Μοχάμεντ Χάσαν: Διχαστικά διλήμματα για την Αριστερά στην Αίγυπτο
Συνέντευξη στην Τίνα Στρίκου
Ο Μοχάμεντ Χάσαν, στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, είναι γιατρός με έντονη δράση επί Μουμπάρακ αλλά και στην επανάσταση. Ένα μήνα πριν από τις προεδρικές εκλογές της 26 Μαΐου, παίρνει σαφή θέση υπέρ της αποτροπής του σχεδίου των Αδελφών Μουσουλμάνων (ΑΜ).
Ποιος καθορίζει τις εξελίξεις;
Από τον Ιανουάριο του 2011 υπάρχουν τρεις βασικοί παίκτες: οι επαναστατικές δυνάμεις, το παλιό καθεστώς και οι ΑΜ. Οι πρώτες (παρά τα εμπόδια) συνεχίζουν αλλά έχουν έλλειψη ηγεσίας και οργάνωσης ως αποτέλεσμα εξήντα χρόνων δικτατορίας. Τα κόμματα που βλέπετε σχηματίστηκαν μετά την επανάσταση. Το παλιό καθεστώς μετά την επανάσταση έγινε δέκα φορές πιο μανιώδες γιατί απειλείται. Τέλος, οι ΑΜ αποτελούν μέρος των αντιδραστικών δυνάμεων. Θεώρησαν ότι η πτώση Μουμπάρακ τους ανοίγει δυνατότητες επειδή ήταν θύματα της καταπίεσης Μουμπάρακ και ο κόσμος αγνοούσε τις κακές τους πλευρές.
Αρχικά υπήρξε συμμαχία ανάμεσα στο παλιό καθεστώς, το Στρατό και τους ΑΜ, τους οποίους άφησαν να προχωρήσουν σε συνταγματικές αλλαγές και να προωθήσουν τις εκλογές με τρόπο που ευνόησε τις ισχυρά οικονομικές δυνάμεις, δηλαδή τους ΑΜ και τα κατάλοιπα του καθεστώτος. Το κοινοβούλιο που ψηφίστηκε είχε 70% ισλαμικά κόμματα.
Γιατί έσπασε η συμμαχία Στρατού και ΑΜ;
Ο βασικός λόγος είναι πως φτωχά τμήματα του πληθυσμού αντιλήφθηκαν ότι οι ΑΜ συνέχιζαν τις ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές, και δεν ικανοποίησαν καμία από τις απαιτήσεις τις επανάστασης. Ταυτόχρονα προσπάθησαν να ισλαμοποιήσουν το κράτος τοποθετώντας δικούς τους σε όλες τις σημαντικές θέσεις. Με την τοποθέτηση του Σίσι ως επικεφαλής του Στρατού θα έβγαιναν στη σύνταξη όλοι οι νεότεροι στρατηγοί και ο Μόρσι μπορούσε να τους αντικαταστήσει με ΑΜ. Η «Αδελφοποίηση» επιχειρήθηκε και στα ΜΜΕ. Έτσι διαμορφώθηκε, απ’ τα πράγματα, μια συμμαχία των επαναστατικών δυνάμεων με το παλιό καθεστώς που οδήγησε στην επανάσταση της 30 Ιουνίου.
Η συμμαχία αυτή όμως διαλύθηκε.
Ήταν αποτυχία. Το παλιό καθεστώς συμμάχησε με το Μέτωπο Σωτηρίας που περιλάμβανε φιλελεύθερα κόμματα και αριστερά κόμματα. Ο Μπαραντάι έγινε αντιπρόεδρος. Απομάκρυνε το λαό γιατί δεν έκανε παραχωρήσεις όπως ελευθερίες, κατώτερο και ανώτατο μισθό κ.λπ. Στην αντιπαράθεση με τους ΑΜ το Μέτωπο Σωτηρίας δεν πήρε θέση, ενώ ο Μπαραντάι προσπάθησε να μεσολαβήσει. Στις 14 Αυγούστου ο στρατός επιτέθηκε στην ένοπλη συγκέντρωση των ΑΜ με θύματα και από τις δύο πλευρές και τότε ο Μπαραντάι παραιτήθηκε και έφυγε στο εξωτερικό.
Τι γίνεται με τις επαναστατικές δυνάμεις;
Ξέρετε ότι τα βασικά αιτήματα της επανάστασης είναι ψωμί, ελευθερία, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Στα δύο χρόνια πριν από την επανάσταση οι κινητοποιήσεις κλιμακώνονταν, όχι μόνο οι εργατικές αλλά και γιατροί και άλλοι κλάδοι. Μετά την επανάσταση οι ελευθερίες δεν αποκρυσταλλώθηκαν σε νέους κανόνες, αντίθετα υπήρξε περισσότερη καταπίεση. Ωστόσο, το έθνος κατάκτησε μόνο του το δικαίωμα στη συνάθροιση, την απεργία, τη διαδήλωση και τη δημιουργία κομμάτων και ανεξάρτητων συνδικάτων. Μετά την εκλογή Μόρσι, συνέχισαν ορισμένες απεργίες αλλά το βασικό κίνημα ήταν ενάντια στην «Αδελφοποίηση». Μετά την πτώση Μόρσι, επιβλήθηκε απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 7μ.μ. και ξεκίνησε ο «αγώνας κατά της τρομοκρατίας». Οι λαϊκές δυνάμεις έδειξαν αρκετή ωριμότητα να μην συνεχίσουν τις μάχες στο δρόμο ώστε να μην ωφελήσουν την τρομοκρατία.
Σήμερα έχουμε ένα νέο μεγάλο κύμα απεργιών. Είναι το πιο πολιτικοποιημένο κύμα γιατί έχει και πολιτικά αιτήματα και δεν σταματάει στα οικονομικά.
