Η επίσκεψη εκπροσώπων από τριάντα πανεπιστήμια των ΗΠΑ στη χώρα, ολοκληρώθηκε με κάθε επισημότητα, καθώς στην τελετή υποδοχής παραβρέθηκαν πέρα από την υπ. Παιδείας, ο πρωθυπουργός αλλά και ο πρέσβης των ΗΠΑ, κ. Τσούνης. Ωστόσο, παρά τις διθυραμβικές ανακοινώσεις της κυβέρνησης, οι συνεργασίες που ανακοινώθηκαν ήταν μόλις δύο, ενώ στο δια ταύτα όσα προσφέρονται από τα εν λόγω πανεπιστήμια είναι λίγα, ακόμη και αν κανείς πάρει ως βάση τους ίδιους τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς. Επί της ουσίας τα οφέλη για τα ελληνικά πανεπιστήμια και όσους φοιτούν σε αυτά είναι ελάχιστα, ενώ το κλίμα και οι ομιλίες των παρευρισκόμενων θύμιζαν περισσότερο εμπορική συμφωνία παρά διακρατική συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης.
***
Η συνεργασία με το Yale, περιορίζεται στη δια ζώσης παρακολούθηση κάποιων μαθημάτων, διάρκειας ενός ή δύο εξαμήνων, από μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές των ελληνικών πανεπιστημίων, χωρίς να καταβάλλουν τα δίδακτρα που προβλέπει το πανεπιστήμιο των ΗΠΑ. Τα εν λόγω μαθήματα θα προσμετρούνται στην απόκτηση πτυχίου, χωρίς όμως να συνοδεύονται από την απόκτηση κάποιας πιστοποίησης από το Yale. Ωστόσο, σε αυτό το μίνι αμερικάνικο erasmus, δεν προσμετρούνται τα έξοδα διαβίωσης και στέγασης στην ΗΠΑ, κάτι που το καθιστά σχεδόν απαγορευτικό για την πλειονότητα των φοιτητών, δεδομένου ότι ζούμε σε μια εποχή όπου τέτοιου τύπου παρακολούθηση προσφέρεται εξ αποστάσεως και από τα ίδια τα αμερικάνικα πανεπιστήμια, για πολύ μικρό αντίτιμο, χωρίς απλά να καταμετράται στην απόκτηση πτυχίου από ένα ελληνικό πανεπιστήμιο.
Στον αντίποδα, η συνεργασία με το Columbia δεν αφορά καν την από κοινού συνεργασία με κάποιο ελληνικό πανεπιστήμιο ή έστω τη φοίτηση σπουδαστών στα πλαίσια ενός προγράμματος τύπου erasmus. Ουσιαστικά, το Columbia θα επενδύσει στη χώρα σε μια προσπάθεια να αναπτύξει το δικό του εκπαιδευτικό προϊόν, ιδρύοντας το Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης στην Αθήνα, το οποίο αρχικά θα προσφέρει ορισμένα σεμινάρια.
Σε ό,τι αφορά τα κοινά πτυχία και τα διπλά προγράμματα σπουδών, είναι μάλλον αμφίβολο πως τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ θα δεχθούν κάτι τέτοιο καθώς δεδομένου ότι δεν υπάρχουν δίδακτρα στο ελληνικό πανεπιστήμιο, μια τέτοια κίνηση θα έβλαπτε το προϊόν που προσφέρουν διεθνώς. Αξίζει να σημειωθεί πως η εν λόγω συνεργασίες και επισκέψεις γίνονται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Διεθνούς Εκπαίδευσης των ΗΠΑ, το οποίο δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια αμερικανική ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στον χώρο της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με το ίδιο το ινστιτούτο, στόχος των συναντήσεων είναι η καθοδήγηση των ελληνικών ΑΕΙ, η διεξαγωγή διαδικτυακών σεμιναρίων και η στρατηγική εμβάθυνση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στο χώρο της παιδείας, ενώ τα έξοδα των αντιπροσώπων της ΜΚΟ θα καλυφθούν πλήρως από το Υπ. Παιδείας.
