Να υπερασπιστούμε ένα ακόμα σημαντικό κοινωνικό αγαθό
Το μοντέλο της «άσκησης για όλους» (Μαζικός Λαϊκός Αθλητισμός) που αναπτύχθηκε στη χώρα μας, από το 1983 και μετά, είναι πλέον παρελθόν. Ως «προίκα» μας έμεινε η φιλοσοφία της εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης κάθε αθλητικής δραστηριότητας. Το συνταγματικό δικαίωμα όλων των πολιτών στη διά βίου άσκηση έχει αλλοιωθεί, υποβαθμιστεί και έπαψε να είναι δωρεάν.
Τα μνημόνια αλλά και οι αλλαγές που συντελούνται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, μετά τον Καλλικράτη, στραγγαλίζουν τον αθλητισμό ως κοινωνική δραστηριότητα και τον οδηγούν στο περιθώριο. Το μοντέλο δήμος-επιχειρηματίας θεωρεί ότι δεν υπάρχει ανταποδοτικότητα και οι όποιες υπηρεσίες στους πολίτες, πρέπει να πληρώνονται. Ο οικονομικός στραγγαλισμός των ΟΤΑ και ο ασφυκτικός έλεγχος από την Περιφέρεια και την κεντρική Διοίκηση, τους οδήγησε σε λογικές επιβολής οικονομικής συνδρομής και στα μαζικά προγράμματα άθλησης για όλους. Από το 2004 και μετά η επιλογή να πληρώνουν οι πολίτες προκειμένου να αθληθούν γενικεύτηκε και πήρε τη μορφή νομικής υποχρέωσης, προκειμένου να μπορούν να λειτουργήσουν οι δήμοι τα σχετικά προγράμματα. Το ξεφτισμένο κακέκτυπο προγραμμάτων «άθλησης για όλους» που λειτουργεί περιορισμένα η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού (ΓΓΑ), σήμερα, απαιτεί την υποχρεωτική είσπραξη διδάκτρων προκειμένου να λάβουν οι ΟΤΑ επιχορήγηση.
Από αγαθό, είδος πολυτελείας
Μέσα στον ασφυκτικό κλοιό της οικονομικής ύφεσης και των μνημονίων, οι δήμοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στην εφαρμογή αθλητικών προγραμμάτων με αποτέλεσμα ο αθλητισμός να αποτελεί είδος πολυτελείας στη δράση τους. Οι δαπάνες της Διεύθυνσης Μαζικού Αθλητισμού της ΓΓΑ κυμαίνοντας κατά μ.ό. σε 15 εκατ. ευρώ το χρόνο με εξαίρεση το 2012 που έφτασαν τα 29 εκατ. ευρώ, ποσό μικρότερο και από τον προϋπολογισμό του Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ 34 εκατ. ευρώ), ενώ οι δαπάνες του ΥΠΑΙΘ για τη Φυσική Αγωγή στην εκπαίδευση αντιστοιχούν στο 0,6% (1,35 εκατ.) του συνολικού προϋπολογισμού του.
Η εφαρμογή του Καλλικράτη αποδείχτηκε καταστροφική για τους ΔΑΟ. Οι περισσότεροι συγχωνεύτηκαν, μεγάλος αριθμός καταργήθηκε. Αυτό που απέμεινε σήμερα είναι τα κουτσουρεμένα προγράμματα της ΓΓΑ.
