Πάνδημη ήταν η συμμετοχή των κατοίκων των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου στις κινητοποιήσεις που οργανώθηκαν την Τετάρτη 22/1, απέναντι στην πολιτική εγκλωβισμού μεταναστών και προσφύγων στα νησιά και τα σχέδια της κυβέρνησης για δημιουργία νέων hot-spot. Μετά από καλέσματα κοινωνικών οργανώσεων, επαγγελματικών ενώσεων, εργατικών και δημοσιουπαλληλικών ενώσεων, αυτοδιοικητικών φορέων και παρατάξεων, σε Λέσβο, Σάμο, Χίο χιλιάδες πολιτών έδειξαν με τον τρόπο αυτό πως τα νησιά δεν αντέχουν άλλο να φορτώνονται τα βάρη του διαχρονικού αδιεξόδου της διαχείρισης του μεταναστευτικού. Η συμμετοχή στις κινητοποιήσεις ήταν πραγματικά εντυπωσιακή, με τα κλειστά καταστήματα και υπηρεσίες, και τους συγκεντρωμένους στις κεντρικές πλατείες να ξεπερνούν τις 15.000. Το μήνυμα απ’ όλους, παρά τις διαφορετικές πολιτικές απόψεις ήταν σαφές, «τα νησιά δεν αντέχουν άλλο», «θέλουμε πίσω τον τόπο μας», «όχι στον εγκλωβισμό». Χαρακτηριστική η αποστροφή της ομιλίας του δημάρχου Δ. Λέσβου κ. Τ. Βέρου που ζητώντας το άμεσο κλείσιμο της Μόριας, ανέφερε πως «η Λέσβος δεν μπορεί να συνεχίσει να διασύρεται διεθνώς, για να κοιμούνται κάποιοι ήσυχοι στην Αθήνα, στην υπόλοιπη Ελλάδα και στην Ευρώπη».
Ο εμπαιγμός της κυβέρνησης
Απ’ τις εικόνες των κινητοποιήσεων, απ’ τα συνθήματα, απ’ το κλίμα μεταξύ των κατοίκων, αλλά και από αντιδράσεις του προηγούμενου διαστήματος, γίνεται φανερό πως είναι ο καταφανής εμπαιγμός που εξοργίζει τους κατοίκους. Δεν ανέχονται τα διαρκή ευχολόγια των κυβερνόντων, τωρινών και προηγούμενων, για ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, ενώ χιλιάδες μετανάστες στοιβάζονται σε άθλιες συνθήκες και οι μικρές κοινωνίες των νησιών σηκώνουν όλο το βάρος. Δεν ανέχονται την κοροϊδία για ευρωπαϊκά σύνορα, την ώρα που ο Τ. Ερντογάν στέλνει κατά πως τον συμφέρει τις βάρκες των ξεριζωμένων στα ελληνικά παράλια. Δεν ανέχονται τα ψέματα της κυβέρνησης για αποσυμφόρηση των νησιών, που φτάνει να διπλασιάσει και να μονιμοποιήσει των πληθυσμό που στοιβάζεται σ’ αυτά, παρά τις εξαγγελίες του καλοκαιριού. Δεν ανέχονται να τους κατηγορούν για ρατσισμό, αυτοί που τόσα χρόνια διαχειρίζονται το προσφυγικό, ΜΚΟ, κυβερνήσεις, ΜΜΕ, που συμμετείχαν στο να φτιαχτούν τα κολαστήρια τύπου Μόριας στο όνομα του ανθρωπισμού.
Η πραγματικότητα των νησιών είναι συγκεκριμένη. Είναι οι 1.464 αφίξεις απ’ την αρχή του έτους, εκ των οποίων οι 877 στη Λέσβο και οι 249 στη Σάμο. Είναι οι πάνω από 60 χιλιάδες μέσα στο 2019. Είναι οι δεκάδες ΜΚΟ, που φυτεύτηκαν ως μια ακόμη διαχειριστική αρχή στο νησί. Είναι ο υπεράριθμος πληθυσμός των ΚΥΤ, της Μόριας, της Βιάλ κ.α, που «φιλοξενούν» τετραπλάσιο και πενταπλάσιο πληθυσμό απ’ αυτόν που προβλεπόταν κατά την κατασκευή τους.