Είναι οι ΑΜ η κύρια απειλή;
Οι ΑΜ συμμάχησαν με τους σαλαφίτες στις τελευταίες επιθέσεις. Χρησιμοποιούν και πληρωμένους δολοφόνους. 25.000 αιγυπτιακές λίρες για κάθε αστυνομικό, 3.000 για κάθε καμένο αυτοκίνητο της αστυνομίας. Πολλά μέλη της Χαμάς έχουν συλληφθεί μαζί με ΑΜ. Οι διαδηλώσεις τους, κάθε Παρασκευή, αποδυναμώνονται συνεχώς. Στόχος είναι να διατηρηθούν με την ελπίδα πως θα επιστρέψουν στην εξουσία μετά από μερικές εκλογικές μάχες. Το στόχο αυτό υποστηρίζουν Ε.Ε. και ΗΠΑ και πιέζουν το καθεστώς που αρνείται να συμφιλιωθεί με τους ΑΜ. Αποτελούν την κύρια απειλή γιατί έχουν συμφωνήσει με τη Δύση για τη Νέα Μέση Ανατολή, δηλαδή το διαμελισμό όλων των αραβικών κρατών σε θρησκευτικές-εθνοτικές ομάδες. Πρέπει να συμμαχήσουμε με αυτούς που θέλουν να αποκλείσουν αυτή την προοπτική και απειλή. Πολλοί που προσπαθούν να αποκαταστήσουν σχέσεις με τους ΑΜ δεν συμφωνούν ότι οι ΑΜ συνιστούν απειλή, αρνούνται ότι υπάρχει συμφωνία με τη Δύση και σχέδιο για Νέα Μέση Ανατολή και θεωρούν κύρια απειλή την αποκατάσταση του δεσποτικού κράτους.
Ποια η συνάφεια Στρατού και παλιού καθεστώτος;
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους παραδοσιακούς ηγέτες του παλιού καθεστώτος και στην ομάδα που βρίσκεται γύρω από τον Σίσι, τον οποίο όμως στηρίζουν προσδοκώντας να επανέλθουν στις θέσεις που κατείχαν στο καθεστώς Μουμπάρακ. Αυτή είναι μια μικρή αλλά σημαντική αντίφαση. Βλέποντας ορισμένα πρόσωπα του παλιού καθεστώτος πολλοί νεολαίοι απογοητεύονται, ενώ αριστερές ομάδες λένε ότι η επανάσταση έχει ήδη χαθεί.
Η Αριστερά είναι διχασμένη σχετικά με την υποστήριξη του Σίσι…
Ο Σίσι είναι ένας νεοφιλελεύθερος που πρέπει, όμως, να κάνει παραχωρήσεις στο λαό για να σταθεροποιήσει το καθεστώς. Ο άλλος υποψήφιος, ο Χαμντίν Σαμπάχι, είναι Νασερικός αλλά αφήνει ανοιχτή την προοπτική αποκατάστασης των ΑΜ.
Δεν μπορεί η Αριστερά να έχει διακριτή στάση στις εκλογές;
Στις προηγούμενες εκλογές η Αριστερά είχε τρεις ή τέσσερες υποψήφιους. Εμείς είχαμε αποφασίσει να υποστηρίξουμε οποιονδήποτε από τους τέσσερις. Από την επανάσταση μέχρι σήμερα η πολιτικοποίηση των ανθρώπων αυξάνεται. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι ενήλικοι που συμμετείχαν στο κίνημα επί Μουμπάρακ ήταν 2%, στην επανάσταση ήταν 11%, ενώ στις 30 Ιουνίου 2013 συμμετείχαν 23 εκατομμύρια, δηλαδή το 30% του πληθυσμού. Οπότε σταδιακά αυξάνεται η πολιτικοποίηση και η οργάνωση. Όμως η επανάσταση δεν έχει ακόμα ισχυρή βάση ώστε κάποιος ηγέτης να βάλει υποψηφιότητα.
«Γραφεία μας είναι ο δρόμος»
Την προηγούμενη εβδομάδα δικαστήριο μετέτρεψε την εσχάτη των ποινών για 529 υποστηρικτές των ΑΜ σε ισόβια, για όλους εκτός από 37. Το ίδιο δικαστήριο όμως καταδίκασε άλλους 683 σε θάνατο.
Άλλη δικαστική απόφαση θέτει εκτός νόμου και κλείνει σε όλη τη χώρα τα γραφεία της οργάνωσης 6η Απρίλη που πρωτοστάτησε στις κινητοποιήσεις για την ανατροπή Μουμπάρακ. Τον Δεκέμβριο, τρία ηγετικά τους στελέχη καταδικάστηκαν σε τρία χρόνια φυλάκιση. Οι υποθέσεις μοιάζουν εκδικητικές καθώς η οργάνωση είχε υποβάλει μήνυση για την καταστολή του Στρατού μετά την καθαίρεση Μουμπάρακ.
Η οργάνωση δήλωσε ότι θα συνεχίσει λέγοντας «γραφεία μας είναι ο δρόμος». Μέλη της είπαν ότι τελευταία αντιμετωπίζουν την εχθρότητα από ανθρώπους που εκτιμούσαν την 6η Απρίλη, αλλά τώρα υπερασπίζονται το Στρατό με κάθε τρόπο. Αν και υποστήριξαν το κίνημα Ταμάροντ που ανέτρεψε τους ΑΜ, επιδιώκουν τη συμφιλίωση με τους ΑΜ και όχι τη συντριβή τους. Τέλος, βλέπουν αρνητικά την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας και των Αραβικών Εμιράτων προς το καθεστώς.
