Αφύπνιση της λαϊκής δύναμης στη Νιγηρία

Έγινε η αρχή του διαφαινόμενου μακροχρόνιου ταξικού πολέμου. Του Baba Aye

Τις τελευταίες εβδομάδες διαδραματίστηκαν γεγονότα ιστορικών διαστάσεων στη Νιγηρία. Απέναντι σε μια αύξηση 120% της τιμής του πετρελαίου, ο λαός αυθόρμητα βγήκε στους δρόμους όλης της χώρας και με μια 8ήμερη απεργία και μαζικές διαδηλώσεις πέτυχε μια μερική νίκη. Μετά από αυτό, οι φονταμενταλιστές του Boko Haram, που σε 2 χρόνια έχουν σκοτώσει τουλάχιστον 935 ανθρώπους κατά τη Human Rights Watch, προέβησαν στις αιματηρότερες επιθέσεις τους σε κρατικά κτίρια, δολοφονώντας πάνω από 200 άτομα στην πόλη Κάνο και απελευθερώνοντας 100 ομοϊδεάτες τους. Το άρθρο πραγματεύεται τον πρόσφατο λαϊκό αγώνα, που είναι διαφορετικός από το μακελειό του Boko Haram, όμως υπάρχει σύνδεση μεταξύ τους, που είναι πιο ισχυρή μετά την ανακοίνωση της σέχτας στις 24/1 ότι θα βομβαρδίσει τα γραφεία του Εργατικού Συνεδρίου της Νιγηρίας (NLC) γιατί «αποδέχτηκε» μερική και όχι πλήρη άρση της αύξησης. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση άρχισε την εκστρατεία «πλήρους απορρύθμισης» της πετρελαϊκής βιομηχανίας τον Αύγουστο, επικαλούμενη αδυναμία «επιδότησης» της τιμής του πετρελαίου με παράλληλη ανάπτυξη υποδομών. Οι Νιγηριανοί κάθε καταγωγής οργίστηκαν, καθιστώντας σαφή την αντίστασή τους σε οποιαδήποτε απόπειρα αύξησης. Πολλές οργανώσεις άρχισαν να κινητοποιούνται από την Πρωτοχρονιά, πρώτη μέρα εφαρμογής της «απορρύθμισης». Το κράτος έπειτα δεσμεύτηκε σε διαβούλευση, εμφανιζόμενο διαθέσιμο να αναστείλει την άρση της επιδότησης μέχρι 1ης Απρίλη. Ήταν ένα τέχνασμα που δεν έπιασε. Στις 2 Γενάρη, οι πρώτες αυθόρμητες διαδηλώσεις ξέσπασαν. Σε λίγες μέρες, οι διαμαρτυρίες οργανώθηκαν και γιγαντώθηκαν, με τα αιτήματα πλέον να περιλαμβάνουν: έρευνα για τη διαχείριση των κονδυλίων της «επιδότησης», περικοπές στο κόστος διακυβέρνησης, ακόμα και αίτημα ανατροπής του προέδρου.

Λαϊκή αντίσταση και μορφές αγώνα
Η αφύπνιση του λαού εκδηλώθηκε με διάφορες μορφές αγώνα, κάποιες δε πρωτόφαντες. Η ισχυρότερη ήταν η 8ήμερη γενική απεργία. Σε πρωτοφανείς σε μαζικότητα διαδηλώσεις και πορείες συμμετείχαν πάνω από 10 εκατομμύρια πολίτες. Οι νέες μορφές πάλης, που έδωσαν στον αγώνα τον τίτλο Κίνημα Occupy Nigeria περιλάμβαναν κατάληψη του κέντρου των πόλεων και των πλατειών που μετονομάστηκαν π.χ. σε «Πλατεία Απελευθέρωσης» (στο Κάνο) και «Πλατεία Ελευθερίας» (στο Λάγος). Περιλάμβαναν, επίσης, τη διεθνοποίηση των διαμαρτυριών, με Νιγηριανούς της διασποράς να οργανώνουν διαδηλώσεις σε πόλεις της Αφρικής, της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Στο Λάγος, την εμπορική πρωτεύουσα, η «κατάληψη» είχε πανηγυρικό χαρακτήρα στο Πάρκο Ελευθερίας όπου, με επικεφαλής το Save Nigeria Group, τουλάχιστον 500.000 άνθρωποι συγκεντρώνονταν καθημερινά και ολημερίς, βγάζοντας λόγους και παίζοντας επαναστατικά τραγούδια απ’ τα μεγάφωνα τις ημέρες της απεργίας, η οποία ήταν και το υποστήριγμα των άλλων μορφών αγώνα.

