Τι λένε οι «ωφελούμενοι» της επιδοτούμενης μη-εργασίας. Της Ρόζας Παπαδημητροπούλου
Πάνω σε πληθώρα ιστοσελίδων οι οποίες διαφημίζουν επιδοτούμενα προγράμματα μαθητείας που απευθύνονται κυρίως σε νέους πτυχιούχους κάτω των 30 ετών θα «σκοντάψει» σήμερα ένας νέος που αναζητά εργασία. Τέτοια είναι τα voucher, πρόγραμμα υλοποιούμενο μέσω Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης που χρησιμοποιείται από ιδιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας από τον ΟΑΕΔ, που χρησιμοποιούνται κυρίως από Δημόσιο και δήμους, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ. Μας έκανε πραγματικά εντύπωση σχετική ιστοσελίδα ενός ΚΕΚ που αναφέρει τα προγράμματα voucher ως «ευκαιρία για τους νέους που ωφελούνται, ώστε να γίνουν τα στελέχη του μέλλοντος για μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, ακόμα και για πολυεθνικές». Εντύπωση μας έκανε και ο χαρακτηρισμός «ωφελούμενοι» που αποδίδεται από τα ΚΕΚ στους 440.000 νέους, που μπορεί να απασχολήσει το πρόγραμμα στο έτος 2014-15. Επίσης, αναρωτηθήκαμε: πού βρίσκονται όλοι αυτοί οι νέοι και πώς νιώθουν, σε τι είδους κατηγορία εργαζόμενου κατατάσσουν τον εαυτό τους, τη στιγμή μάλιστα που η κυβέρνηση υπερηφανεύεται γι’ αυτές τις πρακτικές;
Νέα κατηγορία εργαζόμενου
Ώς τώρα, βέβαια, ξέρουμε ότι οι εργοδότες εκμεταλλεύονται πλήρως την ανάγκη των νέων ανέργων για λίγα χρήματα, καθώς οι όροι αμοιβής είναι απαράδεκτοι. Σε πολλές περιπτώσεις οι «ωφελούμενοι» θα πάρουν μαζεμένα τα χρήματα αφότου λήξει η πεντάμηνη σύμβασή τους και δεν είναι λίγες οι φορές που τα χρήματα θα καθυστερήσουν αρκετούς μήνες, ενώ το συνηθισμένο ποσό είναι 2.000 ευρώ το πεντάμηνο. Έτσι θεσμοθετείται η απλήρωτη εργασία για τον αμειβόμενο και η παροχή δωρεάν εργατικού δυναμικού για τον εργοδότη. Ένα από τα νέα φαινόμενα των καιρών, λοιπόν, είναι και μία νέα κατηγορία εργαζομένου. Ένας εργαζόμενος μόνος και ανασφαλής, χωρίς κανένα δικαίωμα, εν πολλοίς αόρατος, που δεν θα ξέρει πού να απευθυνθεί, ό,τι κι αν έχει να αντιμετωπίσει.
«Στο ίδιο πρόγραμμα μ’ εμένα πήραν συγχρόνως 40.000 άτομα. Το πρόγραμμα δίνει πάρα πολύ λίγα χρήματα. Είμαι πτυχιούχος και παίρνω 427 ευρώ το μήνα για οκτάωρο, χωρίς άδειες. Δεν είναι αυτό εργασία επί της ουσίας» λέει στον Δρόμο η Ιωάννα, νέα δασκάλα, 24 ετών, που από τον Ιανουάριο εργάζεται σε πρόγραμμα κοινωφελούς απασχόλησης του ΟΑΕΔ. Η ίδια σημειώνει ότι αυτά τα προγράμματα δεν εκπληρώνουν στο ελάχιστο ούτε καν το σκοπό για τον οποίο υποτίθεται ότι δημιουργήθηκαν. «Αυτά είναι προγράμματα μαθητείας, υποτίθεται. Όμως, έχω παραδείγματα από φίλους μου που εργάστηκαν σε voucher, που ενώ ήταν πτυχιούχοι, τους αντιμετώπιζαν σαν τα παιδιά για τα θελήματα. Ο εργοδότης τους ανέθετε αρμοδιότητες αναντίστοιχες με τη θέση που -υποτίθεται- ότι θα κάλυπταν. Φυσικά τους εργοδότες δεν τους ενδιαφέρει να κατακτήσουμε γνώσεις και εμπειρίες επειδή δεν πρόκειται ποτέ να μας προσλάβουν κανονικά. Ουσιαστικά, μας αντιμετωπίζουν σαν εργαζόμενους προσωρινούς, δεύτερης κατηγορίας. Δεν μας εντάσσουν σε μία εργασιακή κανονικότητα, δεν τους ενδιαφέρει κάτι τέτοιο…».
