Της Σταματίας Καλλιβωκά*
Αγαπητέ μαθητή της Γ’ Λυκείου εν έτει 2015
Είδα τη δημοσίευσή σου στις «εξομολογήσεις» ενός ηλεκτρονικού περιοδικού που έλεγε «Πανελλήνιες: 2,5 μήνες, 10 εβδομάδες, 70 μέρες, 1.690 ώρες», εντόπισα την αγωνία στο πρόσωπό σου καθώς περίμενες το λεωφορείο που θα σε πήγαινε στο κοντινό φροντιστήριο, ένιωσα την αγανάκτησή σου στην φράση «μήπως να ξαναδώσω του χρόνου;», θαύμασα το ταλέντο σου σε εκείνο το σκίτσο που εξείχε από το βιβλίο της έκθεσης.
Για να σε παρηγορήσω, θα σου πω πως αυτό που βιώνεις αυτή τη στιγμή το έχουν ζήσει χιλιάδες άνθρωποι πριν από εσένα. Αλλά και τώρα που μιλάμε, χιλιάδες περνούν από την ίδια διαδικασία. Το σχολείο, το πρωί, με μια σημαντική πλειοψηφία καθηγητών να παραδίδει μαθήματα χρησιμοποιώντας ως βάση την ύλη των φροντιστηρίων, με το διάβασμα στα διαλείμματα για το απογευματινό σου μάθημα, την παράλειψη του μεσημεριανού ύπνου για να προλάβεις να λύσεις όσα δεν έκανες στο διάλειμμα και την ουσιαστική μελέτη στο φροντιστήριο, μέχρι το βράδυ. Για να μη μιλήσω για την προσπάθεια να βγάλεις την νέα ύλη ξενυχτώντας, που καταλήγει σε ύπνο πάνω στο βιβλίο και επιπλέον υλικό για τα αυριανά διαλείμματα (μα ήπια καφέ, πώς έγινε αυτό;).
Κανείς δεν βγαίνει χαμένος προσπαθώντας να διεκδικήσει τα όνειρά του. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η εισαγωγή των φοιτητών στα ελληνικά πανεπιστήμια, τα τελευταία χρόνια, στερεί από τους μαθητές πολύτιμο χρόνο που, κάλλιστα, θα μπορούσαν να τον αφιερώσουν στο να αθληθούν, να ψυχαγωγηθούν, να εξελιχθούν και να μάθουν να κυνηγούν στόχους, πέρα από τις ατελείωτες σελίδες των σχολικών (και μη) βιβλίων.
Δεν γράφω όμως για να επικρίνω το σύστημα, πάντα έτσι γινόταν και προσπαθούμε για να αλλάξει κάποια στιγμή. Γράφω για να το δεις εσύ που ανεβάζεις πυρετό επειδή ξέχασες ένα κείμενο στην Ιστορία, που βγάζεις σπυράκια (κυριολεκτικά και μεταφορικά) όταν λύνεις ασκήσεις και που χάνεις τον ύπνο σου για να «παπαγαλίσεις» κάτι που, πιθανότατα, του χρόνου τέτοια μέρα δεν θα θυμάσαι.
Μα τι σου λέω τώρα, αν δεν ξέρεις την κάθε λέξη σε εκείνη την σελίδα δεν έχεις καμιά ελπίδα να μπεις στη σχολή που θέλεις-σου λένε. Λες να μην θυμάμαι το άγχος που είχα όταν έπρεπε να θυμηθώ το «Οι ραγδαίες εξελίξεις που γνώρισε ο σύγχρονος κόσμος στον αγροτικό και οικονομικό τομέα άσκησαν σοβαρές πιέσεις στον ελλαδικό χώρο»; Ή τους αμέτρητους καφέδες και τον ύπνο πάνω από τα βιβλία στις 03.00π.μ.;
Μπορώ όμως να θυμηθώ και τι συνέβη όταν οι συνθήκες με οδήγησαν να ξαναδώσω Πανελλήνιες Εξετάσεις και να αλλάξω σχολή. Αίσθηση σιγουριάς, αγώνας με διάβασμα σε λογικό πλαίσιο, βόλτα για γυμναστική και αλλαγή παραστάσεων κάθε μέρα (ναι αμέ!), ψυχαγωγία, επαφή με την σχολική ύλη και με άλλα μέσα για καλύτερη κατανόηση και απόλυτη ηρεμία μέχρι και την στιγμή που έφτασε η κόλλα των θεμάτων στα χέρια μου.
