Από τη θεωρία στην πράξη της προστασίας των δημόσιων αγαθών
Μια άκρως ενδιαφέρουσα εκδήλωση πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και η κίνηση SOSτε το νερό στη Θεσσαλονίκη, με καλεσμένους ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης από την Τουρκία και τη Γαλλία, που μετέφεραν τις δικές τους εμπειρίες της μάχης ενάντια στην ιδιωτικοποίηση ενός δημόσιου αγαθού.
Η Αν λε Στρατ, αντιδήμαρχος του Παρισιού, που παρακολούθησε και πρωτοστάτησε στο ζήτημα της ανάκτησης από το δήμο της εταιρίας ύδρευσης της γαλλικής πρωτεύουσας, έζησε την αντίστροφη διαδικασία από όσα αντιμετωπίζουν σήμερα οι Θεσσαλονικείς. Οι Γάλλοι πέτυχαν μια ιδιωτική εταιρία ύδρευσης να γίνει και πάλι δημόσια, εκμεταλλευόμενοι την αλλαγή συσχετισμού στο δημοτικό συμβούλιο του Παρισιού.
Από την άλλη, ο Τούρκος δήμαρχος του Δικελί, Οσμάν Οζγκιουβέν, παλεύει μαζί με τους δημότες για κοινωνικές παροχές και το δικαίωμα όλων στην πρόσβαση στα δημόσια αγαθά. Έχει θεσπίσει μια άλλη τιμολόγηση του νερού, ενώ αρκετές φορές έχει βρεθεί ενώπιον της Δικαιοσύνης, υπερασπιζόμενος τον τόπο του.
Σημαντικό στοιχείο η κινητοποίηση των πολιτών
Η Αν λε Στρατ και ο Οσμάν Οζγκιουβέν βρέθηκαν για δύο ημέρες στη Θεσσαλονίκη, συναντήθηκαν με φορείς, παραχώρησαν συνεντεύξεις Τύπου και είπαν πολλά και ενδιαφέροντα κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης του Ινστιτούτου Πουλαντζά, με το κοινό να συζητά για το πώς οι αγώνες μπορούν να περάσουν από τη θεωρία στην πράξη.
«Γνωρίσαμε στο Παρίσι για 25 χρόνια την ιδιωτικοποίηση του νερού. Θελήσαμε να ξαναπάρουμε στα χέρια μας το νερό. Ιδρύσαμε μια επιχείρηση δημοτική και δημόσια για τη διαχείρισή του» είπε η Ανν λε Στρατ, αντιδήμαρχος Παρισιού και πρόεδρος της Eau de Paris, που είναι η δημοτική εταιρία για το νερό.
«Η κινητοποίηση των πολιτών είναι σημαντικό στοιχείο, όπως και η πολιτική στήριξη. Στην Ελλάδα προσπαθούν να στραγγαλίσουν τις δημόσιες υπηρεσίες και τις κερδοφόρες δημόσιες υπηρεσίες. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις γι’ αυτό ενδιαφέρονται για το νερό. Γιατί είναι αποδοτικό. Μόνο αν αντιληφθεί ο κόσμος αυτό που συμβαίνει μπορείς να πετύχεις πραγματικά πολλά πράγματα» τόνισε σε σχετική ερώτηση για τις κινηματικές πρακτικές που ακολούθησαν στο Παρίσι και για την ενεργοποίηση του κόσμου.
Στη συνέχεια η κ. Λε Στρατ ανέλυσε τα οφέλη που είχε ο Δήμος του Παρισιού από την επανάκτηση του νερού. Το οικονομικό όφελος για το Δήμο ανήλθε στα 35 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, ενώ η τιμή του που κατά την περίοδο της ιδιωτικοποίησης παρουσίαζε συνεχή αύξηση, μειώθηκε κατά 8% και είναι κάτω από το μέσο όρο της Γαλλίας, ενώ είναι και 40% μειωμένη σε σχέση με τα περίχωρα της πόλης όπου το νερό διαχειρίζεται ιδιωτική εταιρία.