Η Ιωάννα καταλαβαίνει ότι καταφεύγει σε αυτές τις μορφές εργασίας επειδή δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική. «Ειδικά τα voucher είναι εξευτελισμός! Δυστυχώς έχουμε την τάση ό,τι δεν μας αρέσει ή έχει αποδειχτεί ότι είναι λάθος, αντί να το αλλάξουμε συνολικά να αλλάζουμε το όνομά του όπως στην περίπτωση των voucher. Είναι τα αντίστοιχα stage. Είναι προγράμματα κοροϊδίας για τους νέους. Ξέρω παραδείγματα συναδέλφων που εργάζονταν σε ιδιωτικά σχολεία και δεν ανανεώθηκε η σύμβασή τους επειδή στη θέση τους προσλήφθηκαν άτομα με πρόγραμμα voucher. Όμως θα μπορούσαν να είχαν γίνει άλλα πράγματα. Αρχικά υπάρχει ένα πολύ καλό δυναμικό. Τόσοι νέοι άνθρωποι μορφωμένοι, με όνειρα, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα πραγματικά πιο παραγωγικό σύστημα. Όλη η αντιμετώπιση είναι λάθος».
Δουλειά με ημερομηνία λήξης
Απογοητευμένοι από την «κανονική» αναζήτηση εργασίας, νέοι άνθρωποι μπαίνουν κατά χιλιάδες στον ίδιο δρόμο των προγραμμάτων, χωρίς φυσικά να μπορούν να δουν το… φως μιας «κανονικής» δουλειάς. «Δεν γίνεται να δουλεύει κάποιος έτσι σε όλη του τη ζωή. Ούτε μαθαίνει κάτι το χρήσιμο τελικά. Όταν έμαθα ότι με πήραν στο πρόγραμμα χάρηκα, αλλά δεν ενθουσιάστηκα. Νιώθω άτυχη και τυχερή μαζί. Τυχερή επειδή είμαι η μόνη από όσους γνωρίζω να εργάζονται με παρόμοια προγράμματα, που είμαι ευχαριστημένη με το περιβάλλον, τη συμπεριφορά απέναντί μου, κυρίως όμως δουλεύω πάνω στο αντικείμενό μου. Παρ’ όλα αυτά ξέρω ότι θα μείνω εκεί μέχρι τον Ιούλιο και μετά θα πρέπει να ψάξω για άλλη δουλειά».
Νέοι άνθρωποι, λοιπόν, μορφωμένοι στην πλειονότητά τους, οδηγούνται σε αυτό το σκλαβοπάζαρο που τα τελευταία χρόνια δημιουργεί μία νέα κατηγορία εργαζόμενου. Μεγάλες πολυεθνικές εκμεταλλεύονται στο έπακρο τους μνημονιακούς νόμους, απολύουν εργαζόμενους και στη θέση τους, με μηδενικό κόστος, προσλαμβάνουν voucher-άδες. Αυτοί οι τελευταίοι ψάχνουν ακόμα να δουν πού βρίσκονται, πού εντάσσουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτό το τοπίο της σύγχρονης εργασιακής δουλείας του 21ου αιώνα.
V for Voucherades
Την τρίτη της συνέλευση πραγματοποιεί η κίνηση V for Voucherades την Κυριακή στις 6.00 το απόγευμα. «Είμαστε οι νέοι-ες, έως 29 ετών, “ωφελούμενοι” της επιταγής -voucher-“εισόδου στην αγορά εργασίας” από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ. Είμαστε οι νέοι-ες που δεν δουλεύουμε, αλλά “μαθητεύουμε”. Εμείς, που παράγουμε έργο, αλλά δεν είμαστε εργαζόμενοι, εμείς, που περιμένουμε μήνες να πληρωθούμε, εμείς που είμαστε εκτεθειμένοι απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία, καθώς δε συμπεριλαμβανόμαστε σε κανένα νόμο, εμείς που φορολογούμαστε κανονικά, χωρίς να έχουμε ένσημα» γράφουν στο κάλεσμά τους. Και καταλήγουν: «Όλοι και όλες εμείς είναι ανάγκη να υψώσουμε το ανάστημα μας απέναντι στους διαμεσολαβητές-ΚΕΚ και στην αυθαιρεσία του υπουργείου».
Η συνέλευση θα γίνει στην Αθήνα, στον Πολυχώρο Αλληλεγγύης (Μέγαρο Ερμής, Πανεπιστημίου 56, 1ος όροφος).