Ναι, η πρώτη φορά διέφερε από τη δεύτερη σημαντικά και θα βιαστείς να μού πεις «ε ναι, αφού δεν σε πίεζε ο χρόνος!». Έχεις δίκιο, ήταν και αυτό.
Ήταν όμως και η οριστική απομάκρυνση από την ιδέα «αν δεν σπουδάσεις στην μία και μοναδική σχολή που θες, δεν θα πετύχεις ποτέ όσα οραματίζεσαι για το μέλλον σου!».
Πραγματικά, αξίζει να είσαι φοιτητής. Ανοίγεται μπροστά σου ένας κόσμος γεμάτος ευκαιρίες για δημιουργικότητα, εξειδίκευση, κινητοποίηση, ταξίδια, κοινωνικές σχέσεις, άπλετη μάθηση που δεν περιορίζεται στα εγχειρίδια.
Αλλά όλοι θέλουμε να είσαι ένας σωματικά και ψυχικά υγιής φοιτητής, σωστά;
Επομένως ναι, θα σου κάνει καλό να αποκολληθείς από τα στερεότυπα του τύπου: «Μόνο Ιατρική» και «μόνο Νομική»: Αν δεν το ξέρεις, θα σου το πω τώρα. Υπάρχουν και τα μεταπτυχιακά, υπάρχουν και οι κατατακτήριες εξετάσεις, υπάρχουν και πάρα πολλοί οργανισμοί που δεν ζητούν ένα και μοναδικό πτυχίο, αλλά ανθρώπους με επικοινωνιακές δεξιότητες, πείρα και θέληση. Δουλειά σου είναι να ψάξεις να βρεις τι σου ταιριάζει, πού θα μπορούσες εύκολα να ενταχθείς και να εξελιχθείς. Να αποκτήσεις δεξιότητες, όπως ξένες γλώσσες και Πληροφορική (πού να ήξερα τότε πως θα με βοηθούσαν να ταξιδέψω αυτά τα εφόδια). Και να αποκλείσεις όσα βαριέσαι να μάθεις. Προσωπικό παράδειγμα, αν ήμουν στην Ιατρική, είτε θα λιποθυμούσα στους διαδρόμους του νοσοκομείου, είτε θα χασμουριόμουν σε κάποιο αμφιθέατρο φορώντας άσπρη ρόμπα (μην μου το χαλάς, έτσι το έχω φανταστεί).
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη και από τις δύο γιαγιάδες μου που ήθελαν τόσο να γίνω γιατρός για να τους γράφω συνταγές και τώρα δακρύζουν διαβάζοντας αυτό το κείμενο.
«Αν δεν βγάλεις 19,9 χάθηκες!»: 19,9 βγάζουν ορισμένοι… Αϊνστάιν, που τους υπερ-θαυμάζω και τους προσκυνώ, αν τύχει και τους συναντήσω. Εμείς οι κοινοί θνητοί, πάλι, μπορούμε απλώς να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε στο χρονικό διάστημα που μας δίνεται. Προσοχή εδώ, μην επαναπαύεσαι. Το καλύτερο θα πει να μοχθήσεις, να μπεις σε πρόγραμμα, να διαβάσεις και να ερευνήσεις τόσο που στο τέλος, ακόμα και καλά να μην γράψεις θα μπορείς να πεις «Έκανα πραγματικά ό,τι περνούσε από το χέρι μου». Είναι πολλοί οι παράγοντες που καθορίζουν το αν θα περάσεις και σε ποιο Τμήμα θα μπεις τελικά. Τον ένα και μοναδικό που εσύ διαχειρίζεσαι, αξιοποίησέ τον όσο καλύτερα μπορείς.
