Τις τελευταίες μέρες έχει ενορχηστρωθεί μια επιχείρηση ορμητικής επέλασης του συστήματος Τραμπ στη χώρα μας. Μετά την επιχείρηση που ξεδιπλώθηκε κάτω απ΄την ετικέτα «Γάζα ‒ εκεχειρία και διευθέτηση» είναι η δεύτερη «απόβαση» της διοίκησης Τραμπ στην περιοχή της Α. Μεσογείου. Τώρα ο τίτλος είναι: «Ελλάδα – πύλη εισόδου του αμερικανικού LNG στην Ευρώπη».
Μέσα σε μια βδομάδα ήρθε (1/11) και «έπιασε αμέσως δουλειά» η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Αθήνα μπαίνοντας επικεφαλής μιας επικοινωνιακής εφόδου τραμπικών προδιαγραφών. Με άμεσο στόχο την προβολή των κεντρικών αμερικανικών προτεραιοτήτων στο πλαίσιο της 6ης Συνόδου της Διατλαντικής Ενεργειακής Συνεργασίας (P-TEC) που γίνεται στην Αθήνα στις 6-7/11. Σ’ αυτό το πλαίσιο κατέφθασε μια ασυνήθιστα πολυπληθής και «υψηλού επιπέδου» αμερικανική πολιτική αντιπροσωπεία. Ο υπουργός Εσωτερικών και πρόεδρος της Επιτροπής για την Ενεργειακή Κυριαρχία (Dominance) των ΗΠΑ Ντ. Μπέργκαμ, με υπεραρμοδιότητες όσον αφορά τη χάραξη της ενεργειακής / γεωπολιτικής πολιτικής των ΗΠΑ, ο υπουργός Ενέργειας Κρ. Ράιτ, και δύο υφυπουργοί Εξωτερικών ο ένας εξ αυτών ελληνοαμερικανός (Μ. Ρήγας).
Ως αιχμή για το σύστημα Τραμπ δηλώνονται τα ενεργειακά
Ντ. Μπέργκαμ και Κρ. Ράιτ, έθεσαν με επίταση και με τους χαρακτηριστικούς τραμπικούς τόνους το πλήρες πακέτο των στρατηγικών κατευθύνσεων σχετικά με τη θέση των ενεργειακών στη συνολική στρατηγική της τρέχουσας αμερικανικής διοίκησης. Από το βήμα της 6ης P-TEC και με κύριο παραλήπτη τους Ευρωπαίους. Τα κύρια σημεία:
- Παγκόσμια γεωπολιτική των ΗΠΑ μέσω των υδρογονανθράκων. Πετρέλαιο, αέριο, άνθρακας, ως ενεργειακή βάση, με παράλληλη συμμετοχή πυρηνικών σταθμών μικρού μεγέθους, νέας τεχνολογίας (αυτό το τελευταίο πρέπει να μας απασχολήσει ξεχωριστά). Ο επίσημος ισχυρισμός: «Οι ΗΠΑ μπορούν να παράγουν LNG (σχιστολιθικό) σε αφθονία (;) και σε “προσιτές τιμές” (μέσω δεσμευτικών συμβολαίων μεγάλων ποσοτήτων και για μακρές χρονικές διάρκειες – πόσο βιώσιμο είναι κάτι τέτοιο άραγε;) προς κάλυψη των συνολικών ευρωπαϊκών αναγκών». Μπλοκάρισμα των «πράσινων» αναδιαρθρώσεων (κάτω από την επιφάνεια αυτό το τελευταίο έχει πολλές ουρές και παραπέμπει σε μεγάλες συγκρούσεις) και πλήρης και μόνιμη αποκοπή της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο «προκειμένου να πληγεί η πολεμική χρηματοδότηση του Πούτιν». Παράλληλη έμμεση παραδοχή ότι δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν οι ενεργειακές προτιμήσεις της Κίνας κυρίως αλλά και της Ινδίας.
- Έμφαση στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) και άμεση σύνδεσή της με το ενεργειακό κεφαλαιακό μπλοκ (υδρογονάνθρακες). Με βάση τις τεράστιες ποσότητες ενέργειας που απαιτεί η ΤΝ. Σ’ αυτό το πλαίσιο μετωπική αντιπαράθεση (από τον Ντ. Μπέργκαμ) της «ενάρετης αμερικανικής καινοτομίας» με τις «αμαρτωλές» «κανονιστικές (ευρωπαϊκές) ρυθμίσεις». Στόχος η άρση των οποιωνδήποτε περιορισμών στη συγκέντρωση δεδομένων, στις διαδικασίες «αλγοριθμοποίησης» και στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Με ό,τι υποδηλώνει αυτή η γραμμή για τους ανηλεείς διατλαντικούς πολέμους κεφαλαιοκρατικών συμφερόντων αλλά και για τη συμπίεση ζωτικών κοινωνικών αναγκών.
