Η ταινία του Γαβρά θα προκαλέσει συζήτηση και αυτό είναι καλό. Ο Γιάνης θα κυριαρχήσει ως πρωταγωνιστής, όμως σίγουρα θα έρθουν στο προσκήνιο και ζητήματα που αφορούν την κατάσταση της χώρας αλλά κι επιλογών που έγιναν ή δεν έγιναν. Ας είναι λοιπόν και αφορμή προβληματισμού για το «από δω και πέρα». Σε παλαιότερο άρθρο στον Δρόμο («Η ευρωπαϊκή διάσταση του πολιτικού λόγου του ΜέΡΑ25») είχαμε θέσει ένα ορισμένο κριτήριο: «Μια πρόταση θα πρέπει να αξιολογείται ως προς το εάν προάγει την συνείδηση γύρω από κρίσιμες πλευρές του προβλήματος μιας πολιτικής διεξόδου ή αν αντίθετα την καθηλώνει σε δρόμους και σχήματα που έχουν δείξει τον αδιέξοδο χαρακτήρα τους». Η πολιτική παρουσία του Γιάνη Βαρουφάκη μπροστά στα σημερινά επίδικα κινείται ακριβώς σε αυτό το «αντίθετα». Όμως, επειδή οι προτάσεις δεν ξεστομίζονται σε ουδέτερο περιβάλλον, ενδέχεται τα πράγματα να είναι και χειρότερα. Να αποτελούν δηλαδή όχι απλά μια ανεπαρκή αντιπολίτευση αλλά πυλώνα και εφεδρεία του πολιτικού συστήματος σε μια πολύ μπερδεμένη φάση, παρά τις πολλές «ανυπακοές». Γιατί όταν το σύνολο του πολιτικού κόσμου αναζητά τρόπους να προετοιμάσει την κοινωνία για «αναγκαίες παραχωρήσεις» στα κυριαρχικά δικαιώματα, η γραμμή Βαρουφάκη για «συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων μέσω μιας επίθεσης φιλίας προς την Τουρκία» δίνει μερικά ακόμα επιχειρήματα. Όταν η ενδόρρηξη μέσα στο διεθνές σύστημα συναντιέται με τη δυσφορία των κοινωνιών, τότε ο ευρωπαϊσμός και η εύκολη καταγραφή των αντιδράσεων ως το έδαφος μιας εθνικιστικής ακροδεξιάς, δεν είναι απλώς μια εκτίμηση αλλά η εφαρμοζόμενη πολιτική των κυρίαρχων ευρωπαϊκών κύκλων. Η ευρωκρατία, την οποία θέλει να πολεμήσει ο Βαρουφάκης, δεν είναι μια δέσμη ιδεών αλλά δυναμώνει προωθώντας συγκεκριμένες εκδοχές και πόλους της παγκοσμιοποίησης. Και σίγουρα δεν αντιμετωπίζεται με το όπλο της «κοινής λογικής». Ακόμα περισσότερο, η δαιμονοποίηση της Ρωσίας και του Πούτιν και η ταυτόχρονη σιωπή για τις ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ αποτελούν καθαρότατες θέσεις υποστήριξης. Επειδή λοιπόν τυγχάνει να ζούμε στην Ελλάδα, και μάλιστα σε περίοδο γεωπολιτικής αναστάτωσης, η δήλωση Βαρουφάκη ότι «ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ είναι το μνημονιακό κυβερνητικό μέτωπο που το ΜέΡΑ25 εκλέχτηκε για να αντιμετωπίσει» φαντάζει εξαιρετικά φτωχή αν λάβουμε υπόψη μας τις μεγάλες συγκλίσεις στα «βασικά».
Στα πιο εσωτερικά ζητήματα, ο Βαρουφάκης συνεχίζει να προκαλεί με την… κοινοτοπία του. Αναφορικά με την Novartis ζητά «τη σύσταση ανεξάρτητου οργάνου σαν το FBI. Ανεξάρτητη αρχή που θα κάνει όλες τις έρευνες». Ενώ σχετικά με τις ηχογραφήσεις των συνεδριάσεων του Eurogroup δηλώνει: «Σας κοιτώ στα μάτια και σας λέω, δεν υπήρχε υπουργός Οικονομικών που δεν το έκανε και δεν το κάνει, είμαι σίγουρος ότι ο κύριος Σταϊκούρας το κάνει και αν δεν το κάνει, θα πρέπει να τον εγκαλέσετε». Το όριο στην αναζήτησης της αλήθειας είναι λοιπόν ένας ανεξάρτητος μηχανισμός τύπου… FBI. Κι εδώ αμερικάνικα, και ίσως όχι μόνο στο στυλ. Όσο για την εκδοχή του Βαρουφάκη για το πολυφορεμένο «όλα στο φως» δεν είναι… να βγουν στο φως αλλά κάτι σαν «απειλούμε ότι θα τα βγάλουμε». Εδώ βέβαια, πρέπει να συνυπολογίσουμε και τον τρόπο με τον οποίο θα επιδιωχθεί η παγίωση του διπολισμού στην πολιτική σκηνή. Γιατί η συνεισφορά Βαρουφάκη θα δοκιμαστεί και ως προς αυτό.
Και κάτι τελευταίο. Σε μια περίοδο όπου η προσδοκία μιας αλλαγής έχει κοπάσει και φθαρεί στη συνείδηση του κόσμου, όταν η «διαχείριση», η «αποτελεσματικότητα» και οι «άμεσες λύσεις» έχουν εγκατασταθεί προσωρινά στο φαντασιακό των ανθρώπων, ο «αέρας» και το «κλίμα» του Βαρουφάκη που έχει τις λύσεις, που έχει τον τρόπο, που ξέρει, δεν βοηθούν στην ανάταξη. Μπορεί μάλιστα να ενισχύουν και το αντίθετο.