Η γιγάντωση του γραφειοκρατικού τέρατος των ΔΑΟ κατασπατάλησε το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών για τη Μαζική Άθληση, δημιούργησε πολλά λειτουργικά έξοδα, το 80% και πλέον του προϋπολογισμού τους, αφορούσε μη αθλητικές δαπάνες. Παρά τα τεράστια ποσά που ξοδεύτηκαν, το παραγόμενο αποτέλεσμα είναι αποκαρδιωτικό. Η Ελλάδα είναι τελευταία στον πίνακα των χωρών με το χαμηλότερο ποσοστό συστηματικά αθλουμένων πολιτών με 3%, όταν ο ευρωπαϊκός μ.ό. ξεπερνά το 40%. Επίσης, η χώρα εξακολουθεί να έχει το μεγαλύτερο ποσοστό πολιτών που δεν αθλήθηκαν ποτέ (67%), το χαμηλότερο ποσοστό πολιτών που αθλούνται στα πάρκα ή στη φύση (1,5%), το χαμηλότερο ποσοστό αθλούμενων σε αθλητικό σύλλογο 2% και 3% για τους αθλούμενους στο σχολείο και το πανεπιστήμιο.
Τα νούμερα αυτά είναι απολύτως συνυφασμένα με αρνητικούς δείκτες σωματικής και φυσικής κατάστασης, νοσηρότητας, αύξησης των παιδικών και χρόνιων παθήσεων, μυοσκελετικών και ψυχικών προβλημάτων και ιδιαιτέρως της παχυσαρκίας.
Για ένα νέο μοντέλο μαζικού αθλητισμού
Στην αντίληψή μας, κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα κάθε πολίτη είναι να έχει ίσες ευκαιρίες για συμμετοχή χωρίς διακρίσεις στον αθλητισμό, στην ενεργητική ενασχόληση με αγωνίσματα και αθλήματα, στη φυσική άσκηση εκεί που ζει, σπουδάζει και εργάζεται. Να έχει δικαίωμα στη λήψη των αποφάσεων.
Επομένως, κεντρικό στοιχείο μιας εναλλακτικής στρατηγικής για την ανάπτυξη αυτού του αθλητισμού είναι η στήριξη των τριών πυλώνων: Της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού στην εκπαίδευση, των δράσεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του «αθλητισμού για όλους», του ερασιτεχνικού αγωνιστικού και σωματειακού αθλητισμού. Η εφαρμογή αυτού του προστατευτισμού στον αθλητισμό, αποτελεί, θέση στρατηγικού χαρακτήρα.
Με βάση αυτές τις σκέψεις προτείνουμε ένα νέο μοντέλο Μαζικού Λαϊκού Αθλητισμού (ΜΛΑ) με βασικές επιλογές:
• Δημιουργία κεντρικού ενιαίου φορέα Μαζικού Αθλητισμού στη ΓΓΑ, με αυτοτελή διοίκηση και λειτουργία. Ο φορέας αυτός ασκεί επιτελικό έργο, εκπονεί και χαράζει την εθνική στρατηγική για τον ΜΛΑ, συντονίζει πανελλαδικά, ελέγχει τη νομιμότητα και εφαρμογή των προγραμμάτων, παράγει εθνικής εμβέλειας δράσεις.
• Δημιουργία εθνικού συστήματος φυσικής αγωγής και μαζικού αθλητισμού με προσανατολισμό σε δράσεις που αξιοποιούν τις φυσικές ικανότητες, περπάτημα, δρόμος, κολύμπι, ποδήλατο κ.λπ.
• Σταθερή χρηματοδότηση του συστήματος από τον κρατικό Προϋπολογισμό και βασικές εισροές από παραγόμενο οικονομικό εισόδημα του επαγγελματικού αθλητισμού (φορολόγηση εισιτηρίων, μετεγγραφών, υπογραφής συμβολαίων, συμβόλαια προπονητών κ.λπ.).
• Διάλυση ή αναμόρφωση όλων των ΔΑΟ των μεγάλων πόλεων με δημιουργία αποκεντρωμένων δομών στις δημοτικές κοινότητες. Η δημιουργία δημοτικών αθλητικών επιτροπών, με συμμετοχή των εκπροσώπων αθλητικών φορέων μπορεί να λειτουργήσει θετικά.
• Είναι αναγκαίο και σκόπιμο να θεσμοθετηθεί η συμμετοχή των αθλουμένων και των σωματείων στο Διοικητικό Συμβούλιο των ΔΑΟ με ελεύθερες και δημοκρατικές διαδικασίες.