Αξίζει να αναφερθεί πως κατά τη διάρκεια των 25 χρόνων που η διαχείριση του νερού γινόταν από ιδιωτική εταιρία, η τιμή του νερού παρουσίασε αύξηση κατά 200%. Επιπλέον, η νέα εταιρία ασκεί κοινωνική πολιτική με αρωγή για τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.
Την ίδια στιγμή ο έλεγχος στη διαχείριση επιτυγχάνεται από ένα συμβόλαιο στόχων ανάμεσα στον Δήμο και στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας στο οποίο συμμετέχουν και αιρετοί, εκπρόσωποι της κοινωνίας και των εργαζομένων αλλά και από ένα ανεξάρτητο παρατηρητήριο στο οποίο συμμετέχουν επιστήμονες και εκπρόσωποι της κοινωνίας.
Αποκαλυπτικά ήταν όσα είπε η αντιδήμαρχος του Παρισιού για τις δημόσιες επιχειρήσεις, αλλά και πώς αξιολογείται ως ζήτημα δημοκρατίας η διαχείριση των δημόσιων αγαθών.
«Αν και γενικά η δημόσια διαχείριση έχει κατηγορηθεί ως μη αποτελεσματική, εμείς καταφέραμε να κάνουμε και επενδύσεις και υποδομές. Υπάρχουν εναλλακτικές απέναντι στην ιδιωτική διαχείριση. Αυτό που πρέπει να υπάρχει είναι μια ισχυρή πολιτική θέληση να εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον και όχι τα ιδιωτικά συμφέροντα» υπογράμμισε η Αν λε Στρατ.
Στο Παρίσι, όταν έληξε η σύμβαση με τις ιδιωτικές εταιρίες Veolia και SUEZ (εταιρία που διεκδικεί και την ΕΥΑΘ) η δημοτική αρχή επέλεξε να μην ανανεώσει τη σύμβαση. Η πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων προέρχονταν από την Αριστερά.
«Θεωρήσαμε ότι ήταν θέμα τοπικής δημοκρατικής διακυβέρνησης», τόνισε αναφερόμενη σε μια άλλη σχέση πολιτικού και πολίτη, που οικοδομείται στη βάση της υπεράσπισης της δημόσιας σφαίρας.
Όσο για το πώς κατά τη γνώμη της το νερό οδηγήθηκε στο παρελθόν σε ιδιώτες, η απάντησή της είναι αφοπλιστική: «Ήταν απευθείας ανάθεση σε δύο εταιρίες οι οποίες μοιράστηκαν τις δύο όχθες του Σηκουάνα. Οφείλεται στον τότε Δήμαρχο Ζακ Σιράκ ο οποίος είχε καλές σχέσεις με στέλεχος της μίας εταιρίας».
Απαντώντας σε βολές που έχει δεχτεί κατά καιρούς αλλά και από τη Θεσσαλονίκη από στελέχη της SUEZ πως το παράδειγμα του Παρισιού θα αποτύχει, η κ. Λε Στρατ απαντά: «Έχω συνηθίσει να ακούω αυτές τις απόψεις από τέτοιες εταιρίες. Το πείραμα του Παρισιού αποτέλεσε επανάσταση για τη δημόσια διαχείριση ενώ τέτοιες απόψεις στερούνται επιχειρημάτων. Αποδείξαμε στο Παρίσι ότι η δημόσια διαχείριση είναι δυνατή και άρα μπορεί να πετύχει και στην Ελλάδα».
Ο δήμαρχος των φτωχών
«Το σύνθημά μας είναι πως το νερό είναι ένα κοινό αγαθό του λαού» ανέφερε ο Οσμάν Οζγκιουβέν, Δήμαρχος στο Δικελί της Τουρκίας που βρίσκεται απέναντι από τη Μυτιλήνη.
«Πιστεύω ότι αν θέλουμε να έχουμε δημοκρατία πρέπει να συμπεριφερόμαστε στο νερό σαν ανθρώπινο δικαίωμα» τόνισε.
«Στο κράτος μας υπάρχει νόμος ότι πρέπει να δίνουμε το νερό στο λαό με κέρδος όχι λιγότερο από 10%.