Τα αυτονόητα αιτήματα
Το ψήφισμα της κινητοποίησης που επιδόθηκε στην κυβέρνηση, μέσω θυροκόλλησής του στη Γενική Γραμματεία Αιγαίου, στα πλαίσια της κινητοποίησης αλλά και με επίσκεψη αντιπροσωπείας της Περιφέρειας Β. Αιγαίου στο Μέγαρο Μαξίμου, περιγράφει τις βασικές αγωνίες και τα αιτήματα των κατοίκων. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει: «Οι κάτοικοι της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου προκειμένου τα Νησιά της να σταματήσουν να είναι αποθήκες ψυχών ξεριζωμένων ανθρώπων σήμερα ενώνουμε της φωνές της και απαιτούμε από την κυβέρνηση και την Ευρώπη: 1) Άμεση αποσυμφόρηση των νησιών του Β. Αιγαίου και μεταφορά των προσφύγων/μεταναστών σε χώρους με ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης. 2) Καμία νέα δομή στα νησιά της και κλείσιμο των υπαρχουσών δομών. 3) Έλεγχο όλων των ΜΚΟ. 4) Αποτελεσματική φύλαξη των θαλασσίων συνόρων της. 5) Μέτρα στήριξης για τα νησιά προκειμένου να αποκατασταθεί η ζημιά που έχουν υποστεί. Ζητάμε από την κυβέρνηση και την Ευρώπη: Δώστε πίσω τα νησιά της, δώστε πίσω την ζωή της! Τα νησιά της δεν είναι αποθήκες ψυχών. Είναι το σύνορο της Ελλάδας και της Ευρώπης!»
Αποφασιστικότητα ή κραυγές
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των κινητοποιήσεων αυτών ήταν πως ο κόσμος δεν χειροκροτούσε τις τοποθετήσεις που αναλωνόταν σε κραυγές και ακρότητες, αλλά περισσότερο όσους επέμεναν να στρέφουν τα βέλη προς τους πραγματικούς υπαίτιους, την κυβέρνηση και την Ε.Ε. Στους κατοίκους είναι καθαρό, πως το θέμα είναι σοβαρό και άπτεται της βιωσιμότητας των νησιών αλλά και της χώρας, και πως οι ακραίες φωνές αποδυναμώνουν τις όποιες αντιδράσεις.
Δεν είναι τυχαίο που τα ΜΜΕ έσπευσαν το τελευταίο διάστημα να υιοθετήσουν τον γνωστό για τις ακραίες απόψεις του περιφερειάρχη Β. Αιγαιου κ. Μουτζουρη, να υπερπροβάλουν τις απόψεις του, και να τις χρησιμοποιήσουν σε μια επικοινωνιακή προσπάθεια αλλοίωσης του μηνύματος των κινητοποιήσεων. Μια προσπάθεια που ξεκίνησε με την καταγγελία για «ακραίο προπηλακισμό» του κ. Μηταράκη στη Χίο, πέρασε μέσα απ’ την ταύτιση κάθε αντίδρασης με τις ακραίες πράξεις που έγιναν στο περιθώριο του σαφώς πολύ μικρότερου συλλαλητηρίου της προηγούμενης Κυριακής στο Σύνταγμα, για να κατασταλεί προληπτικά η κινητοποίηση στα νησιά και φτάνει σήμερα, τώρα που δεν μπορεί να κρυφτεί το παλλαϊκό «όχι» των κάτοικων, στο σόου της κυβέρνησης πως «ακούει την τοπική κοινωνία αλλά συνεχίζει με πυγμή το έργο των κλειστών κέντρων».
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον τίθεται το ερώτημα ποιο μπορεί να είναι το μέλλον αυτών των κινητοποιήσεων, με δεδομένη τη συμφωνία όλης της ελληνικής πολιτικής ελίτ στα σχέδια της Ε.Ε. να μετατραπεί η Ελλάδα σε αποθήκη και φράχτη της Ευρώπης. Έχουν να περάσουν μέσα από δύο αλληλοσυμπληρούμενες συμπληγάδες. Απ’ την μια τον ακραίο, ρατσιστικό και διχαστικό λόγο που εύκολα αντιμετωπίζεται από το σύστημα και από την άλλη τη διάθεση συνδιαλλαγής που εμφανίζουν μια σειρά εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης που πρωτοστατούν στις κινητοποιήσεις αλλά που σε συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες διαπραγματεύονται τη δημιουργία κλειστών κέντρων ή φλερτάρουν με τη λογική της παραμονής μεταναστών με αντάλλαγμα ανταποδοτικά οφέλη. Οι κινητοποιήσεις της προηγούμενης Τετάρτης κατάφεραν να περάσουν μέσα από αυτέ τις συμπληγάδες χάρη στην πάνδημη συμμέτοχη και τον ενωτικό χαρακτήρα, αλλά το επόμενο διάστημα θα απαιτηθούν πολλές υπερβάσεις για να γίνει πράξη το «θέλουμε τις ζωές και τον τόπο μας πίσω».