• Είναι αδιανόητο για δραστηριότητες μαζικής άθλησης να πληρώνουν χαράτσι οι συμμετέχοντες. Αναγνωρίζουμε πως μόνο για δραστηριότητες υψηλού κόστους μπορεί να υπάρχει μια μικρή συνδρομή, που δεν μπορεί να συγκρίνεται με ποσά του ιδιωτικού τομέα,
• Στροφή σε δραστηριότητες ήπιας και ανέξοδης μορφής με σκοπό την ευρωστία, αναψυχή και υγεία.
• Βασικές δραστηριότητες θα πρέπει να είναι το περπάτημα στην πόλη, στο άλσος, στο βουνό, στην πλατεία, στην παραλία κ.λπ. Το ελεύθερο και ελεγχόμενο τρέξιμο, όλα τα είδη χορού, το ποδήλατο, το σκέιτ, το ρόλερ, το κολύμπι, η ελεύθερη και ενόργανη γυμναστική, η γυμναστική με μουσική, γιόγκα, πιλάτες, αερόμπικ στο νερό, η θεραπευτική γυμναστική, οι ελεύθερες ασκήσεις δύναμης, η ορειβασία, η αναρρίχηση, η υπαίθρια ζωή, η νυχτερινή δραστηριότητα, το χιόνι, ο αθλητικός τουρισμός. Επίσης, η αναβίωση παραδοσιακών παιγνιδιών , στοιχεία από τα αγωνιστικά σπορ, όπως το βόλεϊ, μπάσκετ, ποδόσφαιρο με μαζικό χαρακτήρα.
• Ανάδειξη νέων αθλημάτων που προωθούν την διαφυλλικότητα και μειώνουν τις αντιθέσεις, όπως μεικτά αθλήματα (κόρφμπολ, ποδοβόλεϊ, μεικτό βόλεϊ, μεικτό beach βόλεϊ).
• Για την ανάπτυξη των δράσεων μπορούν να χρησιμοποιούνται:
Τα προαύλια και οι αθλητικές εγκαταστάσεις των σχολείων, τα κλειστά γυμναστήρια και τα υπόστεγα των σχολείων. Τα δημοτικά γήπεδα, μεγάλες πλατείες, αλσύλλια, παιδικές χαρές, θάλασσες, πισίνες, κόλποι και παραλίες, επανδρωμένα γυμναστήρια, υπαίθρια γυμναστήρια, λόφοι και βουνά, μεγάλοι δρόμοι, ανηφόρες και κατηφόρες, ελεύθεροι χώροι, παλαιά μεγάλα αναξιοποίητα κτίσματα, κατασκηνώσεις κ.ά. Γενικά να αξιοποιούνται όλα τα φυσικά μέρη.
Όλες οι δραστηριότητες θα πρέπει να είναι προγραμματισμένες, σταθερές, σαφείς και να μην έχουν επετειακό χαρακτήρα ή να γίνονται μόνο μια φορά.
Μπορεί, π.χ., κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα να γίνεται ποδηλατοδρομία, κάθε Σάββατο πρωί αερόμπικ σε μια πλατεία, να κλείνει κάθε Παρασκευή απόγευμα ένας δακτύλιος και να μπορούν οι πολίτες να τρέχουν ή να περπατούν, κάθε δεύτερη Κυριακή να οργανώνεται δρόμος υγείας, να κλείνει ένας μεγάλος δρόμος και να στήνονται πρόχειροι φιλέδες και να γίνονται αγώνες βόλεϊ.
Αυτό είναι το πρώτο μέρος του αφιερώματός μας. Την επόμενη εβδομάδα θα ακολουθήσει το δεύτερο μέρος που θα αφορά το προσωπικό, τις εγκαταστάσεις και τη σχέση σωματείων και ΟΤΑ.
Πηγή: Αθλητικό Τμήμα ΣΥΡΙΖΑ
Ν.Κ.
