Μοναστήρια και Βαρδινογιάννης διεκδικούν περιουσίες πολιτών
Νομικίστικα τεχνάσματα και κινητοποιήσεις των κατοίκων από το ’70 μέχρι σήμερα
Του Σωτήρη Ληστή
Ένα θέμα που σκόπιμα, εδώ και 41 χρόνια, είναι θαμμένο από τα MME για ευνόητους λόγους. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Η ιστορία ξεκινάει το 1965 όταν η Mονή Ξενοφώντος υποβάλλει στο υπουργείο Γεωργίας αίτηση αναγνώρισης ιδιοκτησίας μιας έκτασης 53.800 στρ. που ξεκινά από την αρχή της χερσονήσου Σιθωνίας και καταλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της. Σ’ αυτή την έκταση βρίσκονται και 13.500 στρ. περίπου ιδιοκτησίας των χωριών Αγίου Νικολάου και Νικήτης. Είναι όλη η Βουρβουρού και μαζί τα 10 περίπου νησάκια της περιοχής. Το υπόλοιπο τμήμα της έκτασης είναι δημόσιο δάσος. Η προσπάθεια του μοναστηριού να αναγνωρισθεί η εν λόγω έκταση ως δική του, δεν τελεσφορεί. Φαίνεται η πολιτική συγκυρία δεν ήταν ευνοϊκή!
Το 1969 καταφεύγει στα μεγάλα μέσα. Γίνεται προσύμφωνο μεταξύ της Μονής και της ΣΕΚΑ Α.Ε. (Ομίλου Βαρδινογιάννη) και μεταβιβάζεται η επίδικη έκταση. Στο κείμενο του προσύμφωνου δίνεται και η δυνατότητα στη ΣΕΚΑ Α.Ε. να ενεργεί αντ’ αυτής! Με λίγα λόγια, αφού η Μονή δεν μπόρεσε να πετύχει την αναγνώριση το 1965, ανέλαβε ο Βαρδινογιάννης να προωθήσει την υπόθεση.
Έτσι, το 1971 επανέρχεται η Μονή με νέα αίτηση προς το Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δημοσίων Δασών (ΣΙΔΔ) προβάλλοντας την ίδια αξίωση. Το θέμα αναλαμβάνει το Δασαρχείο Πολυγύρου και τον Απρίλη του 1973 εκδίδει θετικό πόρισμα για τη Μονή! Στη συνέχει το ΣΙΔΔ βγάζει γνωμοδότηση όπου αναγνωρίζει την κυριότητα της έκτασης στη Μονή Ξενοφώντος.
Fast track άλλων εποχών
Αρχές Οκτωβρίου 1973 ο υπουργός Γεωργίας υπογράφει την απόφαση και τέλος του ίδιου μήνα υπογράφεται και το πρωτόκολλο παράδοσης στη Μονή. Στις 14/11/73 εκδίδεται από το υπουργείο η απόφαση άδειας πώλησης στη ΣΕΚΑ και στις 26/11/73 γίνεται το οριστικό συμβόλαιο το οποίο μεταγράφεται στο Υποθηκοφυλακείο της Συκιάς. Διαδικασίες εξπρές.
Όταν πληροφορηθήκαμε οι κάτοικοι την πώληση, δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι συνέβαινε κάτι τέτοιο, αφού μετά την προσάρτηση της Μακεδονίας στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος (1912) δεν υπήρξε καμία απαίτηση από κανένα μοναστήρι για τη συγκεκριμένη περιοχή. Ό,τι εκκρεμότητες και απαιτήσεις υπήρχαν από την πλευρά των μοναστηριών για την περιοχή της Σιθωνίας τακτοποιήθηκαν στο χρονικό διάστημα μεταξύ 1920 και 1935. Να αναφέρουμε σ’ αυτό το σημείο ότι στο παραπάνω χρονικό διάστημα αναγνωρίστηκαν περίπου 150.000 στρ. σαν μοναστηριακά, κύρια εκτάσεις δασικού χαρακτήρα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την περιοχή.