Η Ελλάδα μέσα στους (τρέχοντες) αμερικανικούς σχεδιασμούς
- «Κάθετος άξονας» – LNG. Πρώτα απ’ όλα εξαγγέλλεται εμφατικά η κατεπείγουσα διευρυμένη προώθηση της Ελλάδας ως πύλης εισόδου του αμερικανικού LNG. Από τους τερματικούς σταθμούς της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης και ενδεχομένως με την προσθήκη κάποιου τρίτου. Το κούμπωμά της στον «κάθετο άξονα» (Βουλγαρία – Ρουμανία – Ουκρανία). Δηλώνεται δε η άμεση συσχέτιση με τους σχεδιασμούς Τραμπ ‒«ειρήνευση μέσω ισχύος»‒ στο Ουκρανικό.
- Α. Μεσόγειος – «ενιαίο» οικόπεδο κοιτασμάτων. Σε ευρύτερη κλίμακα χρόνου αλλά με σαφώς επισπεύδουσα διάθεση, ανοίγει και επισήμως το θέμα της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της περιοχής Α. Μεσογείου. Εναρκτήριο λάκτισμα, η με πολλές τυμπανοκρουσίες ανακοίνωση στις 6/11 στο πλαίσιο της P-TEC, της συμφωνίας δοκιμαστικής εξόρυξης στο Οικόπεδο 2 στο Ιόνιο (βορειοδυτικά της Κέρκυρας). Υπό τον έλεγχο της Exxon Mobil και με ελληνική συμμετοχή στο σχήμα των Helleniq Energy και Energean.
- Όλες οι δηλώσεις των Αμερικανών αξιωματούχων κινούνται στο ίδιο μοτίβο: «Ο πρόεδρος» επιδιώκει σταθερά, με βασικό μοχλό τους υδρογονάνθρακες, «πρότζεκτ ειρήνης – ευημερίας» με διευθέτηση των τοπικών εμποδίων / αντιθέσεων / συγκρούσεων. Το ενδιαφέρον εστιάζεται «τώρα» στην Α. Μεσόγειο που υπονοείται σαφώς ότι υπολογίζεται σαν «ενιαίος χώρος». Οι εγχώριοι συνομιλητές κατ’ αρχήν κελαηδούν μέχρι κορεσμού «Τραμπ – ειρήνη – ευημερία μέσω υδρογονανθράκων». Κάτω απ’ την επιφάνεια όμως πρέπει να κινηθούν πάνω στις αβέβαιες ισορροπίες ανάμεσα σε σύστημα Τραμπ και ευρωπαϊκά «πράσινα» κέντρα, όπως έδειξε η ομιλία Μητσοτάκη (7/11) στην P-TEC. Για την ώρα, η γραμμή Τραμπ δείχνει ότι «έχει γεμίσει το χώρο».
- Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο πρέπει να αξιολογηθούν μια σειρά κινήσεων-προετοιμασιών (και ποιων άραγε μυστικών συμφωνιών;) του πρόσφατου διαστήματος. Από τα θαλάσσια πάρκα που περιορίζονται στα 6 νμ στο Αιγαίο, μέχρι την πρόταση Μητσοτάκη για «Πενταμερή». Η γλώσσα και οι διατυπώσεις της Κ. Γκιλφόιλ και των υπουργών του Τραμπ (ιδιαίτερα του υπουργού Ενέργειας Κρ. Ράιτ) για τη σημασία των μπίζνες και της «ειρήνης – ευημερίας για όλους» που μπορούν να δώσουν λύσεις σε όλα τα εμπόδια κλπ, προλέγουν για τις πιέσεις που θα ασκηθούν το άμεσο επόμενο διάστημα. Και για τις φόρμουλες «κοινών επιχειρηματικών πρότζεκτ» που θα επιχειρηθεί να καλύψουν απώλειες κυριαρχίας.
