συνέντευξη στον Κώστα Στοφόρο
Την ώρα που τα πάντα βγαίνουν στο «σφυρί», την ώρα που κόβονται μισθοί και συντάξεις, μπορούμε να μιλάμε ακόμη για στήριξη του πολιτισμού; Η «ανάπτυξη» και η «εξωστρέφεια» φαίνεται πως αφορούν μόνο την πρόσκληση σε «επενδυτές», να πάρουν όσο-όσο τη χώρα και το φυσικό της πλούτο…
Την ίδια ώρα κάθε πολιτιστική δράση απαξιώνεται, ακόμη κι αν είναι μια Διεθνής Έκθεση στην οποία η Ελλάδα έχει διακριθεί στο παρελθόν.
Πρόκειται για την Prague Quadrennial, τη Διεθνή Έκθεση Σκηνογραφίας και Θεατρικής Αρχιτεκτονικής της Πράγας η οποία πραγματοποιείται κάθε τέσσερα χρόνια και οργανώνεται από το υπουργείο Πολιτισμού της Τσεχικής Δημοκρατίας με την υποστήριξη της UNESCO, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πόλης της Πράγας.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη έκθεση σκηνογραφίας, σκηνικού χώρου και θεατρικής αρχιτεκτονικής, παγκοσμίως.
Η επόμενη έκθεση θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2015. Θα συμμετέχουν περισσότεροι από 5.000 καλλιτέχνες από 60 χώρες και ο συνολικός αριθμός των επισκεπτών, από όλο τον κόσμο, υπολογίζεται να ξεπεράσει τους 60.000.
Την ευθύνη της ελληνικής εθνικής εκπροσώπησης έχει αναλάβει το Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΕΚΔΙΘ). Ο σκηνογράφος-ενδυματολόγος κ. Θάνος Βόβολης, αντιπρόεδρος του ΕΚΔΙΘ είναι ο επιμελητής της ελληνικής εκπροσώπησης στην Διεθνή Έκθεση Σκηνογραφίας και Θεατρικής Αρχιτεκτονικής της Πράγας και βρίσκεται στη δυσάρεστη θέση να απευθύνει έκκληση σε κάθε ενδιαφερόμενο, καθώς διαγράφεται έντονος ο κίνδυνος ματαίωσης της ελληνικής συμμετοχής για οικονομικούς λόγους.
Ο κ. Βόβολης μίλησε στον Δρόμο για την Prague Quadrennial και την ελληνική συμμετοχή.
Ποια είναι τα προβλήματα που υπάρχουν σχετικά με την εθνική εκπροσώπηση στην Prague Quadrennial;
Οι λόγοι είναι καθαρά οικονομικοί. Το ΕΚΔΙΘ έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων για την άρτια συμμετοχή μας σε αυτό το εξαιρετικά σημαντικό πλαίσιο εξωστρέφειας και παγκόσμιας προβολής της χώρας.
Συγκεκριμένα, μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ έχουμε εξασφαλίσει τη μελέτη και προετοιμασία της συμμετοχής, την αδιάβλητη διαδικασία επιλογής των καλλιτεχνών, τη διεθνή επικοινωνία και την προπαρασκευαστική ημερίδα που θα γίνει την 1η Νοεμβρίου 2014 στο Ίδρυμα «Μ. Κακογιάννης» με τη συμμετοχή των καλλιτεχνών που έχουν ήδη επιλεγεί καθώς και θεατρολόγων, γεωγράφων, αρχιτεκτόνων, οι οποίοι έχουν ασχοληθεί με θέματα του υπαίθριου χώρου ως σκηνικού χώρου.
Για την καθοριστικής, όμως, σημασίας για τη συμμετοχή μας ενοικίαση των εκθεσιακών χώρων της ελληνικής εκπροσώπησης και την ενοικίαση του εκθεσιακού εξοπλισμού στην Πράγα βρισκόμαστε σε συνθήκη αδυναμίας. Τα χρονικά περιθώρια για τη συμμετοχή μας ή μη, είναι πλέον εξαιρετικά στενά.
Μετά από μια περίοδο σχεδόν ενός χρόνου αναζήτησης οικονομικών πόρων και εκατοντάδες αιτήσεις οικονομικής στήριξης προς την πολιτεία, πολιτιστικά ιδρύματα και ιδιωτικές επιχειρήσεις, η συμμετοχή μας πλέον κινδυνεύει .
Η Ελλάδα, σιγά- σιγά, αποσύρεται από διάφορες διεθνείς εκδηλώσεις που έχουν σχέση με τον πολιτισμό και όπου στο παρελθόν η χώρα μας είχε διακριθεί. Πιστεύετε πώς είναι πειστικοί οι λόγοι που προβάλλονται;
Δυστυχώς δεν προβάλλονται καν επιχειρήματα ή λόγοι, πέρα από τα προφανή περί οικονομικής κρίσης. Φαίνεται ότι όλοι έχουν καταθέσει τα όπλα.
Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε για τη σημασία της Prague Quadrennial; Για ποιους λόγους δεν θα πρέπει να απουσιάσει η χώρα μας;
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη έκθεση σκηνογραφίας, σκηνικού χώρου και θεατρικής αρχιτεκτονικής, παγκοσμίως. Όμως, εξίσου σημαντικό είναι ότι το κεντρικό θέμα της επόμενης έκθεσης είναι το Shared Space: Music Weather Politics και έχει ως βάση του την επαναδιαπραγμάτευση του συλλογικού, δημόσιου χώρου. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το κεντρικό θέμα της επόμενης, η θεματική της ελληνικής συμμετοχής διαμορφώθηκε ως Nέες Xωρικότητες: Παραστατικές Τέχνες και υπαίθριος/ανοιχτός χώρος. Είναι μια θεματική που βρίσκεται στην αιχμή των καλλιτεχνικών αναζητήσεων στο πεδίο του σκηνικού χώρου.
Η επιλογή του θέματος της ελληνικής επιμελητείας έχει γίνει σε συνάρτηση με σημαντικές παραμέτρους στην Ελλάδα της κρίσης:
Ο εσωτερικός και εικαστικός χώρος της σκηνογραφίας είναι συνήθως πολυδάπανος λόγω των κατασκευών που εμπεριέχει. Η αντίληψη ότι οποιοσδήποτε υπαίθριος/δημόσιος χώρος είναι δυνητικά μια σκηνή, είναι ένα εξίσου δημιουργικό πλαίσιο αλλά ελάχιστα δαπανηρό.
Όμως, το πιο σημαντικό στοιχείο της χρήσης του δημόσιου χώρου ως σκηνικού χώρου, είναι η πρόθεση επανάκτησής του ως συλλογικού χώρου, κάτι που στην εποχή μας τίθεται υπό καθεστώς αμφισβήτησης.
Επίσης, η επιμελητεία έχει οργανωθεί με βάση τη συλλογικότητα και την ομαδική εκπροσώπηση των Ελλήνων καλλιτεχνών. Ο αριθμός των καλλιτεχνών και ομάδων που έχουν ήδη επιλεγεί είναι 17 και αναμένεται να φθάσει, τελικά, τους 25-30 καθώς η περίοδος αιτήσεων ολοκληρώνεται τον Δεκέμβριο του 2014.
Τώρα, οι πιο σημαντικοί λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να απουσιάσει η χώρα μας είναι η χρονική στιγμή της κρίσης και η ιδιαιτερότητα της ελληνικής εκπροσώπησης.
Τα τελευταία χρόνια της κρίσης, όλοι μιλούν για μια στρατηγική εξωστρέφειας και αναπτυξιακής πολιτικής που στοχεύει στην πρόσβαση του ελληνικού πολιτιστικού πεδίου στις διεθνείς πλατφόρμες και δίκτυα με στόχο την ανάδειξη και προβολή της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας στη διεθνή σκηνή. Και όλα αυτά, σε μια περίοδο που η οικονομία του πολιτισμού αποτελεί πλέον σημαντικό πεδίο ανάπτυξης της διεθνούς οικονομίας, ιδιαίτερα ανθεκτικό στην εποχή της κρίσης.
Η επιμελητεία αναδεικνύει ένα νέο, καινοτόμο παραστασιακό μοντέλο το οποίο έχει αναπτυχθεί στην χώρα μας την τελευταία δεκαετία. Είναι ένα πεδίο της σύγχρονης ελληνικής πολιτιστικής παραγωγής το οποίο έχει μεν βαθιές ρίζες στον ελληνικό πολιτισμό και την παράδοση του υπαίθριου χώρου, αλλά βρίσκεται ταυτόχρονα στην πρωτοπορία των καλλιτεχνικών αναζητήσεων, παγκοσμίως.
Θεωρώ ότι είναι ένα μοντέλο με εξαιρετική δυναμική και μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης τόσο στον αστικό ιστό όσο και στην ύπαιθρο του αγροτικού, ιστορικού ή φυσικού τοπίου. Είναι ένα μοντέλο το οποίο μπορεί να αναπτυχθεί σε συνεργασία με τοπικές κοινωνίες, κοινότητες και περιφέρειες και ο συσχετισμός του με τον πολιτιστικό τουρισμό, είναι νομίζω εμφανής.
Η συμμετοχή μας είναι μια ευκαιρία προώθησης ενός σύγχρονου ελληνικού δημιουργικού παραδείγματος στα πλαίσια μία παγκόσμιας πλατφόρμας προβολής που λαμβάνει χώρα κάθε τέσσερα χρόνια. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί…
