριακή 21 Αυγούστου 2011.
Σχόλια