Η Γενική Απεργία και η αναστολή της
Στις 4 Γενάρη, το NLC στην Αμπούτζα και το Συνδικαλιστικό Συνέδριο (TUC) στο Λάγος διεξήγαν έκτακτες συνελεύσεις όπου αποφάσισαν απεργία διαρκείας και διαδηλώσεις από τις 9 Γενάρη, εκδίδοντας κοινό ανακοινωθέν. Η 8ήμερη απεργία παρέλυσε τη χώρα και κόστισε περίπου 30 εκ. δολάρια. Δεν ήταν μόνο αυτή επιτυχημένη, αλλά και οι μαζικές διαδηλώσεις και οι πρωτοφανείς εκδηλώσεις αλληλεγγύης μεταξύ όλων των εθνοθρησκευτικών συνιστωσών της χώρας. Σε πάνω από 50 πόλεις, εκατομμύρια διαδήλωναν με τον ίδιο σκοπό.
Στις διάφορες πορείες στο κέντρο και τις γειτονιές του Λάγος, συμμετείχαν τουλάχιστον 1 εκατομμύριο άτομα. Στην Αμπούτζα, την πρώτη ημέρα της απεργίας διαδήλωσαν 20.000, αριθμός που διπλασιάστηκε την επομένη και όλη την ακόλουθη απεργιακή εβδομάδα, και παρά τις δυσκολίες στις μετακινήσεις, λόγω έλλειψης λεωφορείων.
Η διακοπή της απεργίας άμβλυνε το ηθικό των περισσότερων. Οι λόγοι της αναστολής της ήταν τρεις. Πρώτον, η αυξανόμενη ανασφάλεια. Δεύτερον, η αποδοχή από το κράτος της διερεύνησης της διαχείρισης των χρημάτων της επιδότησης και της διαφθοράς στη βιομηχανία πετρελαίου. Τρίτον, η ύπαρξη μερικής, έστω, νίκης.

Το κράτος και οι φίλοι του: αντιφάσεις και «συνέπεια»
Η κυβέρνηση, προφανώς, υποχώρησε λόγω του ξεσηκωμού. Δεν συνειδητοποίησε το εύρος της οργής των μαζών και την επίδραση της παρούσας ιστορικής συγκυρίας της κρίσης και της αντίστασης σε παγκόσμιο επίπεδο, που ενέπνευσε το λαϊκό αγώνα στη χώρα. Το Κοινοβούλιο υιοθέτησε απόφαση για επαναφορά της τιμής στα προ αύξησης επίπεδα, την παραμονή της απεργίας. Κατά τη διάρκειά της, η Γερουσία ψήφισε παρόμοια απόφαση.  Η ηγεσία και των δύο αντιπροσωπευτικών σωμάτων διαμεσολάβησαν μεταξύ συνδικάτων και κυβέρνησης, σαν η τελευταία να μην είναι το αναπόσπαστο εκτελεστικό σκέλος της εξουσίας. Μάλιστα, όταν η κυβέρνηση μείωσε μερικώς την αύξηση της τιμής, οι εξοχότατοι δεν έβγαλαν άχνα, παρά την αγνόηση όχι μόνο των παραπάνω αποφάσεών τους αλλά και της νομοθέτησής τους για έναρξη ισχύος του φετινού προϋπολογισμού από την 1η Απρίλη.
Η κυβέρνηση χρησιμοποίησε ανεπιτυχώς προπαγάνδα, εκβιασμούς και την τακτική «διαίρει και βασίλευε». Το τελευταίο χαρτί της ήταν η ανάπτυξη στρατευμάτων στις 16 Γενάρη. Στις 7 π.μ. της ημέρας εκείνης, ο πρόεδρος απηύθυνε διάγγελμα προς το έθνος, αναφέροντας πως κακόπιστοι και κακοποιοί «καπέλωσαν» την απεργία και τις διαδηλώσεις, κατηγορώντας τους οργανωμένους για μετατροπή των οικονομικών αιτημάτων σε αυτό της ανατροπής του καθεστώτος. Διά πυρός και σιδήρου το κράτος πέτυχε η άρχουσα τάξη να ανασάνει. Ο νόμος και η τάξη αποκαταστάθηκαν.
Η αφεντικίνα του ΔΝΤ, κυρία Λαγκάρντ, είχε υποστηρίξει την άρση της επιδότησης, όταν επισκέφτηκε τη Νιγηρία, τον Δεκέμβρη. Ο Jeffry Sachs, επίσης, συνεχάρη το Γενάρη την κυβέρνηση για την «τόλμη» της, παρά τις απώλειες ζωών και τη μαζική απόρριψη της αντιλαϊκής πολιτικής. Ο Ομπάμα υποστήριξε το δικαίωμα των Νιγηριανών στη διαμαρτυρία, όμως σιώπησε για το ζήτημα της αύξησης της τιμής. Ο δυτικός ιμπεριαλισμός πήρε το μάθημά του από την πτώση των Μπεν Άλι και Μουμπάρακ. Έπρεπε να φανεί πως εξαρχής στέκεται στο πλευρό των διαδηλωτών, σε περίπτωση που η επανάσταση εξαπλωθεί στην Υποσαχάρια Αφρική.
Οι ΗΠΑ δεν σταμάτησαν μόνο στη δήθεν υποστήριξη του δικαιώματός μας στη διαμαρτυρία (όχι όμως και στο στόχο μας). Εξέφρασαν, επίσης, ανησυχία για την απειλή του Boko Haram. Λίγες μέρες αργότερα, η Επιτροπή Νιγηρίας-ΗΠΑ υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας με άγνωστο, κατά βάση, περιεχόμενο. Αυτό θέτει σε κίνδυνο τις μάζες και πρέπει να αποκαλυφτεί. Όπου οι γιάνκηδες πήγαν δήθεν για να κάνουν καλύτερη και ειρηνική μια χώρα, την έκαναν χειρότερη και την έπνιξαν στο αίμα.
Επισημαίνοντας τις αντιφάσεις της κυβερνητικής πλευράς και της παρέας της, μπορούμε να δούμε και μια παράδοξη συνέπεια: στην τοποθέτηση του κέρδους πάνω από τους ανθρώπους, του καλού των λίγων πάνω από τις ανάγκες των πολλών, και τη δικτατορική προδιάθεση μιας χούφτας ελίτ, εντός μιας «δημοκρατίας».

