Σε τροχιά… λουκέτου και το Ινστιτούτο που ερευνά και πληροφορεί για θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ) είναι χαρακτηριστική περίπτωση του δυναμικού που υπάρχει στη χώρα και που οδηγείται στην απαξίωση γιατί «ενοχλεί».
Ιδρύθηκε το 1992 ως αστική εταιρία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με βάση τη Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας των ετών 1991-92 (ανάμεσα σε εργοδοτικούς φορείς και ΓΣΕΕ), και σκοπός του είναι η έρευνα, η πληροφόρηση και η κατάρτιση πάνω σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. Χρηματοδοτείται από κοινοτικούς πόρους, τον κρατικό προϋπολογισμό και τον ΛΑΕΚ. Είναι ο μόνος ελληνικός φορέας που υλοποιεί έρευνες για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, εκπονεί μεθοδολογικά εργαλεία εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου κι έχει την τεχνογνωσία, την εμπειρία και τις υποδομές για τη συγκεκριμένη θεματολογία.
Όταν το επισκεφθεί κανείς, εντυπωσιάζεται από την εξαιρετική οργάνωση και τον σύγχρονο εξοπλισμό. Εντυπωσιάζεται όμως επίσης και από τον δυσανάλογα μικρό αριθμό εργαζομένων του Ινστιτούτου, το οποίο οδηγείται στην απαξίωση και το κλείσιμο, με τους υπάρχοντες εργαζομένους απλήρωτους μέχρι και 6 μήνες. Το Ινστιτούτο σήμερα, όπως μαθαίνουμε, αδυνατεί να πληρώσει ακόμα και τα έξοδα εκτύπωσης των μελετών του. Ευθύνες γι’ αυτό, όπως αναφέρει το σωματείο εργαζομένων του ΕΛΙΝΥΑΕ, έχουν οι φορείς των εργοδοτών (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ), που δεν χρειάζονται πλέον ούτε ως βιτρίνα το Ινστιτούτο, αλλά και η ΓΣΕΕ (το σωματείο αναφέρει ότι ούτε καν στον απολογισμό και το πρόγραμμα δράσης του πρόσφατου 35ου Συνεδρίου της δεν καταδέχτηκε να αναφερθεί σε δράσεις για τη διασφάλιση της χρηματοδότησης του Ινστιτούτου).
Εργατικά ατυχήματα
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν την περασμένη Τετάρτη οι εργαζόμενοι, είχαν να δώσουν πάμπολλα στοιχεία για την κατάσταση της υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας. Από το 1999 μέχρι σήμερα πάνω από 1.700 εργαζόμενοι έχουν χάσει τη ζωή τους στη δουλειά, δηλαδή ένας κάθε τρεις ημέρες, ενώ κάθε 2 ώρες συμβαίνουν 3 εργατικά ατυχήματα, με μόνο το 39% από αυτά να καταγράφεται.
Επίσης, το γεγονός ότι από το 2008 δεν παρέχουν πρωτογενή στοιχεία για τα εργατικά ατυχήματα ούτε το ΙΚΑ ούτε η ΕΛΣΤΑΤ, όπως δηλώθηκε, «λέει πολλά». Ακόμη, «σύμφωνα με διεθνείς, ευρωπαϊκές και ελληνικές επιστημονικές μελέτες, οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης και οι αναδιαρθρώσεις στις εργασιακές σχέσεις, η ανεργία, η εργασιακή ανασφάλεια, το άγχος, η υπερωριακή απασχόληση, η πίεση χρόνου, οι μειώσεις προσωπικού κ.λπ. αποτελούν παράγοντες που οδηγούν σε αύξηση των εργατικών ατυχημάτων και σε προβλήματα υγείας που ξεκινούν από μυοσκελετικά και διαταραχές του πεπτικού, έως διάφορες μορφές καρκίνου, θανάτους από καρδιακά προβλήματα, αποβολές, αύξηση των ψυχικών διαταραχών και των αυτοκτονιών».
Πρωτιές της Ελλάδας
Η χώρα μας, δυστυχώς, διεκδικεί 2 παγκόσμιες πρωτιές. Η πρώτη είναι η απαξίωση των εργαλείων που διαθέτει και η μη υποστήριξή τους.
Όπως αναφέρει ο κ. Δρίβας, ιατρός εργασίας στο Ινστιτούτο, «χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το τμήμα Ιατρικής της Εργασίας του Θριάσιου Νοσοκομείου, μια πρωτοβουλία του συνδικαλιστικού κινήματος, ώστε να δημιουργηθεί ένα τέτοιο τμήμα στη μεγαλύτερη βιομηχανική περιοχή της χώρας. Παρά το γεγονός ότι είχε αρχικά στελεχωθεί από ιατρούς, δεν είχε το θεσμικό πλαίσιο και την υποστήριξη ώστε να κάνει αυτό για το οποίο είχε φτιαχτεί, να πάει στις βιομηχανίες και να καταγράψει τα ατυχήματα, τις ασθένειες.
Άλλο ένα παράδειγμα, το Κέντρο Μελέτης Φυσιολογίας και Παθολογίας της Εργασίας, με εργαστήρια μέτρησης βαρέων μετάλλων, το οποίο πλέον είναι στελεχωμένο με… έναν ιατρό για 4.000.000 ασφαλισμένους».
Δεύτερη πρωτιά: Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην οποία το κόστος της αντιμετώπισης των εργατικών ασθενειών, που φυσιολογικά αποτελούν ευθύνη του εργοδότη λόγω κακών συνθηκών εργασίας, το καλύπτει ο ίδιος ο εργαζόμενος. Όπως χαρακτηριστικά μας λέει ο κ. Δρίβας, «πραγματικά εύχομαι να μη βασανιστεί κανένας από εργατική ασθένεια. Δεν υπάρχει καμία απολύτως μέριμνα, θα σέρνει το κουσούρι μέχρι να πεθάνει»…
Ηλίας Σταθάτος