Ακολούθησαν διαμαρτυρίες, συλλαλητήρια και έτσι μετά την κατακραυγή του κόσμου και αφού έπεσε η χούντα, επί προεδρίας Ανδρουτσόπουλου (Απρίλης του 1974) ανακαλείται η απόφαση αναγνώρισης από το υπουργείο, αφού το ΣΙΔΔ έβγαλε σχετική γνωμοδότηση γιατί προέκυψαν «νέα στοιχεία». Δηλαδή, το ίδιο συμβούλιο με τον ίδιο προεδρεύοντα και την ίδια σύνθεση αποφάσισε να ανακαλέσει την απόφαση που είχε πάρει πριν από ένα χρόνο. Αυτό θα πει συνέπεια. Μετά από αυτή την εξέλιξη το συμβόλαιο ουσιαστικά ήταν στον αέρα. Έτσι το μοναστήρι και η ΣΕΚΑ Α.Ε. προσφεύγουν στο ΣΙΔΔ και στα δικαστήρια για να αναθεωρηθεί η ανακλητική απόφαση του Υπουργείου.
Σ’ αυτή τη φάση, λοιπόν, θα έλεγε κανείς ότι η υπόθεση έλαβε τέλος, αφού χάθηκαν όλα τα ερείσματα του μοναστηριού και της ΣΕΚΑ Α.Ε. Το συμβόλαιο πλέον δεν είχε καμία αξία και το μόνο που έμενε ήταν να ακυρωθεί τυπικά από το δικαστήριο, αφού αυτό το συμβόλαιο συντάχθηκε βάσει μιας απόφασης του υπουργείου που πλέον δεν υφίστατο.
Μεθοδεύσεις
Καταθέτει λοιπόν το Δημόσιο αγωγή για την ακύρωση του συμβολαίου και μετά από αναβολές εκδικάζεται το 1982, όπου το δικαστήριο την απορρίπτει για τυπικούς λόγους (δεν εγγράφηκε εγκαίρως στα οικεία βιβλία των διεκδικήσεων). Το Δημόσιο προσφεύγει στο Εφετείο το οποίο δεν αποφασίζει, επί της ουσίας, και από κει και πέρα ακολουθεί μια ατέρμονη δικαστική διαδικασία.
Στο διάστημα αυτό (1979) βγαίνει στο προσκήνιο και η Μονή Σίμωνος Πέτρα η οποία διεκδικεί 30.000 στρ. από τα 53.800 της επίδικης έκτασης. Είναι η περιοχή της Βουρβουρούς. Έτσι, μετά το 1980 οι αντίδικοι είναι: από τη μια μεριά η Μονή Ξενοφώντος και η ΣΕΚΑ Α.Ε. από την άλλη το Δημόσιο όπου παρεμβαίνουν και οι κοινότητες του Αγίου Νικολάου και Νικήτης και στη μέση η Μονή Σίμωνος Πέτρα που διεκδικεί από τους δύο αντίδικους τα 30.000 στρ.
Φτάνουμε στο 1995 όπου το δικαστήριο αποφασίζει να ορίσει μια επιτροπή πραγματογνωμόνων. Το πόρισμα της επιτροπής κατατίθεται το 2004 και αποφαίνεται ότι η έκταση είναι τμήμα μιας ευρύτερης περιοχής 75.000 η οποία παραδόθηκε μετά την απελευθέρωση στο ελληνικό Δημόσιο από το τουρκικό κράτος (1913), που σημαίνει ότι ανέκαθεν ήταν του Δημοσίου.
Μετά από αναβολές το δικαστήριο γίνεται το 2008 και αποφασίζει να μην αποφασίσει αφού και αυτό με τη σειρά του ορίζει μια άλλη επιτροπή εμπειρογνωμόνων ίσως επειδή δεν άρεσε στους δικαστές η προηγούμενη απόφαση της επιτροπής. Έτσι φτάνουμε στις 17 Σεπτέμβρη του 2014, 41 χρόνια μετά τη σύναψη του συμβολαίου. Και ξανά αναβολή… όποιος δεν θέλει να ζυμώσει δέκα μέρες κοσκινίζει.
