Συμβολή στη μνήμη η έκθεση με επιστολικά δελτάρια 1890-1920 στο Μουσείο Μπενάκη
Την Τρίτη 8 Απριλίου 2014, εγκαινιάζεται στο Κεντρικό κτήριο του Μουσείου Μπενάκη, έκθεση επιστολικών δελταρίων, με θέμα τη ζωή των Ελλήνων της περιοχής του Πόντου, το διάστημα 1890-1920, τα οποία προέρχονται από την ιδιωτική συλλογή του Στέργιου Π. Θεοδωρίδη. Πρόκειται για μία συλλογή, που συγκροτήθηκε μετά από επίμονες και επίπονες προσπάθειες είκοσι ετών και έρχεται στο φως.
Τα πολύτιμα θραύσματα της συλλογής, είναι κομμάτια της κοινωνικής, πολιτιστικής, εμπορικής και καθημερινής ζωής του τόπου, τα οποία σκοπό έχουν να εντάξουν το θεατή στο χώρο και το χρόνο που αυτή αναφέρεται. Η πληρότητα της συλλογής δίνει την ευκαιρία έτσι ώστε η καθημερινή ζωή, η επικοινωνία, η παιδεία, το εμπόριο, οι δραστηριότητες, και τα κτίρια της περιοχής θα μπορούσαν να αποτελέσουν κομμάτια μιας ενιαίας αφήγησης του τόπου και της περιόδου.
Η έκθεση χωρίζεται σε οκτώ ενότητες. Στις πρώτες τέσσερεις, παρουσιάζονται απόψεις των σημαντικότερων πόλεων της περιοχής, Τραπεζούντα, Σαμψούντα, Κερασούντα και μικρότερων περιφερειακών, Ερζερούμ, Αμάσεια, Σινώπη, Κοτύωρα, Ινέπολη κ.ά.
Στη συνέχεια, η θρησκευτική ζωή, ο πολιτισμός, η παιδεία και η καθημερινή ζωή ολοκληρώνουν την περιήγηση, εκεί όπου συμπαγείς ελληνικοί πληθυσμοί ήκμασαν για αιώνες.
Μοναδικά έγγραφα, φωτογραφίες και πανοράματα, συμπληρώνουν τα επιστολικά δελτάρια και γίνονται μάρτυρες του πείσματος των Ποντίων, να βελτιώσουν τη ζωή τους και να διατηρήσουν τη γλώσσα και τα έθιμά τους.
Η έκθεση πρωτίστως είναι μια συμβολή στην Μνήμη, σε καιρούς που η Μνήμη στηρίζει την ζωή και δίνει νέες προοπτικές. Βεβαίως, και μια συμβολή στην ιστορική έρευνα και την αισθητική.
Ζούμε μια «ανιστόρητη» πραγματικότητα με τις οθόνες να στάζουν διαστρέβλωση και τους τροϊκανούς υποτακτικούς να κηρύσσουν το τέλος της ιστορίας. Βλέπουμε τις νέες αναλγησίες πάνω στις ζωές των ανθρώπων και τις μνήμες εκείνων των «τουρκόσπορων» και των «παστρικών» να υποτάσσονται σε ένα κάρο βεβαιότητες. Βεβαιότητες που τάχα μας χάριζε αφενός η επιφανειακή ενασχόληση με την ιστορία ή η αμήχανη ιδεολογικοποίηση των ιστορικών γεγονότων και αφετέρου εκείνα τα ψυχαναγκαστικά διαβάσματα στο σχολείο που έπιαναν την σύγχρονη ιστορία με έναν ξεκομμένο πάντα τρόπο από τη ζωή μας που τα επένδυαν με έναν «εθνικό» μανδύα. Και οι δύο αυτές προσεγγίσεις υποβαθμίζουν την ιστορική εμπειρία, όχι μόνον των Ποντίων αλλά και γενικότερα των Ελλήνων της Ανατολής αφήνοντας χώρο σε εθνικιστικές απόψεις.
Όλα αυτά τα μικρά κομμάτια ενός πολιτισμικού μωσαϊκού εκείνου του μεταίχμιου Ανατολής και Δύσης έχουν ξεχωριστές πληροφορίες αλλά και μια συμπυκνωμένη δύναμη, την δύναμη της συνέχειας και ίσως θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο ξεχωριστών διαπραγματεύσεων ή και ανατροπών για τα μέχρι σήμερα επιφαινόμενα.
Οι μνήμες μπορεί να περιπλανώνται όμως επιμένουν και έχουν έναν δικό τους τρόπο να αντιστέκονται.
Άλλωστε όπως λέει και ο Μίλαν Κούντερα, «Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη».
info
Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1)
Εγκαίνια: Τρίτη, 8 Απριλίου 2014
Διάρκεια: 9 Απριλίου – 25 Μαΐου 2014
Οργάνωση – επιμέλεια: Στέργιος Π. Θεοδωρίδης
https://www.benaki.gr/index.asp?lang=gr&id=202020001&sid=1452