Προκλητική επιμονή όσων έχουν ευθύνες
Οι κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. που διαχειρίσθηκαν την προσφυγική κρίση έχουν αδιαμαρτύρητα δεχθεί το ευρωπαϊκό σχέδιο μετατροπής των νησιών, και σταδιακά όλης της χώρας, σε μια διαρκή και απέραντη φυλακή των απορριγμένων των γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων της γειτονιάς μας. Και οι δύο έχουν αποδεχθεί τη χρεοκοπημένη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας –όπλο διαρκών εκβιασμών του Τ. Ερντογάν και διαρκή απειλή για την υπόσταση της χώρας– ως μοναδικής και αναγκαίας για τον έλεγχο των προσφυγικών ροών. Εμφανίζονται μάλιστα, από κοινού, ως οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της. Συνυπέγραψαν την παρουσία της νατοϊκής αρμάδας στο Αιγαίο που παρακολουθεί απαθής το άνοιγμα των ροών από το καθεστώς Τ. Ερντογάν. Όλοι παρακολουθούμε το χορό κανιβάλων που έχει στηθεί από τις ΜΚΟ και την συντροφιά των υποστηρικτών της «πολυπολιτισμικότητας» με αντίτιμο εκατοντάδες εκατομμύρια «ενισχύσεων». Όλοι διαπιστώσαμε τα τείχη που όρθωσαν όλες ανεξαίρετα οι ευρωπαϊκές χώρες, εμποδίζοντας τις προσφυγικές ροές να καταλήξουν στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις, κύρια επιθυμία και τελικός προορισμός των προσφύγων και των μεταναστών.
Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα δεν ήταν άλλο από την μετατροπή της χώρας μας σε μια απέραντη αποθήκη ανθρώπων. Δεν ήταν άλλο από την ανατίναξη της ζωής και της καθημερινότητας των κατοίκων που βρέθηκαν στις διαδρομές των προσφυγικών ροών.
Τα νησιά όχι μόνο δεν αποσυμφορίζονται αλλά σχεδιάζονται νέες δομές, ανοικτές ή κλειστές, ετοιμάζονται νέα hot spot που θα αντικαταστήσουν τα παλιά. Την ίδια στιγμή οι προσφυγικές ροές αυξάνουν, οι νέες περιοχές «φιλοξενίας» αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα και οι πρόσφυγες και μετανάστες «φιλοξενούνται» κάτω από τις πιο απάνθρωπες συνθήκες.
Οι διαμαρτυρίες των κατοίκων των νησιών είναι δίκαιες. Στρέφονται, συνειδητά ή αυθόρμητα, εναντίον των πολιτικών που καταστρέφουν τη ζωή τους και υποθηκεύουν τη χώρα. Στρέφονται εναντίον εκείνων που έχουν στήσει ένα κάλπικο δικομματικό καυγά, φορτώνοντας ο ένας στον άλλο ευθύνες τη στιγμή που υπηρετούν την ίδια πολιτική και συνυπογράφουν τις ίδιες ασφυκτικές δεσμεύσεις και υποδείξεις. Στρέφονται εναντίον εκείνων που αδυνατούν να κατανοήσουν ότι και οι κάτοικοι των νησιών έχουν δικαιώματα και δεν μετατράπηκαν αιφνίδια σε «χρυσαυγίτες» επειδή υπερασπίζονται τον τόπο τους.
Οι τοπικές κοινωνίες αντιλαμβάνονται ότι το προσφυγικό δεν είναι ένα προσωρινό πρόβλημα ούτε είναι δυνατό να υπάρξει διαχείριση με τον τρόπο που επιβάλλει το ευρωπαϊκό διευθυντήριο και συναποδέχεται το εγχώριο πολιτικό προσωπικό.