Αλλά οι νόμοι δεν είναι πάντοτε κοντά στους ανθρώπους και δεν είναι πάντα δίκαιοι. Το σύστημα βλέπει το λαό σαν πελάτη του. Για το νερό όμως υπάρχει το δίκιο της ζωής» υπογράμμισε.
«Παγκοσμίως κάθε χρόνο 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από έλλειψη καθαρού νερού. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι δεν έρχονται στη ζωή για να πεθάνουν από έλλειψη νερού και φαγητού. Πιστεύω ότι κάποιες φορές πρέπει, για να κάνουμε το σωστό, να παίρνουμε και ρίσκα. Να κάνουμε άλλα από αυτά που λέει ο νόμος» τόνισε.
Ο κ. Οζγκιουβέν διώχθηκε από το κράτος για την απόφασή του να δίνει στους δημότες το νερό δωρεάν, όμως η συμπαράσταση που του έδειξε ο λαός κατέληξε στην αθώωσή του.
Μείωσε την τιμή κατά 50%!
«Ξεκινήσαμε μειώνοντας κατά 50% την τιμή για όσους εργάζονταν ώστε το νερό να φτάνει στα σπίτια μας, και συνεχίσαμε με διαγραφή των χρεών φτωχών οικογενειών» τόνισε ο Οσμάν Οζγκιουβέν.
«Πιστεύουμε ότι το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα και έτσι αποφασίσαμε να δώσουμε το νερό δωρεάν μέχρι και για 13 κυβικά το μήνα για κάθε οικογένεια. Αν κάποιος τα ξεπεράσει πληρώνει το σύνολο του ποσού. Έτσι και το νερό προσφέρεται στο λαό και ο λαός εξοικονομεί νερό για να μη ξεπεράσει το όριο» είπε ο κ. Οζγκιουβέν παρουσιάζοντας έναν εναλλακτικό και δίκαιο τρόπο διαχείρισης του νερού.
«Αν δεν κινηθούμε σήμερα σωστά, σίγουρα οι μελλοντικοί πόλεμοι θα είναι για το νερό» υπογράμμισε. «Εγώ πιστεύω ότι αν είναι στο χέρι του Δήμου θα πρέπει να πάρει μια σωστή απόφαση χωρίς καν να χρειαστεί να γίνει το δημοψήφισμα. Ο Δήμος δεν πρέπει να επηρεάζεται από το κράτος» είπε σε ερώτηση που του έγινε για τη Θεσσαλονίκη και την πώληση της ΕΥΑΘ. Αστειευόμενος μάλιστα προσέθεσε: «Το χειρότερο που μπορεί να του συμβεί (σ.σ. του Δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γ. Μπουτάρη) είναι να του αφαιρέσουν το αξίωμα, αλλά δεν πειράζει!».
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως στο Δικελί ισχύουν διαφορετικά τιμολόγια για οικογένειες και μεγάλες επιχειρήσεις, μέτρο που όπως είπε η Ανν λε Στρατ, σκέφτεται και το Παρίσι να εφαρμόσει.
Κ.Μ.
Οφέλη από την επανάκτηση του νερού
Παρίσι
– 35 εκατ. ετησίως το οικονομικό όφελος για τον Δήμο
– 8% μείωση της τιμής
– 40% μειωμένη τιμή σε σχέση με τα περίχωρα της πόλης όπου το νερό διαχειρίζεται ιδιωτική εταιρία
– 200% αύξηση της τιμής στη διάρκεια των 25 χρόνων που η διαχείριση του νερού γινόταν από ιδιωτική εταιρία
– Δυνατότητα άσκησης κοινωνικής πολιτικής για τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.
Δικελί
– 50% μείωση τιμής για όσους εργάζονται ώστε το νερό να φτάνει στα σπίτια
– Διαγραφή των χρεών φτωχών οικογενειών
– Δωρεάν μέχρι και 13 κυβικά νερού το μήνα
– Διαφοροποιημένο τιμολόγιο για οικογένειες και μεγάλες επιχειρήσεις
