Ασφαλώς και δεν είναι ρόδινα τα πράγματα στη γειτονική μας Ιταλία. Η Μαφία στις διάφορες εκδοχές της σε συνδυασμό με πολιτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα ρίχνει βαριά τη σκιά της.
Ωστόσο δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς το γεγονός ότι πολλοί δημοσιογράφοι, συγγραφείς, σκηνοθέτες, μουσικοί, δεν διστάζουν να τα βάλουν μαζί τους. Καταφέρνουν να φτάσουν τα μηνύματα σε ένα πλατύ κοινό και κρατάνε ζωντανή την ελπίδα πως τα πράγματα θα αλλάξουν.
Δεν είναι όμως η Μαφία το περιεχόμενο του σημερινού σημειώματος, αλλά ο τρόπος που σε περιοχές της Ιταλίας αναδεικνύεται η τοπική ιστορία και τα μνημεία, στηρίζονται τα προϊόντα του κάθε τόπου, προβάλλεται η παράδοση…
Ήταν η δεύτερη επίσκεψή μου στο Lanciano, μια μικρή πόλη στον νομό του Abruzzo, στην επαρχία Chieti κοντά στη Pescara.
Βρεθήκαμε εκεί σε μια συνάντηση μουσείων από διάφορες χώρες της Ευρώπης και γνωρίσαμε μικρά, αλλά γεμάτα σημασία μέρη της πόλης και της γύρω περιοχής.
Σε απόσταση περίπου τριών ωρών από τη Ρώμη, θα μπορούσα να παρουσιάσω αναλογίες με τον νομό καταγωγής μου, τη Φωκίδα, που συνέχεια φθίνει, χωρίς να αξιοποιεί κανένα από τα σημαντικά πλεονεκτήματά της. Βουνά και θάλασσες, εύφοροι κάμποι και οροπέδια, αρχαιολογικοί χώροι μοναδικοί στον κόσμο…
Κι όμως, κυριαρχεί η εγκατάλειψη. Δεν υπάρχει κανένα όραμα και μακρόπνοος προγραμματισμός και ο τόπος αργοσβήνει έχοντας πλέον από τους πιο ηλικιωμένους πληθυσμούς στην Ελλάδα.
…Και βρίσκομαι αίφνης στο Crecchio, ένα μικρό μεσαιωνικό χωριό, όπου το αξιοθέατό του είναι ένας παλιός πύργος. Στη στέρνα του ανακαλύφθηκαν βυζαντινές αρχαιότητες και στον πύργο δημιουργήθηκε Βυζαντινό Μουσείο. Το χωριό είναι απίστευτα φροντισμένο, διαθέτει καταλύματα και χώρο εκδηλώσεων καθώς κι ένα εξαιρετικό εστιατόριο.
Πάνω από μια ρεματιά καταφέρνει να έχει πολλούς επισκέπτες έχοντας αναδείξει και τα ελάχιστα αξιοθέατά του. Τα αντίστοιχα χωριά στη Φωκίδα είναι στην εγκατάλειψη. Χαρακτηριστικά στο χωριό μου τα Καστέλλια και τα άλλα χωριά της περιοχής που αποτελούσαν τη Δωρική Τετράπολη, όχι μόνο δεν έχουν αναδειχθεί τα μνημεία, αλλά δεν υπάρχει ούτε καν ενημερωτική πινακίδα στις παρατημένες αρχαιότητες που βρίσκονται στο έλεος των αρχαιοκαπήλων αλλά και της εταιρείας που εκμεταλλεύεται τον βωξίτη καταστρέφοντας ανεπανόρθωτα το περιβάλλον.
Κτηνοτρόφοι και αγρότες είναι στο έλεος μεσαζόντων και… καιρικών συνθηκών, χωρίς ουσιαστική βοήθεια, ενημέρωση και στήριξη.
