Η κατοχική Τουρκία δοκιμάζει τις αντοχές Ελλάδος και Κύπρου, παίζει με τη φωτιά και όσο περνά ο καιρός τόσο πιο κοντά βρισκόμαστε σε ένα «θερμό επεισόδιο». Η γραμμή από την επιθετική ρητορική μέχρι και τη στρατιωτική σύγκρουση δεν απέχει πολύ όταν συστηματικά και μεθοδικά οικοδομείται –όπως συναφώς προκύπτει– αυτός ο στόχος.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχοντας ενώπιόν του κι αυτό το ενδεχόμενο, διευρύνει τις επιλογές του ως προς το πεδίο στο οποίο θα εκδηλώσει επιθετική ενέργεια, εάν και εφόσον αυτό θα αποφασίσει να πράξει.
Όλο και περισσότεροι αναλυτές υποστηρίζουν πως η Άγκυρα τεντώνει το σχοινί και ότι κάποια στιγμή αυτό ενδεχομένως να κοπεί. Πλέον αυτό το ενδεχόμενο το εξετάζουν με σοβαρότητα και με προβληματισμό σε Αθήνα και Λευκωσία καθώς, με βάση διάφορα γεγονότα και στοιχεία που έχουν ενώπιόν τους, εκτιμούν ότι ο αρχηγός της κατοχικής δύναμης δεν μπλοφάρει. Τόσο καιρό έλεγαν πως ο Ερντογάν μπλόφαρε και το έλεγαν όχι γιατί το πίστευαν, αλλά επειδή δεν ήθελαν να το αντιμετωπίσουν. Δεν είχαν πλάνο ενώ ήταν –και είναι– αιχμάλωτοι φοβικών συνδρόμων.
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η εξέταση από τουρκικής πλευράς σεναρίων για πρόκληση «θερμού επεισοδίου» δεν συνδέεται μόνο με τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, που χρονικά τοποθετούνται τον ερχόμενο Ιούνιο. Η επιθετική συμπεριφορά της τουρκικής πλευράς συνδέεται με τις στρατηγικές επιδιώξεις της, την επεκτατική πολιτική που προωθείται και υλοποιείται βαθμηδόν.
Η Άγκυρα, λοιπόν, φαίνεται να εξετάζει επιλογές σε τρία μέτωπα και προετοιμάζεται παράλληλα ώστε να είναι έτοιμη για την επόμενη κίνηση, στην περίπτωση κατά την οποία θα προχωρήσει.
Το πρώτο σενάριο αφορά τη δημιουργία επεισοδίου στο Αιγαίο. Οι καθημερινές παραβιάσεις διαμορφώνουν τις συνθήκες και προετοιμάζουν το έδαφος. Σε αυτή την περίπτωση, ένα επεισόδιο ενδεχομένως να εξελιχθεί σε ανεξέλεγκτη σύγκρουση. Αυτό προφανώς και δεν το θέλει ο Ερντογάν, ο οποίος θα ευνοούσε ένα ελεγχόμενο επεισόδιο.
Το δεύτερο σενάριο αναφέρεται στην περιοχή κοντά στην Κρήτη, και τούτο επιβεβαιώνεται από την πρόσφατη κίνησή της με την υπογραφή συμφωνίας με τη Λιβύη, η οποία εντάσσεται στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η έναρξη γεωτρήσεων από την τουρκική εταιρεία πετρελαίων ΤΡΑΟ, εκ μέρους του καθεστώτος της Τρίπολης, θα συνιστά πρόκληση, θα ενισχύσει την ένταση χωρίς να αποκλείεται οποιαδήποτε εξέλιξη. Ένα ερευνητικό σκάφος ή γεωτρύπανο δεν αποτελεί αιτία για σύγκρουση. Εάν, όμως, συνοδεύεται από φρεγάτες, που θα πλέουν σε θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος, ποια θα είναι η αντίδραση της Αθήνας;
Το τρίτο σενάριο αφορά την Κύπρο, όπου βρίσκονται σε εξέλιξη κινήσεις επιβολής τετελεσμένων στο έδαφος και στην κυπριακή ΑΟΖ.
Στα δυο πρώτα σενάρια, η Άγκυρα θα προσπαθήσει, προκαλώντας, να θεωρηθεί η ελληνική αντίδραση ότι είναι αυτή που οδήγησε σε επεισόδιο, σε σύγκρουση. Δεν είναι τυχαίο που στην Τουρκία αναφέρονται συνεχώς στην «επιθετική» Ελλάδα και ενέργειές της σε βάρος της Άγκυρας. Το αφήγημα για την αποστρατικοποίηση των νησιών αναδεικνύεται συνεχώς και δεν αποκλείεται η κατοχική δύναμη να εμποδίσει, κάποια στιγμή, τον ανεφοδιασμό ενός νησιού για να αποδείξει δήθεν την «παρανομία» της Ελλάδος. Η Άγκυρα εκτιμά πως μια τέτοια κίνηση θα οδηγήσει σε ελληνική αντίδραση, που θα ανοίξει τον Ασκό του Αιόλου.