Αντί επιλόγου
Τα στρατεύματα απομακρύνθηκαν από τους δρόμους. Ο γενικός επιθεωρητής της Αστυνομίας, επίσης, αντικαταστάθηκε, μετά την επίθεση του Boko Haram στο Κάνο. Το Μέτωπο Κοινής Δράσης επιμένει στην πλήρη άρση της αύξησης. Το ίδιο και τα συνδικάτα, που απλώς ανέστειλαν την απεργία, προβλέποντας αδιέξοδο. Ποιες οι δυνατότητες και τα διδάγματα από αυτό το στάδιο αγώνα;
Το ζήτημα της τιμής των καυσίμων είναι πολύ σημαντικό εδώ, από πολλές πλευρές. Δεν είναι απίθανο να αποτελέσει πάλι αιτία νέων κυμάτων οργής. Προσωπικά, ωστόσο, πιστεύω πως υπάρχουν ήδη άλλοι λόγοι. Το κύμα πληθωρισμού μπορεί να πυροδοτήσει νέες απεργίες για μισθολογικές αυξήσεις. Είναι αναγκαίο οι δυνάμεις εντός του εργατικού κινήματος να οργανώσουν τις μάζες.
Μεγαλύτερη οργάνωση σημαίνει πέρασμα από τον αγώνα ενάντια στην εξουσία στον αγώνα για την εξουσία. Η δημιουργία οργάνων μαζικής εξουσίας από τα κάτω είναι σημαντική, όπως είδαμε στην Αίγυπτο. Δεν είναι, ωστόσο, επαρκή βήματα για την αλλαγή συστήματος. Μια νέα μορφή συμμετοχικής πολιτικής απαιτείται στην περίοδο που εισήλθαμε, με τους δρόμους και τους χώρους δουλειάς να παίρνουν την πρώτη θέση από την εκλογολαγνεία, ως ο δρόμος για την εξουσία.
Στο μεταξύ, τα συνδικάτα στη Γκάνα είναι έτοιμα για γενική απεργία εναντίον της αύξησης κατά 20% της τιμής του πετρελαίου που επιβλήθηκε στις 28 Δεκέμβρη. Αυτό είναι ενδεικτικό της διάδοσης της επαναστατικής πίεσης στην Υποσαχάρια Αφρική, καθώς ο κόσμος προετοιμάζεται για μια χρονιά περαιτέρω οικονομικής επιδείνωσης, απογοήτευσης με την παλιά πολιτική τάξη πραγμάτων και ένταξης ολοένα και αυξανόμενων μαζών στον αγώνα της αμφισβήτησης της εξουσίας. Ας εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας στους συντρόφους της Γκάνας, όπως όλος ο κόσμος την εξέφρασε σε εμάς. Η αφύπνιση του Γενάρη στη Νιγηρία είναι τμήμα του παγκόσμιου κινήματος των εργαζομένων και της νεολαίας ενάντια στον καπιταλισμό που είναι συνώνυμος της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης. Απ’ αυτή τη σκοπιά, ήταν και το εισαγωγικό κεφάλαιο του διαφαινόμενου μακροχρόνιου ταξικού πολέμου μεταξύ της άρχουσας τάξης του συστήματος των κλικών στη χώρα μας και του λαϊκού κινήματος.

Σχόλια