Τέλη του 2008, έγραψα στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία ένα μεγάλο άρθρο για το Χημείο. Οι μαστόροι δούλευαν στο εσωτερικό και το εξωτερικό του μεταμορφώνοντας ένα παραμελημένο, κακοποιημένο και σαραβαλιασμένο κτήριο σε παλάτι, έτσι όπως το είχε σχεδιάσει ο Ερνέστος Τσίλερ πριν από ένα αιώνα. Έχοντας μπει άπειρες φορές στο κτήριο της Φυσικομαθηματικής Σχολής, από τα χρόνια της δικτατορίας, σε συνελεύσεις και καταλήψεις, η εικόνα που είχα στη μνήμη μου δεν υπήρχε πια. Ό,τι είχε προστεθεί είχε αφαιρεθεί. Το κτήριο ήταν όπως το γέννησε η μάνα του, γυμνό και φρέσκο. Ούτε συνθήματα ούτε ραγίσματα. Μόνο τα έδρανα στο αμφιθέατρο και οι πάγκοι των εργαστηρίων είχαν απομείνει στη θέση τους. Πρόσθετα τοιχία και χωρίσματα, ντουλάπες, σωληνώσεις, έπιπλα και σαβούρες, τα πάντα είχαν εξαφανιστεί. Μόνο φρεσκοβαμμένοι τοίχοι, υπέροχες μαρμάρινες σκάλες, περίτεχνα κάγκελα, φωτεινά παράθυρα και καθαρά γυαλιστερά πατώματα αποκάλυπταν ένα εντυπωσιακό μέγαρο άξιο θαυμασμού. Εξωτερικά, άλλαξε όλη η γύρω περιοχή. Ανάμεσα στις κατηφείς πολυκατοικίες, αναδύθηκε το Χημείο σαν μαγική εικόνα. Κι εγώ που μάζευα υπογραφές και έκανα εκκλήσεις στον τότε Γενικό Γραμματέα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένιωσα προς στιγμήν, περιδιαβαίνοντας με τον φωτογράφο τους πελώριους χώρους του μεγάρου, ότι η λειτουργία του θα ξαναζωντάνευε όλη την περιοχή με τη λάμψη του και τις δραστηριότητες που είχαν εξαγγελθεί. Αλλά, στην Ελλάδα, μηδέ προ του τέλους μακάριζε. Με μικρή σχετικά καθυστέρηση ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στήριξης και ανακαίνισης, με προϋπολογισμό 9 εκατομμυρίων ευρώ, και μετά όλα… κόλλησαν! Η εσωτερική διαρρύθμιση, η δημιουργία του μουσείου φυσικών επιστημών και τεχνολογίας, των εργαστηρίων, της βιβλιοθήκης και των αιθουσών διαλέξεων, σύμφωνα με το εγκεκριμένο σχέδιο, δεν πραγματοποιήθηκε. Οι μηχανικοί έφυγαν, τα παντζούρια έκλεισαν, ο αντιαισθητικός φράκτης από λαμαρίνα μονιμοποιήθηκε στη βάση της επιβλητικής σκάλας εισόδου, τα δέντρα στο προαύλιο μαράζωσαν ανάμεσα στα αγριόχορτα, τα σκουπίδια αυξήθηκαν και το πανέμορφο κτήριο παρέμεινε έκτοτε άδειο και έρημο. Μια νέα περίοδος εγκατάλειψης, ήδη πέρασαν πέντε χρόνια, και, ενδεχομένως, μια νέα φθορά από την αχρησία και την έλλειψη συντήρησης άρχισε!
Τώρα, λοιπόν, το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Όχι μόνο γιατί το μέγαρο του Τσίλερ ξαναστοιχειώνει. Η λειτουργία του Χημείου θα προσθέσει ένα διαμάντι στη φτωχοποιημένη Αθήνα, θα δώσει μια βαθιά ανάσα σε μια περιοχή που υποβαθμίζεται και, εξίσου κρίσιμο και επείγον, θα σταματήσει τη λεηλασία, σύμφωνα με πληροφορίες που κυκλοφορούν, των σπουδαίων υλικών (χιλιάδες σπάνια όργανα χημείας και φυσικής, χειροκίνητες κινηματογραφικές μηχανές, κατοπτρικά τηλεσκόπια, ραδιογωνιόμετρα κ.λπ.) τα οποία βρίσκονται «προσωρινά» εγκιβωτισμένα σε αποθήκες του Πανεπιστημίου. Επί πλέον, η επαναλειτουργία του Χημείου, στη Σόλωνος, μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για μία γενικευμένη αναβάθμιση των Εξαρχείων (περί αυτού θα επανέλθω πιο αναλυτικά).
Το Χημείο, με την αρχιτεκτονική του αξία, τον ιστορικό του ρόλο και τη χρηστικότητα που μπορεί να έχει σε μια εποχή και μια περιοχή με τόσα προβλήματα, αποτελεί ένα έργο άμεσης προτεραιότητας που θα έχει και μεγάλη συμβολική σημασία όχι μόνο για την πόλη, την παιδεία, τον πολιτισμό και τον τουρισμό, αλλά και για την κυβέρνηση της Αριστεράς. Γι’ αυτό, αξιότιμοι αρμόδιοι, παρακαλώ, σπεύσατε!
Στέλιος Ελληνιάδης