«Αξίζει να κλειστείς αιωνίως στο σπίτι και να βγάζεις σπυράκια από το άγχος, αξίζει να πίνεις εκατό καφέδες την ημέρα κάνοντας κακό στην υγεία σου. Για το όνειρό σου». Αλλά ακόμα περισσότερο αξίζει να βγεις μια βόλτα και να διαβάσεις δίπλα στη θάλασσα, να κάνεις γυμναστική και να πίνεις φυσικούς χυμούς, αξίζει να κοιμάσαι και να ξυπνάς σε λογικά πλαίσια, κάνοντας έτσι τις ώρες διαβάσματος λίγο λιγότερες, αλλά περισσότερο αποδοτικές. Μια ιδέα είναι και αυτή…
«Αν δεν μπω στην πρώτη μου επιλογή, θα τα παρατήσω όλα και θα κλαίω από το πρωί μέχρι το βράδυ»: Το ξέρω πως θυμάσαι που όταν ήσουν παιδάκι είχες φτιάξει το δικό σου περιοδικό με κάτι λοξά και ακατανόητα γράμματα και θεωρείς πως αυτό το παιδικό όνειρο απλώς πρέπει να εκπληρωθεί γιατί σε γέμιζε και θα σε γεμίζει. Εφόσον, λοιπόν, μια ενασχόληση σε κάνει χαρούμενο άνθρωπο, ποιος ο λόγος να σταματήσεις να την κάνεις; Επειδή δεν έβγαλες 19,9; Επειδή ξέχασες μια σελίδα στην Ιστορία/ στον Προγραμματισμό;
Έχει περάσει ποτέ από το μυαλό σου ότι με τη δύναμη του Διαδικτύου, της ομιλίας και των διασυνδέσεων μπορείς να δικτυωθείς όπου θέλεις και να μάθεις όσα θέλεις; Μπορείς να τα εκμεταλλευτείς όλα αυτά, όποιος και αν είσαι, όπου και αν σπουδάζεις. Αρκεί να δείξεις ενδιαφέρον.
Σκοπός σου αγαπητέ μαθητή της Γ’ Λυκείου, αν θες να γίνεις φοιτητής, δεν είναι να είσαι ένα εξουθενωμένο ρομπότ που παπαγαλίζει καλύτερα και από τους πολιτικούς. Είναι να ακολουθήσεις ένα από τα πολλά πράγματα που σού ταιριάζουν, να έχεις διάθεση να γίνεις σε αυτόν τον τομέα όσο καλύτερος μπορείς και να μαθαίνεις, όχι όπως μάθαινες ως τώρα. Αλλά βλέποντας, κάνοντας, συζητώντας και ακούγοντας.
Με απόλυτη ηρεμία, άπλετη τόλμη και αυτή την ιδέα ριζωμένη καλά στον νου σου: «Η ζωή δεν τελειώνει μετά τις Πανελλήνιες, αρχίζει».
Και οι δρόμοι που ανοίγονται μπροστά σου είναι πολύ περισσότεροι από όσους μπορείς να φανταστείς. Γιατί πολλές φορές τα όνειρα σε βρίσκουν, όσο εσύ παλεύεις για να βρεις κάτι άλλο… Γι’ αυτό οφείλεις να έχεις τα μάτια σου ανοιχτά και να σκέφτεσαι αισιόδοξα. Όλα θα πάνε καλά. Και αν δεν πάνε και τόσο, μπορείς απλά να ξαναπροσπαθήσεις.
ΥΓ. Πράγματα που σου αρέσουν μπορεί να μην είναι μέρος των ελληνικών Πανεπιστημίων ή ΤΕΙ. Μπορεί να βρίσκονται στο εξωτερικό ή να είναι κάποιο είδος τέχνης που δεν έχει αναγνωριστεί ακόμα ως αντικείμενο μάθησης. Αν η επιτυχία στις Πανελλήνιες είναι μακριά από εσένα για λόγους όπως τα κενά σε προηγούμενες τάξεις ή οι διαφορετικές κλίσεις σου και έχεις πάρει την οριστική απόφαση να μη δώσεις, εννοείται μπορείς να δικτυωθείς, ψάχνοντας. Γιατί αν κάτι μας μαθαίνει το να είσαι 20+ χρονών στην Ελλάδα του 2015, είναι ο εθελοντισμός, οι δοκιμές σε πολλά αντικείμενα και η συνεχής προσπάθεια!
* Η Σταματία Καλλιβωκά είναι φοιτήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, του Πανεπιστημίου Πατρών