Οι κάτοικοι στρέφονται εναντίον του κυνισμού του επίσημου πολιτικού προσωπικού. Τελευταίο παράδειγμα ο κ. Χαρίσης, πρώην υπουργός και νυν εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ. Αφού λοιπόν ο τελευταίος χάρηκε πολύ για όσα «καταφέραμε με επιτυχία να πράξουμε και ως κυβέρνηση (ΣτΣ: Ο ΣΥΡΙΖΑ)» κατέληξε στο βαρύγδουπο: «αυτό που κάναμε εμείς και θα έπρεπε να κάνει και η Ν.Δ. είναι να πει την αλήθεια στον κόσμο, ότι το προσφυγικό είναι ένα ζήτημα που ήρθε να μείνει». Κάτι ανάλογο με τον μνημονιακό μονόδρομο διάλυσης της χώρας που ως υπουργός υπέγραψε…
Να αποσυμφορηθούν άμεσα τα νησιά
Μαζικές οι κινητοποιήσεις των κατοίκων στα νησιά του Βόρειου Αιγαίου. Και δίκαιες γιατί τα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί είναι μεγάλα και πρόκειται να πολλαπλασιαστούν το επόμενο διάστημα. Η αγανάκτηση έχει συσσωρευτεί στις τοπικές κοινωνίες αφού, παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης, οι εγκλωβισμένοι πρόσφυγες και μετανάστες έχουν πολλαπλασιαστεί –η επιχείρηση αποσυμφόρησης απέτυχε πλήρως– ενώ είναι κοινό μυστικό ότι τα νέα υπό σχεδιασμό hot-spot όχι μόνο θα λύσουν το πρόβλημα αλλά γρήγορα θα μετεξελιχθούν σε νέες «Μόριες» και έρχονται για να μείνουν απ’ αόριστον και αυτά. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να καταλάβει πόσο εκρηκτική μπορεί να γίνει η κοινωνική κατάσταση σ’ ένα νησί ή σε μια τοπική κοινωνία όταν προσφυγικοί πληθυσμοί της τάξεως των 5.000, 10.000 ή και 20.000 ανθρώπων «στοιβάζονται» στην περιοχή τους.
Την ίδια στιγμή θα πρέπει να επισημάνουμε ότι τα νησιά του Βόρειου Αιγαίου δεν είναι αυτό που ήταν πριν πέντε χρόνια. Δεν είναι στη φάση του 2015 όταν ξεκίνησαν οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές. Μετά από πέντε χρόνια τα νησιά έχουν αλλάξει απ’ όλες τις πλευρές. Ο τρόπος ζωής των κατοίκων έχει αλλάξει προς το χειρότερο –οι πρόσφυγες και οι μετανάστες πάντα ήταν και είναι στη χείριστη κατάσταση–, τα προβλήματα έχουν συσσωρευτεί και πολλαπλασιαστεί ενώ οι υποσχέσεις και τα ψέματα τόσο της προηγούμενης κυβέρνησης όσο και της τωρινής έχουν πιάσει ταβάνι. Όλα αυτά πυροδοτούν τις αντιδράσεις και εξηγούν τη δυσαρέσκεια των τοπικών κοινωνιών. Αλλιώς μπορούμε να δεχτούμε το εύκολο και βολικό σχήμα ότι οι ίδιοι κάτοικοι που με περίσσευμα ψυχής υποδέχτηκαν τους πρόσφυγες, τώρα έγιναν ρατσιστές και μισάνθρωποι.
Σε κάθε περίπτωση η μοναδική λύση που μπορεί να άρει το αδιέξοδο είναι να μετακινηθούν οι προσφυγικοί και μεταναστευτικοί πληθυσμοί από τα νησιά και να απεγκλωβιστούν συνολικά όλοι αυτοί οι άνθρωποι από τη χώρα μας με κατεύθυνση προς την Ευρώπη. Η Ελλάδα πρέπει να σταματήσει να τηρεί τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για το προσφυγικό –που έχει αποβεί καταστροφική για εμάς–, να προβεί σ’ όλες τις απαραίτητες ενέργειες τόσο στο εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο και να πάρει άμεσα μέτρα ώστε τα νησιά να αποσυμφορηθούν δραστικά και άμεσα.