Ο Ερντογάν γνωρίζει πως οι Αμερικανοί, παρά τις επιφυλάξεις που έχουν και το γεγονός ότι τους ενοχλεί η συμπεριφορά του, δεν πρόκειται να τον εγκαταλείψουν πλήρως. Εξ ου και παρά τις διαφωνίες τους, λειτουργούν με τρόπο που να τον έχουν από κοντά
Ο αδύναμος ελληνικός κρίκος
Από τις επιλογές που έχει ενώπιόν της η κατοχική δύναμη, η πιο εύκολη, ο αδύνατος κρίκος, είναι η Κύπρος. Θα πρόκειται για μια ενέργεια που δεν θα αντιμετωπίσει ιδιαίτερη αντίδραση, καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει δυνατότητες αποτροπής. Έχει περιορισμένες αμυντικές, στρατιωτικές δυνατότητες αποτροπής, ενώ πολιτικά, σε περίπτωση κατά την οποία θα επιβληθούν νέα τετελεσμένα, θα υπάρξει καταδίκη προφανώς από την ΕΕ, ενδεχομένως θα τηρηθεί σκληρή στάση από την Αθήνα, κάτι θα πούνε και από τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά ως εκεί. Επί της ουσίας η Τουρκία μπορεί να επιβάλει νέα τετελεσμένα στη θάλασσα και επί του εδάφους. Στην κυπριακή ΑΟΖ ο μεγάλος στόχος του Ερντογάν είναι να εντοπίσει, κατά τις παράνομες γεωτρήσεις του, κοιτάσματα. Αυτό θα είναι μη ανατρέψιμο τετελεσμένο και θα τοποθετήσει την Άγκυρα στον ενεργειακό χάρτη. Το ίδιο ισχύει εάν οι γεωτρήσεις στο λιβυκό πέλαγος έχουν αποτέλεσμα.
Επί του εδάφους ένα πρώτο βήμα είναι ο πλήρης εποικισμός της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου ενώ ανοικτό πλέον είναι και το σενάριο της προσάρτησης των κατεχομένων στην Τουρκία. Ήδη προς αυτή την κατεύθυνση γίνονται βήματα προετοιμασίας.
Ανεξαρτήτως εάν η Κύπρος θεωρείται –και προφανώς είναι– ο αδύνατος κρίκος, αυτό που γίνεται από τουρκικής πλευράς είναι ότι υπάρχουν κινήσεις και προετοιμασίες και στα τρία μέτωπα. Η κατοχική δύναμη δοκιμάζει τις αντοχές της ελληνικής πλευράς –Ελλάδος και Κύπρου– σε όλες τις «περιοχές». Οι συγκυρίες και οι εξελίξεις θα καθορίσουν τα επόμενα βήματα. Κάποια περιέχουν το στοιχείο του ρίσκου, γι’ αυτό και η τουρκική ηγεσία προβληματίζεται.
Ο Ερντογάν γνωρίζει πως οι Αμερικανοί, παρά τις επιφυλάξεις που έχουν και το γεγονός ότι τους ενοχλεί η συμπεριφορά του, δεν πρόκειται να τον εγκαταλείψουν πλήρως. Εξ ου και παρά τις διαφωνίες τους, λειτουργούν με τρόπο που να τον έχουν από κοντά. Γι’ αυτό και σκέφτονται συνεχώς κινήσεις που να ικανοποιούν την Άγκυρα. Η πολιτική του κατευνασμού δεν εγκαταλείπεται, ούτε από τους Αμερικανούς, ούτε και από τους δυνατούς παίκτες της Ε.Ε. και τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών. Το θέμα είναι πως τον λογαριασμό δεν τον πληρώνουν οι Αμερικανοί, αλλά –όπως και στο παρελθόν– ενδεχομένως η Ελλάδα ή η Κύπρος.
Το ζητούμενο είναι τι κάνουν Αθήνα και Λευκωσία. Ο Ερντογάν, λένε, είναι σε προεκλογική περίοδο, αλλά δεν εγκαταλείπει τους επεκτατικούς στόχους τους. Σε προεκλογική περίοδο βρίσκονται Ελλάδα και Κύπρος και κινούνται μόνο σε αυτό το τέμπο.
Άγρια προεκλογική περίοδος με έντονες αντιπαραθέσεις
Σκληρές αντιπαραθέσεις, χτυπήματα κάτω από τη μέση, τοξικό κλίμα χαρακτηρίζουν την προεκλογική περίοδο που διανύει η Κύπρος ενόψει των προεδρικών εκλογών, που χρονικά τοποθετούνται τον Φεβρουάριο του 2023. Το σκηνικό παραμένει λίγο πολύ το ίδιο. Στην κούρσα για τις προεδρικές προηγείται σταθερά ο τέως υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος στηρίζεται από το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ, την Αλληλεγγύη, το Κόμμα των Κυνηγών κι άλλους. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης στις δημοσκοπήσεις παρουσιάζεται πολυσυλλεκτικός καθώς εισπράττει ψήφους από τον ΔΗΣΥ (μεγάλο ποσοστό), το ΑΚΕΛ και τους άλλους πολιτικούς χώρους και παρά τις προβλέψεις ότι κάποια στιγμή θα «ξεφουσκώσει», αυτό δεν έγινε και παραμένει με διαφορά πρώτος. Οι υποψήφιοι των δυο μεγάλων κομμάτων, του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου και του ΑΚΕΛ Ανδρέας Μαυρογιάννης, δίνουν μάχη για μια θέση στον δεύτερο γύρο. Θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία των προεδρικών που ένα από τα δυο μεγάλα κόμματα φαίνεται πως θα μείνει εκτός δεύτερου γύρου. Στην ατζέντα της προεκλογικής είναι ψηλά το Κυπριακό, αν και δεν συζητείται ιδιαίτερα, η οικονομική κρίση και η διαφθορά.
Σημειώνεται ότι αριστερός υποψήφιος μέχρι στιγμής δεν υπάρχει (και ούτε αναμένεται) ενώ οι βασικοί διεκδικητές προέρχονται από τον χώρο της δεξιάς και του Δημοκρατικού Συναγερμού.