Αντιθέτως, κοντά στο Lanciano έχουν αναπτύξει τον αγροτουρισμό με θαυμάσια αποτελέσματα. Επισκεφθήκαμε ένα τέτοιο κτήμα, το Agriturismo Caniloro, μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση, όπου όλα παράγονται στο κτήμα. Τροφές, ζωοτροφές και ζώα. Όλα τα προϊόντα εξαιρετικά –χειροποίητα– και μπορείς είτε να γευματίσεις εκεί είτε να αγοράσεις από το πωλητήριο. Μπορείς να συμμετέχεις και να παρακολουθήσεις τις δουλειές στο αγρόκτημα. Η γιαγιά της οικογένειας με εκπληκτικό τρόπο έφτιαξε μπροστά μας κάθε είδος ζυμαρικών.
Αντίστοιχα στη δική μας περιοχή οι κτηνοτρόφοι αφήνονται στην τύχη τους και πολλοί οδηγούνται σε απίστευτα αδιέξοδα. Δεν υπάρχει καμιά οργανωμένη ενημέρωση. «Ο καθένας για τον εαυτό του και ο θεός εναντίον όλων!»
Αντιθέτως στην περιοχή του Lanciano όχι μόνο υπάρχει ενημέρωση, αλλά και συνεργασία των φορέων. Σκεφτείτε πως βρεθήκαμε εκεί 45 άνθρωποι από τόσες χώρες σε πλαίσιο εκπαιδευτικού προγράμματος που περιέλαβε και την παραγωγή του τόπου…
Τα ίδια και στη θάλασσα, όπου φυλάσσονται ως «κόρη οφθαλμού» τα περίφημα Traboccho, καλύβες κατασκευασμένες στη θάλασσα, στηριγμένες πάνω σε ψηλά ξύλινα δοκάρια που χρησιμοποιούνταν και εν μέρει χρησιμοποιούνται για το ψάρεμα (άλλα έχουν γίνει εστιατόρια όπου δεν μπορείς να βρεις τραπέζι).
Η παλιά γραμμή του τρένου μετακινήθηκε και στον χώρο που υπήρχε δημιούργησαν έναν πραγματικά… «μεγάλο περίπατο» πλάι στην παραλία, όπου περπατάς σε μια πολύ μεγάλη έκταση απολαμβάνοντας το τοπίο.
Σκέφτομαι την ίδια στιγμή πόσο παρατημένη είναι η διαδρομή Ιτέα-Γαλαξίδι, ένας τόπος μοναδικής φυσικής ομορφιάς που καταστρέφεται και πάλι από τα μεταλλεία βωξίτη, ενώ το πάγιο αίτημα για έναν αξιοπρεπή εθνικό δρόμο που να συνδέει την Ιτέα με την Αθήνα και με την Πάτρα, μονίμως μένει στα σχέδια. Να μη μιλήσω για την ακτοπλοϊκή επικοινωνία με την Πελοπόννησο (και όχι μόνο)…
Θλιβερές οι συγκρίσεις κι ας έχουμε τέτοια φυσική ομορφιά και προϊόντα που θα μπορούσαν να κατακτήσουν τον πλανήτη.
Κι όλα ξεκινάνε από τον Πολιτισμό: Δεν είναι τυχαίο πως το Lanciano, μια πόλη 36 χιλιάδων κατοίκων έχει πολλά βιβλιοπωλεία, εκδοτικούς οίκους, κινηματογράφους, θέατρο/όπερα και αποπνέει γενικότερα πολιτισμό σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας. Όλα είναι διατηρημένα, το κάθε μνημείο και χωριό της περιοχής αναδεικνύει ό,τι σημαντικό διαθέτει. Τα βουνά που υπάρχουν από τη μια πλευρά έχουν επίσης προστατευθεί και αναδειχθεί.
Κάποτε οι κάθε είδους «βλαχοδήμαρχοι» που το μόνο τους ενδιαφέρον είναι το τι θα αρπάξουν και σε ποιους κολλητούς θα δώσουν έργα ή ποιους θα προσλάβουν από το παράθυρο, θα πρέπει να πάρουν πόδι και να αναδειχθούν συλλογικότητες σε κάθε τόπο μήπως τον βγάλουν από το τέλμα…