Από ό,τι φαίνεται, λοιπόν, η υπόθεση αυτή δικαστικά δεν πρόκειται να τελειώσει. Στο μεταξύ, η περιοχή μένει χωρίς κτηματολόγιο αφού οι κάτοικοι δεν μπορέσαμε να δεχτούμε τη συνιδιοκτησία με τη ΣΕΚΑ Α.Ε. στα κτήματά μας. Επίσης, υπήρξαν και αγωγές από τη ΣΕΚΑ Α.Ε. σε ιδιοκτήτες, που βέβαια απορρίφθηκαν από τα δικαστήρια. Γενικά υπάρχει μια αβεβαιότητα για το μέλλον της περιοχής. Καλούμαστε να αποδείξουμε το αυτονόητο: ότι τα χωράφια και τα σπίτια μας που κατέχουμε εκατοντάδες χρόνια είναι δικά μας, ότι το δάσος είναι δημόσιο, προσβάσιμο από όλο τον κόσμο και όχι τσιφλίκι μοναστηριών και εφοπλιστών.
Βουλευτές είπα-ξείπα
Πολύ έγκαιρα το αίτημά μας απέναντι στην πολιτεία ήταν το θέμα να λυθεί πολιτικά-νομοθετικά. Μάταια, όμως, αφού οι βουλευτές των κυβερνώντων κομμάτων όταν ήταν στην αντιπολίτευση συμφωνούσαν μαζί μας αλλά όταν έπαιρναν την εξουσία ξεχνούσαν αυτά που υπόσχονταν και μας καθησύχαζαν λέγοντας ότι το θέμα θα το λύσει η δικαιοσύνη. Εμείς, όμως, δεν είμαστε ήσυχοι. Αν ήθελε η Δικαιοσύνη το θέμα θα είχε λυθεί πριν από δεκαετίες.
Στο μεγάλο αυτό διάστημα προκειμένου να δημοσιοποιήσουμε το δίκιο μας και τα αιτήματά μας πραγματοποιήσαμε συλλαλητήρια, καταλήψεις δρόμων κ.λπ. Το τελευταίο μεγάλο συλλαλητήριο ήταν αυτό της Ουρανούπολης, το 2008, όπου συμμετείχαν εκτός του Αγίου Νικολάου και κάτοικοι της Συκιάς, της Ορμύλιας και της Ουρανούπολης, αφού την εποχή εκείνη προέκυψαν αντίστοιχες διεκδικήσεις των μοναστηριών για τις περιοχές των παραπάνω χωριών.
Εν μέσω αυτών έσκασε και το σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Αξίζει να αναφερθεί ότι σ’ αυτό το συλλαλητήριο έγινε και καταπάτηση του Άβατου του Αγίου Όρους για πρώτη φορά από γυναίκες του Αγίου Νικολάου, της Συκιάς κ.ά., τυπικά σαν αντίδραση στις άδικες διεκδικήσεις των μοναστηριών τα οποία λειτουργούν πλέον σαν επιχειρήσεις.
Τελειώνοντας, παραθέτω ένα τμήμα του ψηφίσματος που εγκρίθηκε από τη λαϊκή συνέλευση των κατοίκων του Αγίου Νικολάου στις 31/8/2014:
Αποφασίζουμε ομόφωνα να ζητήσουμε από την κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα
α) Να πάρουν ανοιχτά θέση στο όλο ζήτημα.
β) Να βάλουν φραγμό σε όλα τα νομικίστικα τεχνάσματα της ΣΕΚΑ Α.Ε. (Ομίλου Βαρδινογιάννη) και να επιλύσουν το πρόβλημα με πολιτική-νομοθετική ρύθμιση, έτσι όπως ακριβώς ρυθμίστηκε και το θέμα της λεγόμενης βασιλικής περιουσίας.
* Ο Σ. Ληστής είναι δημοτικός σύμβουλος δήμου Σιθωνίας