- Ζωηρό αμερικανικό ενδιαφέρον για τα λιμάνια και τα ναυπηγεία. Εδώ συνυφαίνονται πολλά. Πρώτα απ’ όλα η επιδίωξη εκτοπισμού της Κίνας-COSCO από το λιμάνι του Πειραιά. Εφόσον αυτό καταστεί δυνατόν. Η δημιουργία ανταγωνιστικού λιμένα –διαμετακομιστικού κέντρου τεράστιων διαστάσεων στο Θριάσιο– Ελευσίνα. Η διεύρυνση του ρόλου των ναυπηγείων Ελευσίνας που ελέγχονται από την αμερικανική ONEX. Οι σχεδιασμοί έχουν πολλές ουρές, επιδιώκοντας συμμετοχές και δεσμεύσεις-μαντρώματα ελληνικών ναυτιλιακών συμφερόντων στις δουλειές για τη μεταφορά του αμερικάνικου LNG. Και για τη συντήρηση-ναυπήγηση νέων πλοίων όπου η Κίνα και η Ν Κορέα έχουν σήμερα σημαντική θέση. Εμπλέκεται επίσης η προώθηση του Ινδικού διαδρόμου IMEC απόβασης στη Μεσόγειο (πολύ ενδιαφέρον θέμα που δεν μπορούμε να εκθέσουμε σ’ αυτό το σημείωμα).
- Αμερικανικές χρηματοδοτήσεις (αλά κινεζικά;). Από κοντά και η παρουσία της DFC (International Development Finance Corporation) νεώτευκτου χρηματοπιστωτικού βραχίονα της κυβέρνησης των ΗΠΑ που επενδύει διεθνώς με οικονομικούς αλλά και γεωστρατηγικούς στόχους, υιοθετώντας μοτίβα που επιχειρούν να σταθούν ανταγωνιστικά απέναντι στις κινέζικες κρατικά ελεγχόμενες πρωτοβουλίες, τις ενταγμένες στους «Δρόμους του μεταξιού». Το αμερικανικό ενδιαφέρον για τον «ελληνικό χώρο» εστιάζεται στο χώρο της ενέργειας και στις υποδομές (λιμάνια, εμπορευματικοί σταθμοί, ναυπηγεία). Φαίνεται ότι επίκειται η ανακοίνωση συμφωνίας συμμετοχής της DFC στο εταιρικό σχήμα που συγκρότησαν ο όμιλος Ακτωρ και ΔΕΠΑ Εμπορίας για την εισαγωγή LNG από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα και την πώλησή του σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία. Επιπλέον αναμένεται η συμμετοχή της ίδιας, στη χρηματοδότηση του πρότζεκτ του Θριάσιου Εμπορευματικού Κέντρου που προωθεί η Goldair.
***
Η επιταχυνόμενη αμερικανική επιδίωξη για «Ελλάδα ενεργειακό (και γενικότερο διαμετακομιστικό) κόμβο» με έλεγχο των κρίσιμων υποδομών της και ασφυκτική πρόσδεσή της στο άρμα των ΗΠΑ, εγκυμονεί για τις προοπτικές της χώρας μας, κινδύνους στρατηγικής σημασίας.
- Άμεσους, για το τσαλάκωμα της ακεραιότητας-κυριαρχίας της χώρας.
- Σε μια ευρύτερη κλίμακα χρόνου, με την επίταση όλων των μεταπρατικών, συμπληρωματικών χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας και επιπλέον με την εντονότερη εμπλοκή της Ελλάδας στις ενδοδυτικές συγκρούσεις. Και με τη δραματική έκθεσή της στις επερχόμενες «φούσκες» ‒ χρηματιστηριακές και γεωπολιτικές και στις απότομες μεταπτώσεις της αμερικανικής πολιτικής που ήδη άλλωστε βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.
- Γίνεται πολιτικά κρίσιμο ζήτημα, η αντιμετώπιση των «σειρήνων» του νέου κύκλου μεταπρατικού «μεγαλοϊδεατισμού» που επελαύνει. Κατά περίπτωση θα «πέφτουν λεφτά», θα ξεχωρίζονται «ευνοημένες» ζώνες σε βάρος της συνοχής της χώρας και της κοινωνίας. Και σ’ αυτή την οικονομική βάση –πάντοτε με έωλο τέλος αλλά με μεσοπρόθεσμες ευχέρειες που δεν πρέπει να υποτιμηθούν– θα επιχειρηθούν «παραδοσιακές» και «νέες» μεταπρατικές, κοινωνικοπολιτικές συμμαχίες.