***
Πέρα από τα ομολογουμένως ελάχιστα συμφωνηθέντα, δεν έλειψαν και δηλώσεις από μεριάς της ελληνικής κυβέρνησης που δείχνουν τον δρόμο για το μέλλον και κλείνουν το μάτι στους Αμερικανούς επενδυτές. Η ίδια η Ν. Κεραμέως αναφέρθηκε στο προβληματικό άρθρο 16 το οποίο ελπίζει πως πολύ σύντομα θα καταργηθεί και τυπικά ώστε να επιτραπούν οι ξένες επενδύσεις. Κάτι τέτοιο είναι προφανές ότι καθόλου δεν αφορά τις διεθνείς σχέσεις των ελληνικών ΑΕΙ, αλλά την επί της ουσίας κατάργηση τους. Η αγορά της εκπαίδευσης στη χώρας μας αποτελεί εδώ και χρόνια «επενδυτικό» στόχο των ΗΠΑ, ώστε να επεκταθεί η κερδοφορία τους σε αυτόν τομέα. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας και τη διεθνή εμπειρία, αυτό το οποίο σχεδιάζεται αφορά πολύ περισσότερο την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης, την πανεπιστημιοποίηση όσων κολεγίων συνεργάζονται με αυτά τα ιδρύματα αλλά και τη δημιουργία πιστοποιήσεων και μικρών κύκλων σπουδών με ελάχιστο αντίκρισμα και υπέρογκα δίδακτρα. Όσο για τα ελληνικά ΑΕΙ στον τομέα της έρευνας –όπου δεν ανακοινώθηκε τίποτα σημαντικό– ίσως να υπάρξουν μια-δυο συνεργασίες όσο προχωρά αυτή η διαδικασία, όμως η τεράστια πλειοψηφία τους θα απαξιωθεί συστηματικά έως ότου εξισωθεί και ουσιαστικά με ιδιωτικές εκπαιδευτικές επιχειρήσεις, είτε εγχώριες είτε από «το Αμέρικα».
Εκείνο που έχει ενδιαφέρον, είναι ο τόνος της εκδήλωσης αλλά και το πόσο λίγα προσφέρονται για αυτό το «άνοιγμα» που η κυβέρνηση διατίθεται να κάνει στα οικονομικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Υπό φυσιολογικές συνθήκες και δεδομένων των συμφωνηθέντων, μια τέτοια συνάντηση θα ήταν αρκετό να διαφημιστεί από το Υπ. Παιδείας. Ακόμη και αν βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο η παρουσία και οι δηλώσεις του Κ. Μητσοτάκη είναι ενδεικτικές του επιπέδου των σχέσεων με τις ΗΠΑ, με τον πρωθυπουργό να δίνει προσωπικές ευχαριστίες για προγράμματα τύπου erasmus. Αλλά και από μεριάς των ΗΠΑ, είναι ενδεικτικό το πόσο λίγα προσφέρονται έναντι της εκποίησης της δημόσιας εκπαίδευσης. Με την κίνηση αυτή να θυμίζει όχι ισότιμη συνεργασία, ούτε καν επιχειρηματική πρόταση αλλά περισσότερο «καθρεφτάκια για τους ιθαγενείς», όπως συνήθιζαν να κάνουν κάποτε οι αποικιοκράτες. Αυτά βέβαια φαίνεται πως ούτε στο ελάχιστο δεν ενδιαφέρουν την αντιπολίτευση που φρόντισε να περάσει το θέμα στα ψιλά! Διόλου περίεργο, δεδομένου ότι ο φιλοαμερικανισμός αποτελεί την κοινή βάση πάνω στην οποία κινείται το πολιτικό σύστημα της χώρας.
